Суффикс образует прилагательные, существительные и слова, являющиеся и существительным, и прилагательным – реже от простых основ, чаще со сложными основами, вторая из которых глагольная
այցելելɑjtsʰɛˈlɛlпосещать
այցելուɑjʦʰɛˈluпосетитель
ազդելɑzˈdɛlвлиять, воздействовать
ազդուɑzˈduволнующий, впечатляющий, внушительный, веский; внушительно, впечатляюще
վարձելvɑɾˈʣɛlнанимать
վարձուvɑɾˈʣuнаемный
կծելkəˈtsɛlкусать
կծուkəˈʦuострый (по вкусу и пер.)
հատելhɑˈtɛl(уст.) резать, разрезать; ампутировать; пересекать, делить
հատուhɑˈtuострый
Основа от առնել'брать, получать'
թոշակtʰɔˈʃɑkпенсия, стипендия
կենսաթոշակkɛnsɑtʰɔˈʃɑkпенсия (тж.)
թոշակառուtʰɔʃɑkɑˈruпенсионер
նշանnəˈʃɑnзнак, мишень
նշանառուnʃɑnɑˈruнаводчик, стрелок
կապսդподряд, откуп, аренда
կապալառուkɑpɑlɑˈruоткупщик, подрядчик
փորձpʰɔɾʦʰопыт, попытка, репетиция
փորձառուpʰɔɾʣɑˈruопытный
*ակն
ակնառուɑknɑˈruзначительный, видный, примечательный
Основа от արկանել'бросать, кидать; одевать, надевать (др.)'
խուզ
խուզարկուχuzɑɾˈkuсыщик; ищейка; сыскной
բանսարկուbɑnsɑɾˈkuнаушник, интриган
բողոքարկուжалующийся, апеллирующий
սպասարկուspɑsɑɾˈkuобслуживающий, служебный; (уст) слуга; официант
սպասարկու անձնակազմ обслуживающий персонал (состав)
սպասք բառերслужебные слова
ահարկուɑhɑɾˈkuгрозный, устрашающий
վերարկուvɛɾɑɾˈkuпальто
Основа от ածել'вести, провести (др.)'
ի կատար ածելпривести в исполнение
ման ածելпрогуливать
ձեռնածուdzɛrnɑˈtsuфокусник
ծաղրածուʦɑʁɾɑˈʦuшут, клоун, паяц
ծաղրˈtsɑʁəɾнасмешка
*կատար
կատարածուkɑtɑɾɑˈʦuисполнитель; марионетка, исполнитель чужой воли (юр.)
թեկնածուtʰɛknɑˈtsuкандидат
Суффикс причастия
հավաք
հավաքածուhɑvɑkʰɑˈʦuколлекция, сборник, собрание
ժողով
ժողովածուʒɔʁɔvɑˈʦuсборник
շինելʃiˈnɛlстроить
շինածпостроенный
շինծուʃinˈʦuнадуманный, неестественный, притворный, искусственный
ոչխարների բրդատու ցեղատեսակ
шерстоносная порода овец
պատասխանատու աշխատանք
ответственная работа
նախագահի խորհրդատու
консультант президента
մանրանկարչության երկրպագու
поклонник миниатюры
դպրոցի վերակացու
смотритель школы
դիպուկ նշանառու
меткий стрелок
փորձառու մանկավարժ
опытный педагог
վարձու բանակ
наемная армия
մշտական այցելու
постоянный посетитель
Выражают объективное или субъективное отношение говорящего к событию, явлению и не связаны синтаксически с каким-либо определенным членом предложения.
Наиболее употребительные
Сомнение, колебание
երևիjɛɾɛˈviвидимо, наверное
թերևսtʰɛˈɾɛvsвпрочем, пожалуй
ասեսсловно
կարծեսсловно, казалось бы
կարծես թեкажется, казалось бы
գուցեɡuˈʦʰɛможет
միգուցեˈmiɡuʦʰɛможет быть
արդյոքɑɾˈtʰjokʰли
մի՞թեmiˈtʰɛнеужели
Այնտեղ, երևի, մարդիկ են ապրում։
Там, видимо, люди живут.
Գրիգորին, որը թերևս ավելի շատ իրավունք ուներ, պահում էին ստվերի մեջ։
Григора, который, впрочем, имел больше прав, (они) держали в тени.
Դարավոր կաղնին ասես ինչ-որ երգ էր երգում։
Вековой дуб словно какую-то песню пел.
Մի՞թե բժիշկները կարող էին սխալվել։
Неужели врачи могли ошибиться?
Մի՞թե վերջին պոետն եմ ես։
Неужели я последний поэт?
Գուցե վա՞ղը գաս։
Может (ты) завтра придешь?
Утверждение
իհարկեiˈhɑɾkɛконечно
անշուշտɑnˈʃuʃtконечно, бесспорно
անպատճառɑnpɑtˈʧɑrнепременно
անտարակույսнесомненно, обязательно
անկասկածɑŋkɑsˈkɑʦнесомненно
իսկապեսiskɑˈpɛsдействительно
իրոքiˈɾokʰдействительно
բարեբախտաբարbɑɾɛbɑχtɑˈbɑɾк счастью
դժբախտաբարdʒbɑχtɑˈbɑɾк несчастью
ցավոք, ցավոք սրտիк сожалению
Անշուշտ, մի լուրջ պատճառ կա։
Конечно, есть серьезная причина.
