Суффикс образует существительные, прилагательные и слова, выступающие в функции и существительного, и прилагательного.
Происходит от слова արար'действие, акт'.
Существительные со значением действующего лица
շինելʃiˈnɛlстроить
շինարարʃinɑˈɾɑɾстроитель
հավաքելhɑvɑˈkʰɛlсобирать; прибирать
հավաքարարhɑvɑkʰɑˈɾɑɾуборщик
ներկnɛɾkкраска
ներկելnɛɾˈkɛlкрасить
ներկարարnɛɾkɑˈɾɑɾкрасильщик, маляр
հուշելhuˈʃɛlподсказывать
հուշարարhuʃɑˈɾɑɾсуфлер
փորձpʰɔɾʦʰопыт (в разн. зн.)
փորձարարpʰɔɾʣɑˈɾɑɾэкспериментатор
գյուտɡjutизобретение
գյուտարարɡjutɑˈɾɑɾизобретатель
ցույցʦʰujʦʰдемонстрация
ցուցարարʦʰuʦʰɑˈɾɑɾдемонстрант
խոհχɔhеда, пища (др.)
խոհարարχohɑˈɾɑɾповар
Если слово оканчивается на -ի, то суффикс принимает форму -երար
բարիbɑˈɾiдобрый
բարերարbɑɾɛˈɾɑɾблагодетель, благотворитель, благотворительный; благотворный
Прилагательные
կյանքkjɑŋkʰжизнь
կեանքжизнь (др.)
կենարար = կենսարարживотворный
առողջɑˈrɔχʧʰздоровый
առողջարարɑrɔʁʤɑˈɾɑɾоздоровительный, целебный
սնունդsəˈnundпища
սննդարարsnːdɑˈɾɑɾпитательный
կործանելkɔɾʦɑˈnɛlгубить, разрушать
կործանարարkɔɾʦɑnɑˈɾɑɾгубительный
Слова, выступающие в функции и существительного, и прилагательного
նորnɔɾновый
նորույթnɔˈɾujtʰновизна
նորարարnɔɾɑˈɾɑɾноватор, новаторский
ստեղծելəstɛʁˈʦɛlсоздавать
ստեղծարարstɛʁʦɑˈɾɑɾсозидатель, созидательный
փրկելpʰəɾˈkɛlспасать
փրկարարpʰɾkɑˈɾɑɾспасатель; спасательный
հաշտեցնելhɑʃtɛʦʰˈnɛlпримирять
հաշտարարhɑʃtɑˈɾɑɾпримиритель, миротворец; примирительный, миротворный
հիմնելhimˈnɛlосновывать, создавать
հիմնարարhimnɑˈɾɑɾосновоположник, создатель; основополагающий, фундаментальный
ջարդելʤɑɾˈdɛlломать
ջարդարարʤɑɾdɑˈɾɑɾпогромщик; погромный
կռվելkərˈvɛlдраться
կռվարարkrvɑˈɾɑɾдрачун, задира; драчливый, задиристый
կեղծելkɛʁˈʦɛlподделывать, притворяться
կեղծարարkɛʁʦɑˈɾɑɾфальсификатор; фальсификаторский
խռովությունχərɔvutʰˈjunбунт, мятеж
խռովարարχrɔvɑˈɾɑɾмятежник, бунтарь; мятежный, бунтарский
ցույց տալпоказывать
փեղկpʰɛʁkстворка, косяк
ցուցափեղկʦʰuʦʰɑˈpʰɛχkвитрина
ցույց տալпоказывать
մոլիmoˈliнеистовый, рьяный
ցուցամոլʦʰuʦʰɑˈmɔlпоказушник, хвастун
հուշելhuˈʃɛlнапоминать, подсказывать
մատյանmɑtˈjɑnжурнал (в школе), книга (др.)
հուշամատյանhuʃɑmɑtˈjɑnмемориал (книга)
բարիbɑˈɾiдобрый
խիղճχiχʧсовесть
բարեխիղճbɑɾɛˈχiʁʧдобросовестный
հիմնարար հետազոտություններ
фундаментальные исследования
փրկարար ջոկատ
спасательный отряд
փրկարարների ջոկատ
отряд спасателей
բարերար ազդեցություն
благотворное влияние
ստեղծարար աշխատանք
созидательный труд
կործանարար քայլ
губительный шаг
բարեխիղճ հավաքարար
добросовестная уборщица
վարպետ կեղծարար
искусный фальсификатор
կենարար օդ
живительный воздух
գյուտարարների խորհուրդ
совет изобретателей
առɑrк, до, по, о, в том
առանցɑˈrɑnʦʰбез
դեպիdɛˈpiпо направлению к
ըստпо, согласно
իiво, от, к
իբրևibˈɾɛvкак, в качестве
ինչպեսinʧʰˈpɛsкак
որպեսvɔɾˈpɛsкак, в качестве
հանձինhɑnˈdzinв лице
հանունhɑˈnunво имя
հօգուտhoˈkʰutв пользу, на благо
մինչև = մինչдо, по
նախքանnɑχˈkʰɑnпрежде чем, до того как
չնայածʧʰənɑˈjɑʦнесмотря на
առɑrк, до, по, о, в том
առ այնо том, к тому
առ առավելնсамое большее, максимум
առ ոչինչ համարել՝ գրելставить ни во что
առ այսօրпо сей день
տրված է առ այն…дано в том, что…
առ Աստված(к) Богу
առանցɑˈrɑnʦʰбез
առանց առարկությանбез возражений
առանց այլևայլությանбезо всяких
առանց այն էլи без того
առանց բացառությանбез исключёния
առանց քեզбез тебя
առանց հոգնելուбез устали
դեպիdɛˈpiпо направлению к
դեպի աջнаправо, вправо
դեպի առաջвперёд
դեպի ձախналево, влево
դեպի դուրսнаружу
դեպի ետназад
դեպի խորքըвглубь
դեպի հեռունвдаль
դեպի ներսвнутрь
դեպի վերвверх, ввысь, кверху
դեպի ցածкнизу
դեպի ու՞րкуда?
