Урок 41

Словообразование

ներ-

Префикс выражает значение "внутри, внутрь, вовнутрь"

ազդելɑzˈdɛlвлиять, действовать

ներազդելnɛɾɑzˈdɛlвоздействовать

ներազդեցությունnɛɾɑzdɛʦʰutʰˈjunвоздействие

մուծելmuˈʦɛlуплачивать

ներմուծելnɛɾmuˈʦɛlввозить, импортировать

ամփոփելɑmpʰɔˈpʰɛlобобщать, заключать

ներամփոփnɛɾɑmˈpʰɔpʰзамкнутый, необщительный

անձɑnʣчеловек

անձնчеловек (др.)

ներանձնnɛˈɾɑnʣnзамкнутый, скрытный

աշխարհɑʃˈχɑɾмир, свет

ներաշխարհnɛɾɑʃˈχɑɾhвнутренний мир

առնելɑrˈnɛlбрать; покупать

ներառելnɛɾɑˈrɛlвключать, охватывать

ներառյալnɛɾɑrˈjɑlвключительно, включая

շնչելʃənˈʧʰɛlдышать

ներշնչելnɛɾʃnˈʧʰɛlвдыхать; вдохновлять, внушать

ներշնչանքnɛɾʃnʧʰɑŋkʰвдохновение

ուժсила

ներուժnɛˈɾuʒвнутренняя сила, потенциал

քաշելkʰɑˈʃɛlтянуть

ներքաշելnɛɾkʰɑˈʃɛlвтягивать, вовлекать

գաղթɡɑχtʰисход, эмиграция

ներգաղթnɛɾˈɡɑχtʰиммиграция, репатриация

երակjɛˈɾɑkвена

ներերակայինnɛɾɛɾɑkɑˈjinвнутривенный

ներարկելnɛɾɑɾˈkɛlвпрыскивать, инъецировать, (пер.) внушать

ներարկիչnɛɾɑɾˈkiʧʰшприц

Лексика

ներամփոփ անձնավորություն

замкнутая личность

բանաստեղծական ներշնչանք

поэтическое вдохновение

ներառյալ հավելվածները

включая приложения

մեծ չափերի հասնող ներգաղթ

доходящая до больших объемов иммиграция

մտավոր ներուժ

умственный потенциал

գեր-

Префикс выражает значение "сверх-", "супер-"

