Суффикс образует
От названиям веществ, материалов
արծաթɑɾˈʦɑtʰсеребро
արծաթիɑɾʦɑˈtʰiсеребряный
կավkɑvглина
կավիkɑˈviглиняный
պղինձpəˈʁinʣмедь
պղնձիмедный
բամբակbɑmˈbɑkхлопок; вата
բամբակիхлопчатобумажный
В этой функции суффикс синонимичен суффиксам -յա, -ե
երեքjɛˈɾɛkʰтри
անկյունɑŋkˈjunугол
եռանկյունիjɛrɑŋkjuˈniтреугольник
չորսʧʰɔɾsчетыре
անկյունɑŋkˈjunугол
քառանկյունիkʰɑrɑŋkjuni четырехугольник
Слова со значениями "содержащий что-либо", "характеризуемый чем-либо", "достойный чего-либо"
կորովkɔˈɾɔvсила, духовная и физическая стойкость
կորովիkɔɾɔˈviсильный, стойкий
երկուjɛɾˈkuдва
դեմքdɛmkʰлицо; личность
երկդիմիjɛɾkdiˈmiдвуличный
արժելɑɾˈʒɛlстоить
արժանիɑɾʒɑˈniдостойный
սիրելsiˈɾɛlлюбить
սիրելիsiɾɛˈliлюбимый (тж. сущ.)
սիրելի աշակերտուհի
любимая ученица
կորովի մարտիկ
стойкий, храбрый воин
երկդիմի վարվելաձև
двуличное поведение
եռանկյունի պատշգամբ
треугольный балкон
կարմիրkɑɾˈmiɾкрасный
բաց կարմիրсветло-красный
վառ կարմիրярко-красный
մուգ կարմիրтемно-красный
կանաչkɑˈnɑʧʰзеленый
վառ կանաչярко-зеленый
դեղինdɛˈʁinжелтый
վառ դեղինярко-желтый
վարդագույնvɑɾtʰɑˈɡujnрозовый
բաց վարդագույնсветло-розовый
կանաչավունkɑnɑʧʰɑˈvunзеленоватый
դեղնավունdɛʁnɑˈvunжелтоватый
սպիտակին տվողбеловатый
սևին տվողчерноватый
Условное наклонение
Conditional mood
Պայմանական եղանակ
Формы будущего времени условного наклонения образуются добавлением կ- к формам будущего времени сослагательного наклонения
գրեմ
կգրեմ
կարդամ
կկարդամ
I спряжение
կգրեմ
կգրենք
կգրես
կգրեք
կգրի
կգրեն
II спряжение
կկարդամ
կկարդանք
կկարդաս
կկարդաք
կկարդա
կկարդան
При скоплении трех согласных в начале слова ə обычно произносится только после первой согласной. Если же первая согласная կ- служит для образования временных форм, то ə произносится и после первой, и после второй согласной
գրեմgərɛm
կգրեմkəgərɛm
Отрицательные формы условного наклонения образуются отрицательными формами настоящего времени вспомогательного глагола и отрицательным причастием смыслового глагола
կգրեմ
կգրենք
կգրես
կգրեք
կգրի
կգրեն
չեմ գրի
չենք գրի
չես գրի
չեք գրի
չի գրի
չեն գրի
կկարդամ
կկարդանք
կկարդաս
կկարդաք
կկարդա
կկարդան
չեմ կարդա
չեք կարդա
չենք կարդա
չի կարդա
չես կարդա
չեն կարդա
Действие, которое, с точки зрения говорящего, обязательно совершится в будущем
Վաղը ուսուցիչը կստուգի գրավոր աշխատանքները։
Завтра учитель проверит письменные работы.
Այսօր չեմ գա։
Сегодня (я) не приду.
Эта функция близка к будущему времени изъявительного наклонения. Возможно противопоставление в плане завершенности-незавершенности
Նամակդ ես կկարդամ վաղը։
(Твое) письмо я прочту завтра.
(Завершенность)
Վաղը ես հանգստանալու եմ, զբոսնելու եմ։
Завтра я буду отдыхать, гулять.
(Незавершенность)
В формах 2 лица – поручение, указание, слабо выраженный приказ
Կգնաս այնտեղ, կհարցնես Վարղանին և կտաս նրան այս նամակը։
(Ты) пойдешь туда, (ты) спросишь Вардана и (ты) дашь ему это письмо.
Обычное, характерное для данного человека действие. Эта форма более характерна для разговорного языка
Վարդուհին ուղիղ կնայի երեսիդ, մտածածը չի թաքցնի։
Вардуи (обычно, это ей свойственно) прямо смотрит (тебе) в лицо, не скрывает, что думает.
Լավ ընկեր չունեցողը մենակ և թույլ կզգա իրեն։
Не имеющий хорошего друга одиноким и слабым (он) себя чувствует.
Часто в этой форме глаголы употребляются в пословицах
Ամռանը հասած տանձը աշուն չի տեսնի։
Летом созревшая груша осени не увидит.
