Суффикс образует
Наименования действующего лица
պահpɑhхранение, защита
պահելpɑˈhɛlдержать; хранить
պահակpɑˈhɑkсторож
բուժելbuˈʒɛlлечить
բուժակbuˈʒɑkфельдшер
սուզելsuˈzɛlпогружать
սուզակsuˈzɑkводолаз, ныряльщик
պատվերpɑtˈvɛɾзаказ
պատվիրելpɑtviˈɾɛlзаказывать; поручать, велеть
պատվիրակpɑtviˈɾɑkделегат, посланник
Существительные
ազդɑzdоповещение, объявление
ազդելɑzˈdɛlвлиять, воздействовать
ազդակɑzˈdɑkстимул
հարթhɑɾtʰровный, гладкий
հարթակhɑɾˈtʰɑkплощадка
կայծkɑjʦискра
կայծակkɑjˈʦɑkмолния
դեմքdɛmkʰлицо, личность
դիմակdiˈmɑkмаска
աղյուսɑʁˈjusкирпич
աղյուսակɑʁjuˈsɑkтаблица
ցույց տալпоказывать
ցուցակʦʰuˈʦʰɑkсписок
բուռburпригоршня
բռնելbərˈnɛlдержать, ловить
բռնակbrnɑkручка (двери)
ներnɛɾжена брата мужа
ներքինnɛɾˈkʰinвнутренний, нижний
ներքնակnɛɾkʰˈnɑkтюфяк, матрац
ամուրɑˈmuɾкрепкий, прочный
ամրակɑmɾɑk скрепка
գունդɡundшар
գնդակɡənˈdɑkмяч
նուռnurгранат
նուռն гранат (др.)
նռնակnrnɑkграната
ծուծʦuʦсосание, мозг, суть
ծծելʦəˈʦɛlсосать
ծծակʦəˈʦɑkсоска
դետdɛtдозорный
դիտելdiˈtɛlсмотреть, наблюдать
դիտակdiˈtɑkподзорная труба
հեռուhɛˈruдалеко
հեռադիտակhɛrɑdiˈtɑkбинокль
աստղˈɑstəʁзвезда
աստղադիտակɑstʁɑdiˈtɑkтелескоп
փուչpʰuʧʰпустой
փչակpʰəˈʧʰɑkдупло
վեր ելնելподниматься
վերելակvɛɾɛˈlɑkлифт
ավերելɑvɛˈɾɛlразрушать, разорять
ավերակɑvɛˈɾɑkразвалины, руины
սավառնելsɑvɑrˈnɛlреять, парить
սավառնակsɑvɑrˈnɑkсамолет, лайнер
հենելhɛˈnɛlподпирать
հենակhɛˈnɑkкостыль; опора, подпорка
երամjɛˈɾɑmстая, вереница
երամակjɛɾɑˈmɑkтабун
էɛбытие
էակɛˈjɑkсущество, тварь
օղɔʁкруг, кружок
օղակɔˈʁɑkкруг; кольцо (не на пальце)
լուծluʦиго, чаша весов
լծակləˈtsɑkрычаг
Уменьшительные, ласкательные существительные
առուɑˈruручей, канава
առվակɑrˈvɑkручеек
կամուրջkɑˈmuɾʤмост
կամրջակkɑmɾˈʤɑkмостик
գետɡɛtрека
գետակɡɛˈtɑkречка
լիճliʧозеро
լճակlʧɑkозерце
բլուրbəˈluɾхолм
բլրակblɾɑkхолмик
ձորʣɔɾущелье
ձորակʣɔˈɾɑkущелье, овраг
տունtunдом
տնակtəˈnɑkдомик
զանգzɑŋɡколокол; звонок
զանգակzɑŋˈɡɑkколокольчик, звоночек, бубенчик
գյուղɡjuʁдеревня, село
գյուղակɡjuˈʁɑkдеревенька, деревушка
սյունsjunколонна
սյունակsjuˈnɑkколонка; столбик
սայլsɑjlтелега
սայլակsɑjˈlɑkтележка, повозка
մանուկmɑˈnukребенок, дитя
մանկասայլակmɑŋkɑsɑjˈlɑkдетская коляска
խումբχumbгруппа
խմբակχmbɑkгруппа, секция, кружок
թռչելtʰərˈtʃʰɛlлетать
թռչունtʰərˈtʃʰunптица
թռչնակtʰrʧʰnɑkптичка
վեպvɛpроман
վիպակviˈpɑkповесть
Если слово основа оканчивается на -ի, то суффикс принимает форму -յակ
հոգիhɔˈkʰiдуша
հոգյակhɔɡˈjɑkдушечка
որդիvɔɾˈtʰiсын
որդյակvoɾˈtʰɪ̯ɑkсынок
պատանիpɑtɑˈniюноша, юношеский
պատանյակpɑtɑˈnɪ̯ɑkюноша, юнец
կղզիkəʁˈziостров
կղզյակkʁzjɑkостровок
աղավնիɑʁɑvˈniголубь
աղավնյակɑʁɑvnˈjɑkголубка
Уничижительные существительные
գիրɡiɾбуква
գրելɡəˈɾɛlписать
գրիչɡəˈɾitʃʰручка
գրչակɡɾʧʰɑkписака
իմանալimɑˈnɑlзнать
իմաստiˈmɑstсмысл
իմաստակimɑsˈtɑk(пер.) софист, невежда
Прилагательные
դնելdəˈnɛlкласть
ընդունելəntʰuˈnɛlпринимать, признавать
ընդունակəntʰuˈnɑkспособный
գիտենալɡitɛˈnɑlзнать
գիտակɡiˈtɑkзнающий, сведущий
ձախʣɑχлевый
ձախողʣɑˈχoʁнеудачник
ձախողելʣɑχɔˈʁɛlпровалить, терять
ձախողակʣɑχoˈʁɑkнеудачливый
աջɑʧʰправый
աջողɑˈʤoʁудачный (др.)
