Суффикс -ում (др. -ումն) от глагольных основ образует существительные, обозначающие действия
արգելելɑɾkʰɛˈlɛlзапрещать
արգելումзапрещение
ժխտելʒəχˈtɛlотрицать
ժխտումʒχtumотрицание
հերքելhɛɾˈkʰɛlопровергать
հերքումhɛɾˈkʰumопровержение
ծագելʦɑˈkʰɛlпроисходить, брать начало
ծագումʦɑˈkʰumпроисхождение, генезис
կատարելkɑtɑˈɾɛlвыполнять, исполнять
կատարումkɑtɑˈɾumвыполнение; исполнение
նվաճելnvɑˈʧɛlзавоевывать, достигать
նվաճումnvɑˈʧumзавоевание, достижение
շարժելʃɑɾˈʒɛlдвигать
շարժումʃɑɾˈʒumдвижение
ամրանալɑmɾɑˈnɑlукрепляться
ամրացումɑmɾɑˈʦʰumукрепление
բարձրանալbɑɾʦʰɾɑˈnɑlподниматься, повышаться
բարձրացումbɑɾʦʰɾɑˈʦʰumподнятие, повышение
հեռանալhɛrɑˈnɑlудаляться, отдаляться
հեռացումhɛrɑˈʦʰumотдаление, удаление; увольнение
ոչնչանալvɔʧʰnʧʰɑˈnɑlуничтожаться
ոչնչացումvɔʧʰənʧʰɑˈʦʰumуничтожение
նախանշված պլանների կատարում
выполнение намеченных планов
համազգային շարժում
общенациональное движение
աշխատավարձի աննշան բարձրացում
незначительное повышение зарплаты
աննախադեպ նվաճում
беспрецедентное достижение
բերված փաստերի հերքում
опровержение приведенных фактов
երկրաշարժից մասամբ քանդված շենքերի ամրացում
укрепление частично разрушенных от землетрясения зданий
Суффикс от глаголов и существительных образует существительные с различными значениями
ասելɑˈsɛlсказать, говорить
ասույթɑˈsujtʰизречение, афоризм
դնելdəˈnɛlставить, класть
դրույթdɾujtʰположение, тезис
ելնելjɛlˈnɛlвставать, подниматься
ելույթjɛˈlujtʰвыступление (речь)
հասնելhɑsˈnɛlдостичь, добраться
հասույթhɑˈsujtʰдоход, прибыль
երևալjɛɾɛˈvɑlвиднеться, появляться
երևույթjɛɾɛˈvujtʰявление, факт
հավաքվելhɑvɑkʰˈvɛlсобираться
հավաքույթhɑvɑˈkʰujtʰсбор, сборище
շահելʃɑˈhɛlвыгадывать, выирывать
շահույթʃɑˈhujtʰприбыль
մշակելməʃɑˈkɛlобрабатывать, разрабатывать -
մշակույթməʃɑˈkujtʰкультура
ձանձրանալʣɑnʣɾɑˈnɑlскучать, тяготиться
ձանձրույթʣɑnʣˈɾujtʰскука
սովորելsɔvɔˈɾɛlучиться, привыкать
սովորույթsovoˈɾujtʰпривычка, обычай
երեկոjɛɾɛˈkɔвечер
երեկույթвечер, вечеринка
ավանդելɑvɑnˈdɛlпередавать, завещать
ավանդույթɑvɑnˈdujtʰтрадиция
նորnɔɾновый
նորույթnɔˈɾujtʰновизна, новинка
ազգային ավանդույթ
национальная традиция
հետաքրքիր ելույթ
интересное выступление
տարօրինակ երևույթ
странное явление
ձանձրույթ պատճառող հաղորդում
передача, наводящая (досл. причиняющая) скуку
մշակույթի նախարարություն
министерство культуры
անսպասելի շահույթ
неожиданная прибыль
դպրոցական հավաքույթ
школьный сбор
Суффикс образует существительные с различными значениями
ակնˈɑkənисток
ակունքɑˈkuŋkʰисток, источник
բարձրˈbɑɾʦʰəɾвысокий
բարձունքbɑɾˈʦʰuŋkʰвысота, вершина
իրավiˈɾɑvдействительно
իրավունքiɾɑˈvuŋkʰправо
հիմքhimkʰоснова; фундамент
հիմունքhiˈmuŋkʰоснование, начало
մասmɑsчасть
մասունքmɑˈsunkʰреликвия, мощи
սկիզբskizbначало
սկզբունքskəzˈbunkʰпринцип
համեմելhɑmɛˈmɛlприправлять, одобрять
համեմունքhɑmɛˈmunkʰприправа, специя
ծաղիկʦɑˈʁikцветок
ծաղկունքtsɑʁˈkunkʰцветение, расцвет
ազգային ակունքներ
национальные истоки
սրբազան մասունքներ
священные реликвии
արևելյան համեմունքներ
восточные приправы
անհասանելի բարձունք
недостижимая высота
անսասան սկզբունքների տեր անձնավորություն
личность с неколебимыми принципами
Союз связывает однородные слова в предложении или простые предложения в составе сложного
Գիրքը և տետրը դարակում են։
Книга и тетрадь – (они) в ящике.
