Суффикс образует
Наименования действующего лица
առաքելɑrɑˈkʰɛl(выс.) посылать
առաքյալɑrɑkʰˈjɑlапостол
հեծնելhɛʦˈnɛlоседлать, садиться верхом
հեծյալhɛˈʦjɑlвсадник
ամբաստանելɑmbɑstɑˈnɛlосуждать, обвинять, порицать
ամբաստանյալɑmbɑstɑnˈjɑlобвиняемый
մեղադրելmɛʁɑdˈɾɛlобвинять
մեղադրյալmɛʁɑdɾˈjɑlобвиняемый
դատապարտելdɑtɑpɑɾˈtɛlосуждать, приговаривать
դատապարտյալdɑtɑpɑɾtˈjɑlприговоренный, осужденный
բանտbɑntтюрьма
բանտարկելbɑntɑɾˈkɛlарестовать
բանտարկյալbɑntɑɾkˈjɑlзаключенный, арестант
աքսորɑkʰˈsɔɾссылка
աքսորելɑkʰsɔˈɾɛlссылать
աքսորյալɑkʰsɔɾˈjɑlссыльный
հավատhɑˈvɑtвера
հավատալhɑvɑˈtɑlверить
հավատացյալhɑvɑtɑʦʰˈjɑlверующий
սիրելsiˈɾɛlлюбить
սիրեցյալвозлюбленный
տառապելtɑrɑˈpɛlстрадать
տառապյալtɑrɑpˈjɑlизмученный, исстрадавшийся; мученик, страдалец
ընտրելəntˈɾɛlвыбирать, избирать
ընտրյալəntˈɾjɑlизбранный; избранник
երդումjɛɾˈtʰumклятва
երդվելjɛɾtʰˈvɛlклясться
երդվյալjɛɾtʰvˈjɑlпоклявшийся; присяжный
նվերnəˈvɛɾподарок
նվիրելnəviˈɾɛlдарить
նվիրվելnviɾˈvɛlбыть преданным, приверженным
նվիրյալnviɾˈjɑlпреданный, приверженный (тж. сущ.)
Прилагательные
օծելoˈtsɛlопрыскивать; душить; святить, помазывать
օծյալoˈtsjɑlосвященный
անիծելɑniˈʦɛlпроклинать
անեծքɑˈnɛʦkʰпроклятие
անիծյալɑniˈʦjɑlпроклятый
փոխառելpʰɔχɑˈrɛlзаимствовать
փոխառությունpʰɔχɑrutʰˈjunзаимствование
փոխառյալpʰɔχɑrˈjɑlзаимствованный
հիշյալhiʃˈjɑlупомянутый
վերոհիշյալvɛɾɔhiʃˈjɑlвышеупомянутый
ներքոհիշյալnɛɾkʰɔhiʃˈjɑlнижеупомянутый
անցյալɑnʦʰˈjɑlпрошлый
նախանցյալnɑχɑnʦʰˈjɑlпозапрошлый
միացյալmi(j)ɑˈʦʰjɑlобъединенный
զառամյալzɑrɑˈmjɑlпожилой, старый
միջանկյալmiʤɑŋkˈjɑlпромежуточный
սառուցյալsɑruˈʦʰjɑlледовый, ледовитый
Слова других частей речи
դարձյալdɑɾʦʰˈjɑlснова, опять
դիտավորյալпредумышленный
վերաբերյալvɛɾɑbɛɾˈjɑlотносительно, о
Միացյալ ազգերի կազմակերպություն
Организация Объединенных Наций
ՍԱԿ
ООН
Հյուսիսային սառուցյալ ովկիանոս
Северный Ледовитый океан
միացյալ գիտական խորհուրդ
объединенный ученый совет
ազգի նվիրյալ զավակներ
преданные сыновья нации
կատարյալ ստեղծագործություն
совершенное произведение
երդվյալ ատենակալներ
присяжные заседатели
լկտի ամբաստանյալ
наглый обвиняемый
С основой մերձ'близкий, близ' образуются сложные и производные слова.