հաջողhɑˈʤoʁудачный
հաջողակhɑʤɔˈʁɑkудачливый
մաքուր հարթակ
чистая площадка
հասարակ ու հարմար ձեռնասայլակ
простая и удобная тележка
ռադիոսիրողների խմբակ
кружок радиолюбителей
ընդունակ ուսանող
способный студент
մեծ հեռադիտակ
большой бинокль
Некоторые из предлогов употребляются и как послелоги.
Послелогов значительно больше.
Послелоги разделяются на следующие смысловые группы
առաջɑˈrɑʧʰперед
առջևɑrˈʧʰɛvперед
դիմացdiˈmɑʦʰ(на)против, взамен, за
դուրսduɾsза пределами, вне
ի վերвверх
ի վարвниз
մեջmɛʧʰв
միջևmiˈʤɛvмежду
մոտmɔtу, к
ներքոnɛɾˈkʰɔпод, в
ներքևnɛɾˈkʰɛvподо, ниже
շուրջʃuɾʤвокруг
վերvɛɾвыше, над
վերևvɛˈɾɛvнад, выше
վրաvəˈɾɑна
տակtɑkпод
քովkʰɔv(зап.) у, рядом
առաջɑˈrɑʧʰперед
տան առաջперед домом
մեզանից առաջдо нас
նրա առաջпри нём
կանգնել թշնամու առաջ
стоять против врага
Կանգնած էի ձեր տան առաջ։
(Я) стоял перед вашим домом.
առջևɑrˈʧʰɛvперед
դռան առջևперед дверью
առջևն առնելпредотвратить
առջև ընկնելопередить
Հեծյալը կանգնեց զորավարի առջև։
Всадник остановился перед военачальником.
դիմացdiˈmɑʦʰ(на)против, взамен, за
Մենք սպասում էինք թատրոնի դիմաց։
Мы ждали напротив театра.
դուրսduɾsза пределами, вне
տնից դուրսвне дома
քաղաքից դուրսза городом
ամրոցից դուրսвне крепости
ի վերвверх
սարն ի վերвверх в гору
ի վարвниз
հոսանքն ի վարвниз по течению
մեջmɛʧʰв
ուսապարկի մեջв рюкзаке
միջևmiˈʤɛvмежду
նստել հյուրերի միջև
сидеть между гостями
մոտmɔtу, к
նստել վառարանի մոտ
сидеть у печки
ներքոnɛɾˈkʰɔпод, в
արևի ճառագայթների ներքո
под лучами солнца
ներքևnɛɾˈkʰɛvподо, ниже
պատուհանից ներքև
под окном, ниже окна
շուրջʃuɾʤвокруг
պտտվել ջահի շուրջ
кружиться вокруг люстры
վերvɛɾвыше, над
սարերից վեր
выше гор, над горами
վերևvɛˈɾɛvнад, выше
տնից վերև
над домом, выше дома
վրաvəˈɾɑна
բազմոցի վրա
на диване
տակtɑkпод
բազկաթոռի տակ
под креслом
քովkʰɔv(зап.) у, рядом
-нет примера
անցɑnʦʰспустя
առաջɑˈrɑʧʰперед, до
ընթացքումəntʰɑʦʰˈkʰumв течение
ժամանակʒɑmɑˈnɑkво время
ի վերначиная, с
հետոhɛˈtɔпосле
միջոցինво время
պեսpɛsкак только, в момент
օրոքɔˈɾɔkʰво время, при
անցɑnʦʰспустя
երեք տարի անց
три года спустя
առաջɑˈrɑʧʰперед, до
դասից առաջ
до урока, перед уроком
ընթացքումəntʰɑʦʰˈkʰumв течение
դասախոսության ընթացքում
в течение лекции
Համալսարանում սովորելու ընթացքում ծանոթացա հայտնի գրողներից շատերի հետ։
В течение учебы в университете (я) познакомился со многими из известных писателей.