գինɡinцена

հատhɑtштука, зерно

հատելhɑˈtɛlотделять

գնահատելɡənɑhɑˈtɛlоценивать, ценить

գերագնահատելɡɛɾɑɡənɑhɑˈtɛlпереоценивать

դասdɑsурок; разряд

դասելdɑˈsɛlпричислять, относить к чему-либо

գերադասելɡɛɾɑdɑˈsɛlпредпочитать

կատարելkɑtɑˈɾɛlвыполнять, исполнять

գերակատարելɡɛɾɑkɑtɑˈɾɛlперевыполнять

զորzɔɾмощь

զորքzɔɾkʰвойска

հզորhəˈzɔɾмощный, могучий

գերհզորɡɛɾhˈzɔɾсверхмощный

աճɑʧрост, увеличение

գերաճɡɛˈɾɑʧперерост, гипертрофия

ամուրɑˈmuɾтвердый, прочный

գերամուրɡɛɾɑˈmuɾсверхтвердый, сверхпрочный

արագɑˈɾɑɡбыстрый

գերարագɡɛɾɑˈɾɑɡсверхбыстрый, сверхскоростной

բունbunнастоящий

բնականbənɑˈkɑnестественный, натуральный

գերբնականɡɛɾbnɑˈkɑnсверхъестественный

գալɡɑlприходить

զգալəzˈɡɑlчувствовать

զգայունzɡɑˈjunчувствительный

գերզգայունɡɛɾzɡɑˈjunсверхчувствительный

կարճkɑɾʧкороткий

գերկարճɡɛɾˈkɑɾʧультракороткий

հոգնելhɔkʰˈnɛlуставать

հոգնածությունhɔkʰnɑʦutʰˈjunусталость, утомление

գերհոգնածությունɡɛɾhɔɡnɑʦutʰˈjunпереутомление

մարդmɑɾtʰчеловек

գերմարդɡɛɾˈmɑɾdсверхчеловек, супермен

գերմարդկայինɡɛɾmɑɾdkɑˈjinсверхчеловеческий

շահույթʃɑˈhujtʰприбыль

գերշահույթɡɛɾʃɑˈhujtʰсверхприбыль

սնելsnɛlкормить

գերսնելɡɛɾsˈnɛlперекармливать

Лексика

սնունդ գերսնունդ

усиленное питание

տնտեսական գերաճ

экономическая гипертрофия

գերարագ զարգացում

сверхбыстрое развитие

գերբնական ջանքեր

сверхъестественные усилия

գերհզոր տեխնիկա

сверхмощная техника

գերզգայուն մարդ

сверхчувствительный человек

գերզգայուն անձնավորություն

сверхчувствительный личность

պլանների գերակատարում

перевыполнение планов

գերհոգնածության զգացողություն

чувство переутомления

ուժերի գերագնահատում

переоценка сил

Грамматика

Вопросительные и Относительные Местоимения
Հարցական և Հարաբերական Դերանուններ
Interrogative and Relative Pronouns

Склонение

Особенности склонения местоимений

ով

Склоняется только в единственном числе и при склонении меняет основу

nom

ով

ովքեր

gen

ում

dat

ում

acc

ում

abl

ումից

ins

ումով

loc

ում մեջ


Ո՞ւմ մատիտներով ես նկարում։

Чьими карандашами (ты) рисуешь?

Սա ո՞ւմ մուրճն է։

Это чей молоток?

Սա ո՞ւմն է։

Это чье?

Употребляется во многих устойчивых сочетаниях

Ո՞վ է։

Кто?

ով ասես

всякий, кому не лень

ո՞վ գիտի

кто знает?

ով էլ լինի, ով ուզում է լինի

кто бы ни был

ես ով, դու ով

между нами ничего общего

ո՞ւմ ինչ գործն է

кому какое дело?

Форма множественного числа ովքեր не имеет падежных форм

Ո՞վ է եկել։

Кто пришел?

Ովքե՞ր են եկել։

Кто "пришли"?

Ո՞ւմ մասին եք խոսում։

О ком (вы) разговариваете?

Ումի՞ց իմանանք։

У кого (мы) узнаем?

Ումո՞վ եք հպարտանում։

Кем (вы) гордитесь?

որ

որ – в единственном числе склоняется по типу , во множественном числе – по типу

nom

որ

որոնք

gen

որի

որոնց

dat

որի(ն)

որոնց

acc

որ(ը)

որոնց

abl

որից

որոնցից

ins

որով

որոնցով

???

որում

որոնցում

ինչ

Склонение по типу

nom

ինչ(ը)

ինչեր(ը)

gen

ինչի

ինչերի

dat

ինչի(ն)

ինչերի(ն)

acc

ինչի(ն)

ինչեր(ը)

abl

ինչից

ինչերից

ins

ինչով

ինչերով

loc

ինչում

ինչերում


Ի՞նչ է պատահել։

Что случилось?

Ի՞նչ ես ակնարկում։

На что (ты) намекаешь?

Ինչի՞ մասին եք մտածում։

О чем (вы) думаете?

Ինչի՞ն եք հավատում։

Чему (вы) верите?

Ի՞նչ տեսար։

Что (ты) увидел?

Ինչի՞ց սկսենք։

С чего (мы) начнем?

Ձեր վեճն ինչո՞վ վերջացավ։

Чем кончился ваш спор?

Ինչե՞ր են պատմում ձեր մասին։

Что (они) рассказывают о вас?

Ինչ լավ է, որ եկաք։

Как хорошо, что (вы) пришли!

Ի՞նչ ես լալիս։

Почему (ты) плачешь?

Ի՞նչ արժի սերկևիլը։

Сколько стоит айва?

Местоимение ինչ употребляется и в функции подчинительного союза

Գրեց այն, ինչ թելադրել էր ուսուցիչը։

(Он) написал то, что продиктовал учитель.

Հինգ տարի է, ինչ չեմ տեսել նրան։

(Уже) пять лет, как (я) его не видел.

Употребляется во многих устойчивых сочетаниях

Ի՞նչ անենք։

Что (нам) делать? Как (нам) быть?

Ինչ գնով ուզում է լինի

Любой ценой… Чего бы это не стоило…

Ինչ էլ լինի

Что бы ни было…

Ի՞նչ իմանաս։

Откуда (тебе) знать?

Ի՞նչ միտք ունի։

Какой смысл, для чего?

Ի՞նչ կա որ։

Ну и что же? Что тут такого?

Ինձ ի՞նչ։

Мне-то что.

