Суффикс образует
Существительные со значением действующего лица
մարտmɑɾtбой, битва
մարտիկmɑɾˈtikбоец, воин
ազատամարտɑzɑtɑˈmɑɾtборьба за свободу и независимость
ազատամարտիկɑzɑtɑmɑɾˈtikвоин, борец за свободу
մենամարտmɛnɑˈmɑɾtпоединок
մենամարտիկmɛnɑmɑɾˈtikединоборец, дуэлянт
հնգամարտhŋɡɑˈmɑɾtпятиборье
հնգամարտիկhŋɡɑmɑɾˈtikпятиборец
ցուլʦʰulбык
ցլամարտtsʰəlɑˈmɑɾtбой быков
ցլամարտիկʦʰlɑmɑɾˈtikтореадор, матадор
ըմբշամարտəmpʰʃɑˈmaɾtспорт борьба
ըմբշամարտիկəmbʃɑmɑɾˈtikспорт борец
բռունցքbəˈrunʦʰkʰкулак
բռնցքամարտbrnʦʰkʰɑˈmɑɾtбокс
բռնցքամարտիկbrnʦʰkʰɑmɑɾˈtikбоксер
ռազմrɑzmбой, битва (уст.)
ռազմիկrɑzˈmikвоин, боец
մարզելmɑɾˈzɛlтренировать
մարզիկmɑɾˈzikспортсмен
մարզվելmɑɾzˈvɛlтренироваться
մարմինmɑɾˈminтело
մարմնամարզիկmɑɾmnɑmɑɾˈzikгимнаст
կոչելkoˈʧʰɛlназывать, призывать
նորակոչիկnɔɾɑkɔˈʧʰikновобранец
զինակոչիկzinɑkɔˈʧʰikпризывник
մուրալmuˈɾɑlпопрошайничать, выпрашивать
մուրացիկ = մուրացկանнищий, просящий подаяние (тж. прил.)
В народно-разговорном языке и в словах, вошедших из него в литературный, возможно -լ- перед -իկ
աջɑʧʰправый, направо
աջլիկɑʧʰˈlikправша
ձախʣɑχлевый, налево
ձաիդիկлевша
Существительные
դդումdəˈtʰumтыква
դդմիկкабачок
բացbɑʦʰоткрытый
բացիկbɑˈʦʰikоткрытка
փայտpʰɑjtдерево, древесина
փորելpʰɔˈɾɛlкопать
փայտփորիկpʰɑjtˈpʰoɾikдятел
զարմzɑɾm(уст.) родич, род, потомок
զարմիկzɑɾˈmikплемянник
ср զարմուհիплемянница
օրɔɾдень
պահելpɑˈhɛlсодержать, хранить
օրապահիկ ɔɾɑpɑˈhikпаек, суточные
Уменьшительные и ласкательные существительные
աստղˈɑstəʁзвезда
աստղիկɑstˈʁikзвездочка
ԱստղիկɑstˈʁikАстхик (женское имя)
հայրhɑjɾотец
հայրիկhɑjˈɾikпапа
մայրmɑjɾмать
մայրիկmɑjˈɾikмама
պապpɑpдед
պապիկpɑˈpikдедушка
տատtɑtбабушка
տատիկtɑˈtikбабушка, бабуля
դուստրˈdustəɾдочь
դստրիկdstɾikдоченька
թոռtʰɔrвнук
թոռնвнук (др.)
թոռնիկtʰɔrˈnikвнучек, внучка
թոռնուհիвнучка
քույրkʰujɾсестра
քույրիկkʰujˈɾikсестричка
քիթkʰitʰнос
քթիկkʰtʰikносик
ձուկʣukрыба
ձուկնрыба (др.)
ձկնիկʣknikрыбка
մուկmukмышь
մուկնмышь (др.)
մկնիկməkˈnikмышка
գառɡɑrягненок
գառնягненок (др.)