ի դեպкстати
դեպի հարավпо направлению к югу
ըստпо, согласно
ըստ ամենայնիсудя по всему
ըստ այդմв соответствии с этим
ըստ արժանվույնпо достоинству
ըստ արտաքինիна вид, по виду
ըստ երևույթինпо-видимому, очевидно
ըստ էությանв сущности, по существу
ըստ իսпо-моему
ըստ կարգիпо порядку, по порядку дня
ըստ կարելվույնпо возможности
ըստ հնարավորինпо мере возможности
ըստ հրամանիсогласно приказу
ըստ ձեզпо-вашему, по вашему мнению
ըստ ճաշակիпо вкусу
ըստ նրաпо его мнению
ըստ որումпричём
ըստ պատկանելույնпо принадлежности
ըստ պատկանիдолжным образом, надлежащим образом
ըստ պարտքիпо долгу
ըստ սովորությանкак водится, по обычаю, по привычке
ըստ վերջին տվյալներիпо последним данным
ըստ ցանկությանпо желанию
ըստ քեզпо-твоему, по твоему мнению
ըստ օրինիпо закону
իiво, от, к
ի բնեот природы
ի ծնեот рождения
ի գիտությունк сведению
ի կատարումն հրամանիво исполнение приказа
ի կատար ածելпривести в исполнение
ի դեպкстати
ի լրումն ասվածիв дополнение к сказанному
ի նշան բարեկամությանв знак дружбы
ի սրտե ցանկանալот всего сердца желать
ի սեր Աստծոради Бога
ի փառս Հայրենիքիво славу Родины
ի վնաս ժողովրդիво вред народу
իբրևibˈɾɛvкак, в качестве
իբրև հերոս մեռնելумереть как герой
իբրև ճարտարագետ աշխատելработать инженером
ինչպեսinʧʰˈpɛsкак
ինչպես երևում էкак видно
ինչպես է որпочему случилось, по какой причине
ինչպես էլ լինիкак бы то ни было
ինչպես թեкак это так
ինչպես կարելի էкак можно
ինչպես հարկն էкак следует
ինչպես մրրիկкак буря
ինչպես որкак
ինչպես չէкак же, конечно
ինչպես պարզվում էкак выясняется
ինչպես տեսիլքкак виденье
ինչպես տեսնում եքкак видите
ինչպես ևкак и
որպեսvɔɾˈpɛsкак, в качестве
որպես բարեկամкак друг
որպես ուսուցիչ աշխատելработать учителем
հանձինhɑnˈdzinв лице
հանձին նրաв его лице
հանձինս ձեզв вашем лице
հանունhɑˈnunво имя
հանուն ազատությանво имя свободы
հանուն արդարությանво имя справедливости
հօգուտhoˈkʰutв пользу, на благо
հօգուտ քեզтебе на благо
մինչև = մինչдо, по
մինչև անգամдаже
մինչև իսկдаже
մինչև ուշ գիշերдо поздней ночи
մինչև տունдо дома
նախքանnɑχˈkʰɑnпрежде чем, до того как
նախքան սկսելըпрежде чем начать
նախքան գրելըпрежде чем писать
չնայածʧʰənɑˈjɑʦнесмотря на
չնայած անձրևինнесмотря на дождь
չնայած հոգնածությանըнесмотря на усталость
չնայած որнесмотря на то, что
չնայելով որнесмотря на то, что
Некоторые предлоги являются также и послелогами
անկախɑŋˈkɑχнезависимо от
բացիbɑˈʦʰiкроме
ընդդեմənˈdːɛmпротив
հակառակhɑkɑˈrɑkвопреки
համաձայնhɑmɑˈʣɑjnпо, согласно
համապատասխանhɑmɑpɑtɑsˈχɑnв соответствии с
շնորհիվʃənɔˈɾivблагодаря
սկսածəskəˈsɑʦначиная с
անկախɑŋˈkɑχнезависимо от
անկախ կամքից,
կամքից անկախневольно
անկախ հանգամանքներից,
հանգամանքներից անկախнезависимо от обстоятельств
բացիbɑˈʦʰiкроме
բացի ուսանողներից,
ուսանողներից բացիкроме студентов
ընդդեմənˈdːɛmпротив
ընդդեմ պատերազմի,
պատերազմին ընդդեմпротив войны
ընդդեմ թշնամու,
թշնամու ընդդեմпротив врага
ընդդեմ ճակատագրի,
ճակատագրի ընդդեմнаперекор судьбе
ընդդեմ բանականության,
բանականության ընդդեմвопреки рассудку
հակառակhɑkɑˈrɑkвопреки
հակառակ ցանկությանը,
ցանկությանը հակառակвопреки желанию
համաձայնhɑmɑˈʣɑjnпо, согласно
համաձայն տեղեկությունների,
տեղեկությունների համաձայնпо сведениям
համապատասխանhɑmɑpɑtɑsˈχɑnв соответствии с
համապատասխան որոշմանը,
որոշմանը համապատասխանв соответствии с решением
շնորհիվʃənɔˈɾivблагодаря
շնորհիվ աշխատանքի,
աշխատանքի շնորհիվблагодаря труду
սկսածəskəˈsɑʦначиная с
սկսած 5-րդ դարից,
5-րգ դարից սկսածначиная с V века
Переведите.