Աննան կգա, անպատճառ կգա։
Анна придет, (она) обязательно придет.
Միքայելը, իհարկե, կարող է քեզ կործանել։
Микаел, конечно, может тебя погубить.
Քնարիկը, իսկապես, տաղանդավոր աղջիկ է։
Кнарик, действительно, талантливая девушка.
Սեզ գրեթե ոչինչ չի հասել հեթանոսական գրականությունից, որն անտարակույս գոյություն է ունեցել։
До нас почти ничего не дошло от языческой литературы, которая, несомненно, существовала.
Желательность
երանի, երանի թեхоть бы, если бы
միայն թե, միայնтолько бы
գոնեˈɡɔnɛхотя бы
Երանի աշունը ուշանա մի քիչ։
Хоть бы осень опоздала немного.
Երնեկ այսպես' անվերջ քեզ հետ լինեմ։
Если бы так: бесконечно с тобой (я) был! ---------------------------------
Ամեն ինչ կանեմ, միայն թե մնաս։
Все сделаю, только бы (ты) осталась.
Уступительные
ինչևէ, ինչևիցեвпрочем, ну
համենայն դեպսво всяком случае
այսուամենայնիվ, այնուամենայնիվвместе с тем, тем не менее
ինչ էլ լինիкак бы ни было
Ինչևիցե, իմացեք, որ ձեզ համար ենք եկել։
Впрочем, знайте что (мы) ради вас пришли.
Նա, այնուամենայնիվ, դասարանի լավագույն աշակերտն է։
Он, несмотря ни на что, лучший ученик класса.
Знак ставится в следующих случаях.
Между предложениями – компонентами сложносочиненного предложения, если между ними нет союза, они имеют значительную самостоятельность и произносятся с заметной паузой
Դադարեց անձրևը․ լուսինը վար նայեց սպիտակ լեռների կապույտ ձորերին․ անտառապահի աղջիկը բորբոքեց կրակը։
Прекратился дождь, луна взглянула вниз на голубые ущелья белых гор, дочь лесника раздула огонь.
Между предложениями, не связанными союзом или относительным словом, если одно из них – комментарий, объяснение другого
Նրա իղձը կատարվեց․ ազատվեց սիրելի Երկիրը։
Его чаяние исполнилось: была освобождена любимая страна.
Перед прямой речью или цитатой, после авторских слов
Մայրս ինձ ասաց․– Արհե ստ սովորիր։
Моя мать мне сказала: – "Обучайся ремеслу"!
Преимущественно в заглавиях, между теми словами и словосочетаниями, одно из которых уточняет, обобщает, дополняет другое
Հայոց լեզու․ շարահյուսություն։
Армянский язык. Синтаксис.
После слов, словосочетаний или предложений, выражающих наименование, призыв, постановку вопроса, перечисление, за которыми следует непосредственно с ними связанное мнение, оценка, вывод
Ո՞րն է ելքը․ սա է մեր մտահոգությունը։
Каков выход – вот наша озабоченность.
Թումանյան, Իսահակյան, Տերյան, Վարուժան, Մեծարենց․ սրանք են իմ սիրած դասական բանաստեղծները։
Туманян, Исаакян, Терьян, Варужан, Мецаренц – они мои любимые поэты-классики.
После правил, определений, обобщающих слов, мыслей, если за ними следует перечисление
Տեղի պարագան կարող է արտահայտվել հետևյալ հոլովներով․ տրական, բացառական, գործիական, ներգոյական։
Обстоятельство места может быть выражено следующими падежами: дательный, отложительный, инструментальный, местный.
После сокращенного написания слов
Պրոֆեսոր Մանուկ Աբելյան։ Պրոֆ․ Մ․ Աբելյան։
Профессор Манук Абелян. Проф М. Абелян.
Сокращенные названия единиц измерения пишутся без знака « ․ »
մ – մետր,
սմ – սանտիմետր,
կգ – կիլոգրամ.