ժամանակʒɑmɑˈnɑkво время
դպրոցում սովորելու ժամանակ
во время учебы в школе
ի վերначиная, с
5-րդ դարից ի վեր
начиная с V века
հետոhɛˈtɔпосле
ներկայացումից հետո
после представления
Դասերից հետո թատրոն գնացինք։
После уроков (мы) пошли в театр.
միջոցինво время
հրաժեշտի միջոցին
во время прощания
պեսpɛsкак только, в момент
Սենյակ մտնելուն պես նա հանեց գլխարկը։
Войдя в комнату (как только), он снял шапку.
օրոքɔˈɾɔkʰво время, при
Տիգրան Մեծի օրոք Հայաստանը հասել է իր փառքի գագաթին։
Во время Тиграна Великого Армения достигла вершины своей славы.
մասինmɑˈsinо
նկատմամբnəkɑtˈmɑmbпо отношению к
վերաբերյալvɛɾɑbɛɾˈjɑlотносительно, по, о
հանդեպhɑnˈdɛpпо отношению к
շուրջʃuɾʤо, к, по
մասինmɑˈsinо
Նա պատմում է հերոսի մասին։
Он рассказывает о герое.
նկատմամբnəkɑtˈmɑmbпо отношению к
Կանանց նկատմամբ պետք է ներողամիտ լինել։
По отношению к женщинам нужно быть снисходительным.
վերաբերյալvɛɾɑbɛɾˈjɑlотносительно, по, о
Պետք է բացատրություն պահանջել այդ գործի վերաբերյալ։
Нужно потребовать объяснения (разъяснения) по этому делу.
հանդեպhɑnˈdɛpпо отношению к
Նա անողոք էր թշնամիների հանդեպ։
Он был беспощаден к врагам.
շուրջʃuɾʤо, к, по
Այդ հարցի շուրջ հետաքրքիր քննարկում եղավ։
По этому вопросу было интересное обсуждение.
Մեծատաղանդ բանաստեղծ Եղիշե Չարենցին առաջին անգամ ես տեսա Վենետիկում, 1925 թվականին։ Չարենցը եկել էր Հայաստանից Եվրոպա՝ ճանապարհորդելու։ Ինձ մոտ եկավ նա Հռոմից։
…Մնաց մի ամբողջ ամիս Վենետիկում, ե մենք շատ և շատ խորին կերպով բարեկամացանք, մտերմացանք։ Ամբողջ օրը միասին էինք։ Առավոտը կանուխ գափս էր հյուրանոցից, մնում էր մինչև ուշ գիշեր մեր տանը։ Թափառում էինք հրաշալի Վենետիկում՝ ջրանցքներով, գոնդոլներով, գնում էինք ծովափ, հետո գնում էինք Սխիթարյանների վանքը՝ Սուրբ Ղազար։
Ավետիք Իսահակյան
մեծատաղանդmɛʦɑtɑˈʁɑndмноготаланный
ճանապարհորդելʧɑnɑpɑɾɔɾˈtʰɛlпутешествовать
բարեկամանալbɑɾɛkɑmɑˈnɑlподружиться
մտերմանալсблизиться, сродниться
կանուխkɑˈnuχрано, в раннее время
թափառելtʰɑpʰɑˈrɛlбродить
ջրանցքʤəˈɾɑnʦʰkʰканал
Переведите.
1. Հաջողակ մարդ է Վահանը։
2. Դեռ պատանի էր, երբ ռադիոսիրողների խմբակում մոդելներ էր ստեղծում ու փորձարկում։
3. Այդ ասպարեզում նա այնպիսի ընդունակություններ դրսևորեց, որ խմբակի անդամների մեջ առաջինը դարձավ։
4. Պատանի մարզիկների պատվիրակության հետ նա մեկնեց արտասահման։
5. Այստեղ ևս հաղթանակի հասավ։
6. Վահանը հասել է իր նպատակին։
7. Այժմ աստղագետ է ու իր հեռադիտակով կապուտակ երկնքի աստղերն է ուսումնասիրում։
8. Նրա կողմից ստացված արդյունքները գիտակ գործընկերները շատ բարձր են գնահատում։
1. Удачливый человек Ваган.
2. (Он) был еще юношей, когда в кружке радиолюбителей (он) создавал и (он) испытывал модели.
3. В этой области он проявил такие способности, что (он) стал первым среди членов кружка.
4. С делегацией юных спортсменов он отправился за границу.
5. Здесь (он) также достиг победы.
6. Ваган достиг своей цели.
7. Теперь (он) астроном и своим телескопом (он) изучает звезды лазурного неба.
8. Полученные им результаты его сведущие коллеги оценивают очень высоко.
27–04–2020