1. Հայ երիտասարդները մեկնեցին Իրաք՝ փրկարարական աշխատանքներ կատարելու։
2. Խռովարարները Փարիզում շատ արժեքներ ոչնչացրին, այրեցին հարյուրավոր մեքենաներ, ջարդեցին խանութներ, մեծ խանութների շքեղ ցուցափեղկեր։
3. Դիլիջանի մաքուր օդը Արսենի վրա բարերար ազդեցություն ունեցավ։
4. Հուշարարների դերը թատրոններում թեև աննկատելի է, բայց անչափ կարևոր է։
5. Ծխելը մարդկանց համար կործանարար է։
6. Այսօր Հայաստանում շինարարական հսկայածավալ աշխատանքներ են կատարվում։
7. Հիմնարար հետազոտություններով զբաղվող գիտական հիմնարկները անմխիթար վիճակում են հայտնվել։
8. Դրանց գործունեությունը բարելավելու համար անհրաժեշտ է գործարարների օգնությունը։
1. Молодые армяне отправились в Ирак – проводить спасательные работы.
2. Бунтовщики в Париже уничтожили много ценностей: (они) сожгли сотни машин, (они) разбили магазины, роскошные витрины больших магазинов.
3. Чистый воздух Дилижана оказал благоприятное влияние на Арсена.
4. Роль суфлеров в театре хотя и незаметна, но чрезвычайно важна.
5. Курение губительно для людей.
6. Сегодня в Армении проводятся широкомасштабные строительные работы.
7. Научные учреждения, занимающиеся фундаментальными исследованиями, оказались в плачевном (досл. безутешном) состоянии.
8. Для улучшения их деятельности требуется помощь предпринимателей.
ԴիլիջանdiliˈʤɑnДилижан, город в Армении
•
Переведите.
1. Փոխանակ իր տեսակետը հայտնելու՝ տնօրենը ուրիշներին քննադատեց։
2. Իր տեսակետը հայտնելու փոխարեն՝ ուրիշներին քննադատեց։
3. Ի պատիվ մեծարգո հյուրերի՝ շքեղ համերգ տեղի ունեցավ։
4. Մեծարգո հյուրերի պատվին շքեղ համերգ տեղի ունեցավ։
5. Նա իր քնարը հնչեցրեց ի սեր ժողովրդի։
6. Նա իր քնարը ժողովրդի սիրուն հնչեցրեց։
7. Ի սեր Աստծու, մնա ինձ մոտ։
8. Աստծու սիրուն, մի՝ հեռացիր։
1–2. Вместо того, чтобы высказать свою точку зрения, директор раскритиковал других.
3–4. В честь высокоуважаемых гостей состоялся пышный концерт.
5–6. Свою лиру он посвятил (досл. озвучил) любви к народу.
7–8. Ради Бога, останься (ты) у меня.
•
Найдите предлоги и послелоги, переведите.
1. Մենք անչափ հարգում ենք մեր առաջին ուսուցչուհուն ու միշտ խոնարհվում ենք նրա վաստակի առջև։
2. Չնայած վատառողջությանն ու առաջացած տարիքին՝ նա միշտ ժամանակ է գտել զբաղվել մեզանով։
3. Ի պատիվ նրա՝ պետք է խոստովանենք, որ նա իր անձնական կյանքը զոհաբերելէ հանուն իր աշակերտների։
4. Շնորհիվ մեր սիրելի ուսուցչուհու՝ մեզանից ամեն մեկն այսօր գտել է իր տեղը կյանքում։
5. Այդ է պատճառը, որ մենք անկախ հանգամանքներից ամեն առիթով նրան հիշում, այցելում ու բարեմաղթանքներ ենք հղում։
6. Նա մեզ ընդունում է որպես ամենաթանկ հյուրերի ու մինչև ուշ գիշեր զրուցում է մեզ հետ։
27–04–2020