Основа может быть как первым, так и вторым компонентом
մերձակաmɛɾʣɑˈkɑблизлежащий, ближний
մերձավորmɛɾʣɑˈvɔɾблизкий, ближний
մերձավորությունmɛɾʣɑvɔɾutʰˈjunблизость, родство
արևադարձɑɾɛvɑˈdɑɾʣтропик, солнцеворот
արևադարձայինɑɾɛvɑdɑɾʣɑˈjinтропический
մերձարևադարձայինmɛɾʣɑɾɛvɑdɑɾʣɑˈjinсубтропический
ափɑpʰберег
մերձափյաприбрежный, береговой
բալթիկbɑlˈtʰikбалтийский
մերձբալթյանприбалтийский
բևեռbɛˈvɛrполюс
բևեռայինbɛvɛrɑˈjinполярный
մերձբևեռայինmɛɾʣbɛvɛrɑˈjinоколополюсный, приполярный
լուսինluˈsinлуна
լուսնայինlusnɑˈjinлунный
մերձլուսնայինmɛɾʣlusnɑˈjinокололунный
քաղաքkʰɑˈʁɑkʰгород
մերձքաղաքայինmɛɾʣkʰɑʁɑkʰɑˈjinпригородный
ՎոլգաvolˈɡɑВолга
վոլգյանволжский
մերձվոլգյանприволжский
ՄոսկվաmɔskˈvɑМосква
մոսկովյանмосковский
մերձմոսկովյանподмосковный
կայարանkɑjɑˈɾɑnвокзал
կայարանամերձkɑjɑɾɑnɑˈmɛɾʣпривокзальный
սահմանsɑhˈmɑnграница
սահմանամերձsɑhmɑnɑˈmɛɾʣпограничный, приграничный
քաղաքkʰɑˈʁɑkʰгород
քաղաքամերձkʰɑʁɑkʰɑˈmɛɾʣпригородный
մահmɑhсмерть
մահամերձmɑhɑˈmɛɾʣнаходящийся при смерти
մերձմոսկովյան երեկոներ
подмосковные вечера
Մերձավոր Արևելք
Ближний Восток
մերձակա կանգառ
ближайшая остановка
կայարանամերձ հրապարակ
привокзальная площадь
ափամերձ տարածք
прибрежная территория
մերձքաղաքային տրանսպորտ
пригородный транспорт
մերձբալթյան պետություններ
прибалтийские государства
Залог – форма глагола, обозначающая отношение действия к субъекту (производителю действия) и объекту действия (предмету, над которым действие производится) с основными именными частями предложения — подлежащим и прямым дополнением.
Три типа залога глагола
Բայի սեռ
The voices of a verb
Глаголы действительного залога – обозначают действие, производимое субъектом, и, как правило, требующая прямого дополнения.
Не имеют специфического показателя
գիրք կարդալчитать книгу
գիրք գրելписать книгу
Նա գիրք է կարդում։
Նա գիրք կարդում է։
Он читает книгу.
Глаголы действительного залога могут употребляться и без прямого дополнения
Նա կարդում է։
Он читает.
Каузативные
Среди глаголов действительного залога выделяется подгруппа каузативных глаголов.
Каузативные глаголы образуются от основы инфинитива или прошедшего времени суффиксами -եցն, -ացն, -ցն.
Они всегда оканчиваются на -ել, относятся к I спряжению.
Примеры
Глаголы страдательного залога – обозначают действие, производимое субъектом над объектом.
Образуются суффиксом -վ- от основ
I спряжение
-վ- после основы инфинитива.
գրել – գրվել
II спряжение
-վ- после основы прошедшего времени, глагол переходит к I спряжению.
կարդալ
կարդացել – կարդացվել
I спряжение каузативные
от основы прошедшего времени и -ն- → -վ-
սպիտակել
սպիտակեցնել – սպիտակեցվել
Страдательные глаголы обозначают действие, для которого необходимы субъект и объект
Քամին շարժում է ծառի ճյուղերը։
Ветер движет ветки дерева.
(Действительный залог)
Ծառի ճյուղերը շարժվում են քամուց։
Ветки дерева движутся от ветра.
(Пассивный залог)
Субъект действия, обозначенного страдательным глаголом, имеет форму отложительного падежа
քամի – քամուց
անձրև – անձրևից
В официальном стиле, когда объект действия – лицо или группа лиц, употребляется слово կողմ'сторона' в отложительном падеже
Այս որոշումն ընդունվել է նախագահի կողմից։
Это решение принято президентом.
Այս որոշումն ընդունվել է խորհրդարանի կողմից։
Это решение принято парламентом.
Глаголы нейтрального залога не требуют прямого дополнения.