Արամը ներս մտավ, և բոլորը ուրախացան։
Арам вошел, и все обрадовались.
По выполняемой функции союзы подразделяются на две группы
Сочинительные связывают слова или предложения – компоненты сложносочиненного предложения.
Подчинительные союзы – главное предложение с придаточным.
ևи
ուuи
իսկiskа
բայցbɑjʦʰно
սակայնsɑˈkɑjnоднако
կամkɑmили
նաևnɑˈjɛv(а) также
մինչդեռminʧʰˈdɛrмежду тем как
էլɛlи
այլɑjlа, но
այլևɑjˈlɛvтакже, но и, а также
նույնիսկ, անգամдаже
ուրեմնuˈɾɛmənзначит
այսինքնɑjˈsiŋkʰənто есть
այնինչɑjˈninʧʰже, тогда как, в то время как
այլապեսɑjlɑˈpɛsиначе, а то
ապաɑˈpɑпотом, затем, значит, следовательно
մանավանդmɑnɑˈvɑndтем более
հետևապես, հետևաբարследовательно
բայց ևно и
սակայն ևоднако и
ինչպես ևкак и
կամ էլили же
կամ թեили же
և՝… և՝и… и
թե՝… թե՝и… и
ոչ միայնне только
Աշոտը կարդում է, իսկ Հասմիկը դաշնամուր է նվագում։
Ашот читает, а Асмик играет на пианино.
Անիծում էր, բայց բարի սիրտ ուներ։
(Он) проклинал, но имел доброе сердце.
Մենք տանջվեցինք, այնինչ նրանք վայելում են մեր աշխատանքի պտուղները։
Мы настрадались, они же пожинают плоды нашего труда.
Արամի աշխատանքը շատ ծանր է, հետևաբար նա հանգստի կարիք ունի։
Работа Арама – очень тяжелая, следовательно он нуждается в отдыхе.
Различия և – ու наглядно проявляются при употреблении в одном сложном предложении
Մարգը հոգու իր բոլոր շարժումներով ու բնավորության դրսևորումներով կանգնում է Պարույր Սևակ-բանաստեղծի քննախույզ հայացքի առջև, և նա տեսնում, ունկնդրում է ամեն բան, չափում ամեն ինչի իմաստն ու խորհուրդը, մերժում ստորն ու արգահատելին, վեհացնում ազնիվն ու գեղեցիկը, կասկածում է ու տարակուսում, բայց և հաղթանակում փիլիսոփայական հավատով։
Человек со всеми движениями его души и проявлениями характера встает перед зорким взглядом Паруйра Севака-поэта, и он видит, слушает все, мерит значение и сокровенный смысл всего, отвергает низкое и ненавистное, возвышает честное и прекрасное, сомневается и колеблется, но и побеждает философским верованием.
որvɔɾчто, чтобы
թեtʰɛчто, же
երբjɛɾpʰкогда
եթեjɛˈtʰɛесли
որովհետև, քանի որпотому что, так как
որպեսզիvɔɾˈpɛsziчтобы, для того, чтобы
մինչևminˈʧʰɛvдо
մինչդեռminʧʰˈdɛrмежду тем, как
թեևхотя и
թեկուզtʰɛˈkuzхотя бы
թեպետtʰɛˈpɛtхотя и
հենց որкак только
քանի որтак как
քանի դեռпока еще
չնայածʧʰənɑˈjɑʦнесмотря на то
նախքանnɑχˈkʰɑnперед тем как
չէ որне так ли, ведь
մանավանդ որтем более, что
Երբ մեծանաս, ինձ կհասկանաս։
Когда (ты) вырастешь, (ты) меня поймешь.
