Урок 31

Словообразование

հակ-

Префикс выражает значения "против", "анти-", "контр-"

բնականbənɑˈkɑnнатуральный

հակաբնականhɑkɑbnɑˈkɑnпротивоестественный

գրոհɡəˈɾɔhатака

հակագրոհhɑkɑɡˈɾɔhконтратака

դիրпозиция

հակադիրhɑkɑˈdiɾпротивоположный, противостоящий, контрастный

դնելdəˈnɛlкласть

դրելклал

հակադրելhɑkɑdˈɾɛlпротивопоставлять

ազդելɑzˈdɛlпротиводействовать

հակազդելhɑkɑzˈdɛlпротиводействовать

թույնtʰuɪ̯nяд

հակաթույնhɑkɑˈtʰujnпротивоядие

հակակրանքhɑkɑkɾɑŋkʰантипатия

համակրանքhɑmɑkˈɾɑŋkʰсимпатия

կշիռkəˈʃirвес

հակակշիռhɑkɑkˈʃirпротивовес

խույզχujzпогоня

հետախույզhɛtɑˈχujzразведчик

հակահետախույզhɑkɑhɛtɑˈχujzконтрразведчик

հակահետախուզությունhɑkɑhɛtɑχuzutʰˈjunконтрразведка

հրդեհhəɾdɛhпожар

հակահրդեհայինhɑkɑhɾdɛhɑˈjinпротивопожарный

ճառելʧɑˈrɛlболтать

հակաճառելhɑkɑʧɑˈrɛlвозражать

մարդկայինmɑɾtʰkɑˈjinчеловеческий

հակամարդկայինhɑkɑmɑɾdkɑˈjinантичеловеческий

հարվածhɑɾˈvɑʦудар

հակահարվածhɑkɑhɑɾˈvɑʦконтрудар

օդայինotʰɑˈjinвоздушный

հակաօդայինhɑkɑɔdɑˈjinпротивовоздушный

գազɡɑzгаз

հակագազhɑkɑˈɡɑzпротивогаз

Лексика

փոխադարձ հակակրանք

взаимная антипатия

անսպասելի հակահարված

неожиданный контрудар

հակահրդեհային միջոցառումներ

противопожарные мероприятия

հակադիր տեսակետներ

противоположные точки зрения

ազգային հակահետախուզություն

национальная контрразведка

համակրանքի արժանի դերասան

достойный симпатии актер

*բույժ / *բուժ / *բժ

Основа *բժ-

բժիշկbəˈʒiʃkbəˈʒiʃkврач, доктор

բժշկությունbəʒəʃkutʰˈjunмедицина

բժշկուհիbʒʃkuˈhiженщина-врач

Основа *բուժ-

բուժելbuˈʒɛlлечить

բուժվելbuʒˈvɛlлечиться

բուժումbuˈʒumлечение

անբուժելիɑnbuʒɛˈliнеизлечимый

բուժակbuˈʒɑkфельдшер

բուժքույրмедсестра

բուժարանbuʒɑˈɾɑnамбулатория, лечебница

Основа *բույժ- / *բուժ-

վերքvɛɾkʰрана

վիրաբույժviɾɑˈbujʒхирург

վիրաբուժությունviɾɑbuʒutʰˈjunхирургия

մանուկmɑˈnukребенок

մանկաբույժmɑŋkɑˈbujʒпедиатр

մանկաբուժությունmɑŋkɑbuʒutʰˈjunпедиатрия

ատամɑˈtɑmзуб

ատամնաբույժɑtɑmnɑˈbujʒстоматолог

ատամնաբուժությունɑtɑmnɑbuʒutʰˈjunстоматология

հոգիhɔˈkʰiдуша

հոգեբույժhɔɡɛˈbujʒпсихиатр

հոգեբուժությունhɔɡɛbuʒutʰˈjunпсихиатрия

ակնˈɑkənглаз

ակնաբույժɑknɑˈbujʒокулист

ակնաբուժությունɑknɑbuʒutʰˈjunофтальмология

Лексика

հիմնարկhimˈnɑɾkучреждение

բժշկական հիմնարկություն

медицинское учреждение

լրիվləˈɾivцеликом, полностью

լիարժեք բուժում

полноценное лечение

հիվանդhiˈvɑndбольной

անբուժելի հիվանդություն

неизлечимая болезнь

մանուկmɑˈnukребенок

մանկական բժշկուհի

детский врач (женщина)

ընտանիքəntɑˈnikʰсемья

ընտանեկան բժիշկ

семейный врач

ընտանեկան բժշկություն

семейная медицина

բժշկական համալսարան

медицинский университет

Грамматика

Определительные Местоимения
Որոշյալ Դերանուններ
--

Указывают количественную целостность, совокупность предметов или целостность отдельного предмета.