Глаголы действительного залога, принимая суффикс -վ-, не всегда выражают значение страдательности, большая их часть может употребляться как нейтральные
Действие, в котором объект отсутствует (только субъект)
աղջիկը շփոթվեց
девочка растерялась
ծաղիկները բացվեցին
цветы раскрылись
Действие, обращенное на субъект
երեխան հագնվեցребенок оделся
լվացվեց(он) умылся
կոճկվեց(он) застегнулся
Взаимное действие
համբուրվելhɑmpʰuɾˈvɛlцеловаться
տեսնվելtɛsnˈvɛlвидеться
Действие, производимое несколькими субъектами
հավաքվելhɑvɑkʰˈvɛlсобираться
կուտակվելkutɑkˈvɛlнакопляться
В ряде случаев глаголы с -վ- не имеют параллельной формы без -վ-
բնակվելbənɑkˈvɛlпроживать
հարձակվելhɑɾʣɑkˈvɛlнападать
սիրահարվելsiɾɑhɑɾˈvɛlвлюбляться
զբաղվելzbɑʁˈvɛlзаниматься чем-либо
սխալվելsəχɑlˈvɛlошибаться
գժվելɡʒvɛlсходить с ума
համարձակվելhɑmɑɾʣɑkˈvɛlосмелиться
Глаголы нейтрального залога не требуют прямого дополнения
քայլելkʰɑjˈlɛlшагать
վազելvɑˈzɛlбежать
Մի նշանավոր իրավաբան հռչակվել էր նրանով, որ կարողանում էր ամեն մի դատական գործ անվերջ ձգձգել։ Մի անգամ սրա մոտ է գափս մի այցելու դատական շատ բարդ ու անհուսալի գործով։ Իրավաբանն ստանձնում է այդ գործը։
– Ի՞նչ եք կարծում,– հարցնում է այցելուն,– ես տանո՞ւլ կտամ այդ գործը։
– Դուք` ոչ,– հանգստացնում է նրան իրավաբանը,– բայց ձեր թոռը` անկասկած։
իրավաբանюрист
նշանավորnəʃɑnɑˈvɔɾвидный, известный
հռչակվելhrʧʰɑkˈvɛlпрославиться
դատական գործсудебное дело
ձգձգելʣɡʣɡɛlрастягивать, затягивать
ստանձնելəstɑnʣəˈnɛlбрать(ся) за
անհուսալիɑnhusɑˈliбезнадежный
տանուլ տալпроиграть
անկասկածɑŋkɑsˈkɑʦнесомненно
Ի՞նչ է ասում անցորդներին
Հալված-մաշված այս կածանը,
ժամանակին հազար ու մի
Քայլեր հաշված այս կածանը,
Անցող-դարձող քարավանի
Ծանր ու դանդաղ ոտքերի տակ
Մեջքը կոտրած, կուրծքը պատռած,
Հոգնած-տանջված այս կածանը,
Մեծ աշխարհի մեծաժխոր
ճանապարհից հեռու քաշված,
Հիսուսի պես, ապառաժի
Կողին խաչված այս կածանը։
Համո Սահյան
պատռելpɑtˈrɛlрвать
կածանkɑˈʦɑnтропинка
խաչվածраспятый
Переведите.
1. Ներքոհիշյալ ուսանողները մինչև տարեվերջ պետք է հանձնեն պարտքերը։
2. Միջանկյալ քննություններից դրական գնահատական ստացածները ազատվում են հարցումներից։
3. Դիտավորյալ դասը խանգարողները հեռացվում են համալսարանից։
4. Երդվյալ ատենակալները պաշտոնավարում են ցմահ։
5. Հայ Առաքելական եկեղեցին իր շուրջն է հավաքել ու հավաքում իր տարագիր զավակներին։
6. Ամբաստանյալը պետք է պատասխաներ իրեն ուղղված բոլոր հարցերին։
7. Բանտարկյալներին պարբերաբար ներում է շնորհվում։
8. Հեծյալ գնդեր ժամանակակից բանակներից քչերն ունեն։
1. Нижеупомянутые студенты до конца года должны сдать долги.
2. Получившие на промежуточных экзаменах положительную оценку освобождаются от опроса.
3. Нарочно мешающие (проведению) урока исключаются из университета.
4. Присяжные заседатели остаются в должности посмертно.
5. Армянская Апостольская церковь собирала и собирает вокруг себя своих живущих на чужбине сынов.
6. Обвиняемый должен был ответить на все направленные ему вопросы.
7. Арестованным время от времени предоставляется амнистия.
8. Конные полки имеют немногие из современных армий.
գնալովɡənɑˈlɔvсо временем, с течением времени
միջանկյալmiʤɑŋkˈjɑlпромежуточный
դրական գնահատականположительная оценка
պաշտոնավարումpɑʃtɔnɑvɑˈɾumисполнение должностных обязанностей
տարագիրживущий на чужбине
ներում է շնորհվումпредоставляется амнистия
արարքɑˈɾɑɾkʰпоступок
•
Переведите.
1. Маленьких нельзя пугать сказочными чудовищами.
2. Их радует то, что добро побеждает в сказках.
3. Чтению книг детей надо учить с маленького возраста.
4. В этом возрасте они часто творят и мечтают.
5. (Они) любят и присваивать "подвиги" других.
6. Они мысленно одеваются как герои, и осмеливаются нападать на чудовищ и побеждать их.
7. Эти поступки их очень радуют.
1. Փոքրիկներին չի կարելի վախեցնել հեքիաթային հրեշներով։
2. Նրանց ուրախացնում է այն, որ բարին է հաղթում հեքիաթում։
3. Գիրք կարդալը երեխաներին պետք է սովորեցնել փոքր հասակից։
4. Այդ տարիքում նրանք հաճախ են ստեղծագործում ու երազում։
5. Սիրում են նաև սեփականացնել ուրիշների «սխրանքները»։
6. Նրանք մտովի հագնվում են հերոսների պես, համարձակվում են հարձակվել հրեշների վրա ու հաղթել նրանց։
7. Այդ արարքները նրանց շատ են ուրախացնում։
27–04–2020