գառնիկ = գառնուկягненочек
Сравните имена
գառɡɑrягненок
ԳառնիկɡɑrˈnikГарник
հույսhujsнажежда
ՀուսիկhuˈsikЮсик
աստղˈɑstəʁзвезда
ԱստղիկɑstˈʁikАстхик
արևɑˈɾɛvсолнце
ԱրևիկАревик
քնարkʰəˈnɑɾлира
ՔնարիկКнарик
լույսlujsсвет
ԼուսիկЛюсик
Прилагательные
շրջելʃəɾˈʤɛlходить
շրջիկʃəɾˈʤikпередвижной, разъездной
*կանխել
կանխիկkɑŋˈχikналичный
*ապառ
ապառիկɑpɑˈrik(в) кредит
աշխարհɑʃˈχɑɾмир
աշխարհիկɑʃχɑɾˈhikсветский, мирской
տոհմtɔhmрод
տոհմիկtɔhˈmikзнатный, родовитый; племенной, породистый
ռիթմritʰmритм
ռիթմիկritʰˈmikритмичный
բացառելbɑʦʰɑˈrɛlисключать
բացառիկbɑʦʰɑˈrikисключительный, уникальный
պայթելpɑjˈtʰɛlвзрываться
պայթուցիկpɑjtʰuˈʦʰikвзрывчатый, разрывной, взрывчатка
ազդելɑzˈdɛlвлиять, воздействовать
ազդեցիկɑzdɛˈʦʰikвлиятельный, впечатляющий
երգjɛɾkʰпесня
երգեցիկjɛɾkʰɛˈʦʰikпевческий, певчий
ընթացքənˈtʰɑʦʰkʰдвижение
ընթացիկəntʰɑˈʦʰikтекущий, проходящий, нынешний
սլանալsəlɑˈnɑlмчаться
սլացիկslɑˈʦʰikстремительный, быстрый, стремительно; стройный, устремленный верх
անառիկɑnɑˈrikнеприступный
վաղամեռիկvɑʁɑmɛˈrikпреждевременно скончавшийся
թափանցիկtʰɑpʰɑnˈʦʰikпрозрачный, проницаемый
թափանցելпроникать, просачиваться, пронизывать
սիրտsiɾtсердце
ճմլելʧəmˈlɛlмять, давить, щемить
սրտաճմլիկsɾtɑʧmˈlikдушераздирающий, жалобный, трогательный
գիշերɡiˈʃɛɾночь
գիշերօթիկɡiʃɛɾɔˈtʰikпансионерский, интернатский
Уменьшительные и ласкательные прилагательные
փոքրˈpʰɔkʰəɾмаленький
փոքրիկpʰɔkʰˈɾikмалюсенький
մանրˈmɑnəɾмелкий; мелочь
մանրիկmɑnˈɾikмалюсенький
սիրունsiˈɾunкрасиывй
սիրունիկsiɾuˈnikкрасивенький, смазливый
լավlɑvхороший
լավիկlɑˈvikхорошенький, красивенький
նիհարniˈhɑɾхудой
նիհարիկnihɑˈɾikхуденький
Возможно -լ- перед -իկ
հաստhɑstтолстый
հաստլիկhɑstˈlikтолстенький
գերɡɛɾтолстый, полный (лит.)
չաղʧʰɑʁтолстый, полный (разг.)
չաղլիկʧʰɑʁˈlikполненький
*կարճլ
կարճլիկkɑɾʧˈlikкоротенький
*շեկլ
շեկլիկʃɛkˈlikрыженький
Учтите, что -իկ в конце слова не всегда суффикс, это может быть и часть корня
երշիկjɛɾˈʃikколбаса
նրբերշիկnəɾpʰɛɾˈʃikсосиска
կոշիկkɔˈʃikтуфля, туфли
շապիկʃɑˈpikрубашка, сорочка
մրրիկməˈɾːikбуря, ураган
ծաղիկʦɑˈʁikцветок; оспа
լոլիկlɔˈlikпомидор
պոռնիկpɔrˈnikпроститутка
գիշերօթիկ դպրոց
школа-интернат
սլացիկ օրիորդ
стройная (грациозная) девушка
սլացիկ բարդի
устремленный ввысь тополь
երգեցիկ թռչուն
певчая птица
հերոս ազատամարտիկ
герой, боец за свободу
թափանցիկ ընտրություններ
прозрачные выборы
անառիկ ամրոց
неприступная крепость
վաղամեռիկ բանաստեղծ
преждевременно скончавшийся поэт
ազդեցիկ ելույթ
впечатляющее выступление
շրջիկ թատերախումբ
бродячая труппа
շնորհավորական բացիկ
поздравительная открытка
քաջ ցլամարտիկ
храбрый матадор
Наречия синтаксически зависят от глагола, характеризуя обозначенное им действие.