Ամեն անգամ, երբ արվեստի այս կամ այն բնագավառում երևում են մոդայիկ հոսանքներ կամ ուղղություններ (կուբիզմ, ֆորմալիզմ, աբստրակցիոնիզմ, սյուրռեալիզմ և այլն), դրանք դառնում են փոթորկոտ հարձակումների օբյեկտ առաջին հերթին հենց իրենց՝ արվեստագետների կողմից։ Մինչդեռ գիտնականները հաճախ ցուցաբերում են անսքող հետաքրքրություն արվեստի բնագավառի ամեն մի նոր, անակնկալ երևույթի հանդեպ։ Պատճառը թերևս այն է, որ նման դեպքերում նրանք տեսնում են նախ ե առաջ երևակայության թռիչք, նոր լեզվով խոսելու միտում, աշխարհի մասին պատկերացումների ընդլայնման ակնհայտ փորձ․ այս ամենը գիտնականը, իրոք, կարող է հասկանալ ու գնահատել։ Անշուշտ, չպետք է խրախուսել Սալվադոր Դալիի սյուրռեալիզմը, այն տարածում չի կարող գտնել, բայց գիտնականի տեսանկյունից չընդունել Դափի խիստ ընդգծված անհատականությունը, նրա անզուսպ երևակայությունը, դժվար է։ Համենայնդեպս, Դափի ամեն մի նոր նկարը գիտնականի տեսանկյունից նշանակում է հանդիպում մի նոր անակնկալի հետ…
Գրիգոր Գուրզադյան
բնագավառbnɑɡɑˈvɑrобласть (деятельности, знания)
մոդայիկmɔdɑˈjikмодный
ուղղությունuʁːutʰˈjunнаправление (тж. пер.)
փոթորկոտpʰɔtʰɔɾˈkɔtбурный (тж. пер.)
հարձակումhɑɾʦʰɑˈkumнападение, нападки
առաջին հերթինв первую очередь
անսքողɑnsˈkʰɔʁнескрываемый
ցուցաբերելʦʰuʦʰɑbɛˈɾɛlпроявлять
անակնկալɑnɑkəŋˈkɑlнеожиданный; неожиданно; неожиданность
երևակայությունjɛɾɛvɑkɑjutʰˈjunфантазия, воображение
միտումmiˈtumтенденция, направленность
պատկերացումpɑtkɛɾɑˈʦʰumпредставление
ընդլայնումрасширение
ակնհայտɑkənˈhɑjtочевидный
խրախուսելχəɾɑχuˈsɛlпоощрять
տարածում գտնելраспространяться
տեսանկյունիցс точки зрения
խիստ ընդգծվածотчетливо подчеркнутый
անհատականությունɑnhɑtɑkɑnutʰˈjunиндивидуальность
անհատɑnˈhɑtличность, индивидуум
անզուսպɑnˈzuspнесдержанный
նշանակելnəʃɑnɑˈkɛlозначать, обозначать
Переведите.
1. Նվիրատուների ներդրումների շնորհիվ Հայաստանում վերանորոգվեցին թանգարաններն ու մի շարք դպրոցներ։
2. Մեր քաղաքամերձ այգում շատ պտղատու ծառեր կան։
3. Պատասխանատու մասնագիտություններ կան, որոնցով զբաղվողները պետք է շատ լուրջ վերաբերվես իրենց գործին։
4. Մեր հայտնի քնարերգու Ավետիք Իսահակյանը նաև մեծ փիլիսոփա ու քաղաքական գործիչ Էր։
5. Մենք փայփայանքով ենք վերաբերվում մեր տանը պահվող նրա երկերի ժողովածուներին։
6. Նրա թոռը Ավիկ Իսահակյանը, փորձառու գրականագետ է։
7. Նա պարբերաբար լույս է ընծայում պապի անտիպ նյութերը։
1. Благодаря вкладам благотворителей (доcл. дающих подарки) в Армении были восстановлены музеи и ряд школ.
2. В нашем пригородном саду много плодоносящих деревьев.
3. Есть ответственные специальности, занимающиеся которыми должны очень серьезно относиться к своему делу.
4. Наш известный лирик Аветик Исаакян был также и философом, и политическим деятелем.
5. Мы бережно относимся к хранящимся у нас дома собраниям его сочинений.
6. Его внук – Авик Исаакян – опытный литературовед.
7. Он Периодически издает неизданные материалы деда.
•
Переведите.
1. Վաղն անպայման կինո կգնանք, միայն թե անձրև չգա։
2. Կարծես թե դիմումս չեն մերժել, վաղը հաստատ կիմանամ։
3. Ցավոք սրտի մեզ չհաջողվեց մեկնել ժամանակին, բայց բարեբախտաբար հասանք գիտաժողովի բացման արարողությանը։
4. – Գուցե այսօր տա՞նը մնաս, ջերմություն ունես, – խորհուրդ տվեցի քրոջս։
5. Ինչ էլ լինի, ես հասնելու եմ իմ նպատակին։
6. – Ցավոք սրտի տարիքս չի ներում մասնակցելու այդ մրցույթին, – վշտացած ասաց Շուշանը։
7. Կարծես թե աշունն այս տարի չի ուզում իր տեղը զիջել ձմռանը։
1. Завтра обязательно пойдем в кино, только бы дождь не пошел.
2. Кажется, мое заявление не отвергли, завтра точно узнаю.
3. К сожалению, нам не удалось выехать вовремя, но к счастью, мы успели к церемонии открытия научной конференции.
4. – Может, сегодня дома останешься, у тебя температура, – посоветовал я моей сестре.
5. Что бы ни было, я добьюсь свей цели.
6. – К сожалению, мой возраст не позволяет (доcл. не прощает) принять участие в этом конкурсе, – огорченно сказала Шушан.
7. Кажется, осень в этом году не хочет уступить свое место зиме.
27–04–2020