Քեզ ի՞նչ։

Тебе-то что.

Ի՞նչ կա-չկա։

Что новенького? (разг.)

Ինչ կլինի

Пожалуйста, будьте добры…

Հետո ի՞նչ։

Ну и что же…

Ինձ ինչի՞ տեղ եք գրել։

За кого (вы) меня принимаете?

Ի՞նչ է ձեր անունը։

Как ваше имя?

Ի՞նչ է ձեր ազգանունը։

Как ваша фамилия?

ինչու

Не склоняется

Ինչո՞ւ ուշացար։

Почему (ты) опоздал?

Ինչո՞ւ ես եկել։

Зачем (ты) пришел?

Тексты

Հազար տարով, հազար դարով առաջ թե ետ, ի՜նչ կա որ․

Ես եղել եմ, կա՜մ, կըլինեմ հար ու հավետ, ի՜նչ կա որ

Հազար էսպես ձևեր փոխեմ, ձևը խաղ է անցավոր,

Ես, միշտ հոգի, տիեզերքի մեծ հոգու հետ, ի՜նչ կա որ։

Հովհաննես Թումանյան


На тысячи лет, на тысячи веков вперед или назад – ну и что же

я был, (я) есмь и (я) буду всегда и вечно – ну и что же

тысячи так форм (я) поменяю, форма – игра преходящая,

я всегда душа, с большой душой вселенной – ну и что же.

Որտե՞ղ է ընկած

Այն քարը հիմի

Որ հալիս վրա

Շիրիմ պիտ լինի։

Իմ թափառ կյանքում

Մարդ ի՞նչ իմանա

Չե՞մ նստել, թախծել

Այդ քարի վրա…

Անգիր, և՛ անհայտ, և՛ անհիշատակ՝

Ամայի դաշտում մի գերեզման կա․–

Ո՞վ է հող դաոնում այդ լուռ քարի տակ

Ո՞վ է լաց եղել այդ քարի վրա։

Համըր քայլերով դարերն են անցնում

Արտույտն երգում է իր գովքը գարնան

Շուրջը ոսկեղեն արտերն են ծփում,–

Ո՞վ է երագել և սիրել նրան…

Ավետիք Իսահակյան


հիմի = հիմաсейчас, теперь

թափառtʰɑˈpʰɑrбродяжнический

թափառելtʰɑpʰɑˈrɛlбродить, странствовать

մարդ ի՞նչ իմանաкак знать? (досл. человеку что знать?)

թախծելtʰɑχˈʦɛlгрустить

ամայիɑmɑˈji пустой, пустынный, безлюдный

արտույտɑɾˈtujtжаворонок

ծփալʦpʰɑlволноваться, плескаться, колыхаться

Упражнения

Переводы

Переведите.

1. Գերագույն դատարանը ճիշտ որոշում ընդունեց։

2. Գերմարդկային ջանքեր են հարկավոր բնության արհավիրքները հաղթահարելու համար։

3. Գայանեն գերզգայուն է, նրան ներարկումները հակացուցված են։

4. Ցուցակը ներառում է միայն խիստ կարիքավորներին։

5. Արտարժույթի կուրսի կտրուկ անկումից որոշ ձեոներեցներ գերշահույթ ստացան։

6. Գերհոգնածության պատճառով Գուրգենը չկարողացավ մասնակցել մրցումների հաջորդ փուլին։

7. Արամին չհաջողվեց ներքաշել ընկերոջը իր կազմակերպած մի գործարքի մեջ։


1. Верховный суд принял правильное решение.

2. Сверхчеловеческие усилия нужны, чтобы преодолеть стихийные бедствия.

3. Гаяне сверхчувствительна, ей противопоказаны прививки.

4. Список включает только крайне нуждающихся.

5. После резкого падения курса инвалюты некоторые предприниматели получили сверхприбыли.

6. Из-за сверх-усталости Гурген не смог принять участия в следующем этапе соревнований.

7. Араму не удалось вовлечь друга в одну организованную им сделку.


բնությունbənutʰˈjunприрода

մասնակցել մրցումների հաջորդ փուլինпринять участие в следующем этапе соревнований

որոշումvɔɾɔˈʃumрешение

արտարժույթɑɾtɑɾˈʒujtʰинвалюта

ձեռներեցʣɛrnɛˈɾɛʦʰпредприниматель

արհավիրքները հաղթահարելпреодолевать стихийные бедствия

Тесты


27–04–2020