Виды наречий
Наречия по форме могут совпадать с прилагательными
լավlɑvхороший
լավlɑvхорошо
վատvɑtплохой
վատvɑtплохо
երկարjɛɾˈkɑɾдлинный
երկարjɛɾˈkɑɾдлинно
կարճkɑɾʧкороткий
կարճkɑɾʧкоротко
ուժեղuˈʒɛʁсильный
ուժեղuˈʒɛʁсильно
թույլtʰujlслабый
թույլtʰujlслабо
От слов других частей речи наречия образуются, в основном, суффиксами
Наречия, образованные ими, имеют, как правило, параллельные формы
արագ, արագորենбыстро
ագահ, ագահաբար, ագահորենжадно
բնազդորեն, բնազդաբարинтуитивно
հավանորեն, հավանաբարвероятно
զգալիորեն, զգալապեսзначительно
բացարձակորեն, բացարձակապեսисключительно
վճռականորեն, վճռականապեսрешительно
անմիջաբար, անմիջապեսнепосредственно
հաստատաբար, հաստատապեսточно, наверняка
վայրկենաբար, վայրկենապեսмгновенно
միշտ, վմշտապեսвсегда, постоянно
թեթև, վթեթևորենлегко
ստույգ, վստույգորենточно, достоверно
При наличии параллельных форм в живой речи преобладают первые формы
արագ խոսել
говорить быстро
կոպիտ պատասխանել
ответить грубо
միշտ հավատալ
всегда верить
-գին
տխուրtəˈχuɾпечальный
տխրագինtχɾɑˈɡinпечально
ողբալvoχˈpɑlскорбеть
ողբագինvɔʁbɑˈɡinскорбно
ջերմʤɛɾmгорячий
ջերմագինʤɛɾmɑˈɡinгорячо
հիվանդhiˈvɑndбольной
հիվանդագինhivɑndɑˈɡinболезненно
*մոլ
մոլեգինmɔlɛˈɡinрьяно
թախանձtʰɑˈχɑnʣтоска
թախանձագինtʰɑχɑnʣɑˈɡinмилостивейше, настоятельно
-ուստ
վերvɛɾверх
վերուստсвыше
*արտաք
արտաքուստɑɾtɑˈkʰustвнешне
*ներք
ներքուստnɛɾˈkʰustвнутренне
-ովին
լիliполный
լիովինliɔˈvinцеликом
ամբողջɑmˈbɔχʧʰвесь
ամբողջովինɑmbɔʁʤɔˈvinполностью
*հիմն
հիմնովինhimnɔˈvinосновательно
*կամն
կամովինkɑmɔˈvinдобровольно
բոլորbɔˈlɔɾвесь
բոլորովինbɔlɔɾɔˈvinабсолютно
ներքուստ հուզված, բայց արտաքուստ հանգիստ
внутренне взволнованный, но внешне спокойный
ամբողջովին թրջվել
до нитки (досл. целиком) промокнуть
վճռականապես դեմ լինել
быть решительно против
հիմնովին վերակառուցել
основательно перестроить
զգսղիորեն առաջադիմել
заметно преуспеть (досл. продвинуться вперед)
վայրկենապես փոխել տեսակետը
мгновенно изменить точку зрения
բացարձակապես չհամաձայնվել
абсолютно не согласиться
թախանձագին խնդրել
настоятельно просить
ագահաբար ուտել
жадно кушать
խորամանկորեն ժպտալ
хитро улыбаться
Միշտ էլ սիրածին պատահաբար են հանդիպում կյանքում
Ու հրաժեշտ են տալիս սիրածին անհրաժեշտաբար…
Թե կուզես՝ լռի։
Թե կուզես՝ ոռնա՜,
Թե կուզես՝ ծամիր սեփական լեզուդ,
Թե կուզես՝ խցիր բերանդ բարձով,
Թե կուզես՝ ոտքով հարվածիր բարձին․
Հավատացյալ ես՝ հայհոյիր աստծուն․
Հավատացյալ չես՝ աստծուն հավատա․
Թե կուզես՝ ուզիր էլ չուզել – իզո՜ւր,
Թե կուզես՝ ուզիր էլ չապրել – իզուր․
Ու, եթե կուզես, ապրելն այս է հենց,
Եվ սերն իսկական հենց այս է որ կա․
– Պատահաբար ես պատահում կյանքում,
Անհրաժեշտաբար հրաժեշտ տալիս…
Պարույր Սևակ
պատահաբարpɑtɑhɑˈbɑɾпо неожиданности
պատահելpɑtɑˈhɛlслучаться
հրաժեշտ տալпрощаться
ոռնալvorˈnɑlвыть
ծամելtsɑˈmɛlжевать
խցելχəˈʦʰɛlзатыкать
հայհոյելhɑjhoˈjɛlругаться, выругать
Переведите.
1. Քնարիկն ու Լուսիկը աշխատում են նույն ինստիտուտում։
2. Սեկը մի քիչ հաստլիկ ու շատ սիրունիկ է, իսկ մյուսը նիհարիկ, բայց սլացիկ կին է։
3. Երկուսն էլ բարեկեցիկ կյանքով են ապրում։
4. Քնարիկի ամուսինը հայտնի բռնցքամարտիկ է։
6. Լուսիկի ամուսինը շատ ազդեցիկ ու ներկայանալի անձնավորություն է։
7. Անցյալ տարի Լուսիկը ապառիկ գնումներ արեց։
8. Իր դստրիկի համար դաշնամուր գնեց, իսկ Քնարիկը իր տղային երգեցիկ թռչուն նվիրեց։
1. Кнарик и Лусик работают в одном и том же институте.
2. Одна – немножко полненькая и очень хорошенькая, а другая – худенькая, но стройная женщина.
3. Обе живут обеспеченной жизнью.
4. Муж Кнарик – известный боксер.
6. Муж Лусик – очень влиятельная и представительная личность.
7. В прошлом году Лусик сделала покупки в рассрочку.
8. Для своей дочурки она купила пианино, а Кнарик подарила своему сыну певчую птицу.
27–04–2020