Указание, что следует что-либо делать. Здесь глагол употребляется в 3 лице мн.ч
Ձուկը գլխից կբռնեն, պոչից չեն բռնի։
Рыбу (они) за голову держат, за хвост (они) не держат (т.е. так следует делать).
Высокая вероятность чего-либо, выражение того, что что-либо, скорее всего, уже произошло. Глагол ставится во 2-ом или 3-м лице. Эта функция сильно зависит от контекста
Դու սա լավ կիմանաս։
Ты это, явно, хорошо знаешь.
Այժմ նա տանը կլինի։
Сейчас он, скорее всего, уже дома.
Այս դահլիճում հազար երեխա կտեղավորվի։
В этом зале поместится 1000 детей.
Վերջերս նա չի աշխատում, փողի կարիք կունենա։
В последнее время он не работает, наверное, (он) нуждается в деньгах.
Հարություն Կալենցի «Կնոջ դիմանկարը» շատ հետաքրքիր է գունային կոմպոզիցիայի տեսակետից։ Գրեթե ամբողջովին միագույն, դեմքը և վիզը` փոքր-ինչ մանուշակագույն` նարնջագույն երանգով, կարմիր ներկած շրթունքներ և խիստ կապտավուն մազեր…
Բայց դեմքի միագունության մեջ կա այնքա՜ն պարզություն, այնքա՜ն գեղեցկության…
Հաջալ է ֆոնը` մի կողմից մանուշակագույն, մյուս կողմից` բաց դեղնավուն…
Սա կարող է զարդը կազմել աշխարհի ցանկացած պատկերասրահի…
Գուրզադյան
երանգjɛˈɾɑnɡоттенок
միագույնmjɑˈɡujnодноцветный
խիստ կապտավունвыражено синий
պատկերասրահpɑtkɛɾɑsəˈɾɑhкартинная галерея
«Դու ով ես կամ ինչ» էլ չեն հարցնում
Այս տեսակ կանոն չկա նրանցում․
Մինչև երեք օր հյուրին կպատվեն
Հետո այդ բանը նրան կհարցնեն։
Ղազարոս Աղայան
կանոնkɑˈnonправило
կպատվենокажут честь
Ամեն անգամ գետը գերան չի բերի։
Каждый раз река бревно не приносит.
Բարին որ չլիներ, չարը աշխարհ կքանդեր։
Если бы не было добра, зло уничтожило бы мир.
Միսն առանց ոսկոր չի լինում։
Мясо без костей не бывает.
Երկաթը տաք-տաք կծեծեն։
(Они) куют железо, пока горячо.
Աղքատի հալը աղքատը կհասկանա։
Положение бедного поймет бедный.
Переведите.
1. Հայր ու որդի զրուցում էին անցած-գնացած օրերի մասին։
2. Հայրը պատմում էր, որ իր մանկության տարիներին նրանք մի այգի են ունեցել։
3. Այնտեղ աճող վարդի հոտը չի կարողանում մոռանալ։
4. Այգին հարուստ էր ծիրանի, սալորի, սերկևիլի ու շատ ուրիշ ծառերով։
5. Մի կատարյալ դրախտ էր այգին գարնանը։
6. Ծաղկած ծառերն աննկարագրելի տեսք ունեին։
7. Իսկ աշնանը, երբ այդ ծառերի ճյուղերը ծանրանում էին հասած մրգերից, այգին այլ գույներով էր գերում։
8. Հիմա եմ հասկանում, թե Մարտիրոս Սարյանի նկարներում որտեղից են հայտնվել այդ հագեցած ջերմ գույները մուգ կարմիրը, վառ դեղինը, սևին տվող կանաչը։
9. Ամենազարմանալին այն է, որ միևնույն գույնի բոլոր երանգները` մուգ կարմիրից բաց վարդագույն, կարող ես տեսնել մեկ տերևի վրա։
1. Отец и сын беседовали о прошедших днях.
2. Отец рассказывал, что в годы его детства у них был сад.
3. Запах растущей там розы (он) не может забыть.
4. Сад был богат абрикосовыми, сливовыми, айвовыми и многими другими деревьями.
5. Весной сад был совершенным раем.
6. Расцветшие деревья имели неописуемый вид.
7. А осенью, когда ветки деревьев тяжелели от созревших фруктов, сад пленял другими цветами.
8. Теперь (я) понимаю, откуда взялись на картинах Мартироса Сарьяна эти насыщенные теплые цвета: темно-красный, ярко-желтый, черновато-зеленый.
9. Удивительнее всего то, что все оттенки одного цвета – от темно-красного до светло-розового – (ты) можешь увидеть на одном листе (дерева).
անցած-գնացածɑnʦʰɑʦ ɡnɑˈʦʰɑʦ(досл.) прошедший-ушедший
սերկևիլsɛɾkɛˈvilайва
27–04–2020