Եթե առաջարկում են, չպետք է մերժել։
Если предлагают, нельзя отказываться.
Աշոտը զբոսանքից շուտ վերադարձավ, որպեսզի դասերը պատրաստի։
Ашот рано вернулся с прогулки, чтобы приготовить уроки.
Հենց որ զանգահարեմ, անմիջապես դուրս կգաս։
Как только (я) позвоню, (ты) сразу выйдешь.
Ընկերոջը մերժեց, թեև չէր կամենում։
Товарищу (он) отказал, хотя и не желал.
Различия в употреблении որ – թե
Մանեն ասաց, որ անպայման կգա։
Мане сказала, что обязательно придет.
Նստեին թվաց, թե ինչ-որ ձայներ է լսում։
Наре показалась, что (она) слышит какие-то голоса.
Ազգերի վիթխարի խառնարանում՝ Ամերիկայում, Վիլյամ Սարոյանը չապազգայնացավ, որովհետև դարի ահեղ աղմուկները, մետաղի շռինդն ու հսկա քաղաքների ժխորը նրա մեջ չկարողացան խլացնել արյան ձայնը, հողի ու նախնիների կանչը։
Չապազգայնացավ նաև մի այլ, առավել խոր ու հիմնավոր պատճառով, նա ծնվել էր իբրև մեծ արվեստագետ, իսկ որքան մեծ է արվեստագետը, այնքան ավելի անդավաճան է իր ակունքներին, իր արյանն ու ոգուն, քանի որ մեծ արվեստը ամենից առաջ արյան ու ոգու արտահայտությունն է…
Վահագն Դավթյան
վիթխարիvitʰχɑˈɾiогромный, грандиозный
խառնարանχɑrnɑˈɾɑnкратер; жерло; место слияния (вод)
ապազգայնանալɑpɑzɡɑjnɑˈnɑlденационализоваться
ապազգայինɑpɑzɡɑˈjinденационализованный, антинациональный
շռինդʃrindгрохот, лязг
ժխորʒχɔɾгалдеж, гвалт
խլացնելχlɑʦʰˈnɛlзаглушать
նախնիnɑχˈniпредок
կանչkɑnʧʰзов, клич, крик, возглас
հիմնավորhimnɑˈvɔɾосновательный
անդավաճանɑndɑvɑˈʧɑnне предающий, верный
Ով իրեն լավ է հասկանում՝ կես իմաստուն է։
Իմաստուն մտքեր շատերը կասեն, եթե չստեն։
Ֆրեդ Աֆրիկյան
Переведите.
1. Պարույր Սևակը նաև բանասեր-հայագետ էր։
2. Մի հանգամանք, որ առանձնահատուկ նշանակություն է ստանում նրա անհատական կարողություններում, հայոց լեզվի հմուտ իմացությունն է։
3. Նա գիտեր մայրենի լեզուն ոչ միայն գեղարվեստորեն, այլև գիտականորեն, գիտեր նրա պատմությունը, կառուցվածքը, զարգացման օրենքներն ու օրինաչափությունները։
4. Դասական գրաբարին, միջին հայերենին, արևելահայ ու արևմտահայ գրական լեզուներին նա տիրապետում էր կատարելապես, որը նրան հնարավորություն էր տալիս անդրադառնալու հայագիտության ամենատարբեր հարցերի, տեսակետներ առաջադրելու ամենատարբեր խնդիրների վերաբերյալ։
1. Паруйр Севак был также филологом-арменоведом.
2. Обстоятельство, которое приобретает особое значение в его индивидуальных способностях – это глубокое знание армянского языка.
3. Он знал родной язык не только художественно, но и научно, знал его историю, структуру, законы и закономерности развития.
4. Он в совершенстве владел классическим грабаром, среднеармянским, восточноармянским и западноармянским литературными языками, что давало ему возможность обращаться к самым разнообразным вопросам арменоведения, высказывать взгляды относительно самых разнообразных проблем.
27–04–2020