Определительные местоимения подразделяются на три группы, указывающие

Указывающие количественную целостность, не отмечая отдельно входящих в нее

բոլորbɔˈlɔɾвесь, все

բոլորըbɔˈlɔɾəвесь, все

ամենքըвесь, все

Բոլոր մարզիկները պատրաստ էին։

Все спортсмены были готовы.

Բոլորը կանայք և աղջիկներ էին։

Все они были женщины и девушки.

Ամենքը խոսում էին հուզված։

Все говорили взволнованно.

Эти местоимения могут употребляться с притяжательными артиклями

Բոլորս ուրախ ենք, որ դուք եկաք։

(Мы) все рады, что вы пришли.

Մենք ամենքս հյուր ենք կյանքում։

Все мы гости в жизни.

Նա մտածում է բոլորիդ մասին։

Он думает о всех (вас).

Указывающие совокупность предметов или их количества, подчеркивая входящие в нее отдельно

ամենɑˈmɛnкаждый

յուրաքանչյուրjuɾɑkʰɑnʧʰˈjuɾкаждый

ամեն ոքкаждый*

ամեն ինչвсё

ամեն միкаждый

ամեն մեկըкаждый

յուրաքանչյուր ոքкаждый*

* Местоимения ամեն ոք, յուրաքանչյուր ոք не склоняются.

Указывающие целостность отдельного предмета, явления

ողջvɔχʧʰвесь

ամբողջɑmˈbɔχʧʰвесь

համայնhɑˈmɑjnвесь

ամենայնɑmɛˈnɑjnвесь


Ամբողջ ջոկատը հետևեց նրան։

Весь отряд последовал за ним.

Ամբողջ քաղաքը խոսում էր նոր բժշկի մասին։

Весь город говорил о новом враче.

Ամբողջ օրը սպասում էր եղբորդ։

Весь день (он) ждал (твоего) брата.

Համայն աշխարհի բախտն եմ սգում։

(Я) скорблю о судьбе всего мира.

Նա ամենայն անկեղծությամբ խոստովանեց իր մեղքը։

Он со всей искренностью признал свою вину.

Отрицательные Местоимения
Ժխտական Դերանուններ
--

Отрицательные местоимения по смыслу соответствуют определительным, отличаясь от них отрицательным значением

ամեն ոք – ոչ ոք

ամեն ինչ – ոչինչ

ամեն մի – ոչ մի*

ամեն մեկը – ոչ մեկը

Все отрицательные местоимения, кроме ոչ մի склоняются.

Текст

Ցնորք

Ինձ չես սիրում, ուրիշին,

Ուրիշին ես սիրում դու

– Եվ անզոր է ու չնչին

Քո դեմ տանջանքն իմ հոգու։

Դու անցնում ես ամեն օր,

Անցնում` ինձ չես նկատում

– Եվ դարձել եմ ես սովոր

Քամահրանքիդ անհատնում։

Քեզ խոնարհ, ամեն անգամ

Գլուխ եմ տալիս խոնարհ,

Բայց ես աղքատ եմ այնքան,

Այնքան թշվառ քեզ համար…

Ամենքինն ես, իմը չես,

Ամենքին ես սիրում դու․

Ախ, ոսկով են գնում քեզ,

Անհաս ցնորք իմ հոգու…

Վահան Տերյան


ցնորքʦʰəˈnɔɾkʰгреза, мечта

չնչինʧʰnʧʰinнезначительный, неважный

սովորsɔˈvɔɾпривыкший, привычный

քամահրանքkʰɑmɑhɾɑŋkʰпренебрежение

անհատնումɑnhɑtˈnumнеиссякаемый, неисчерпаемый

գլուխ տալпоклониться, кивнуть (в знак приветствия)

թշվառtəʃˈvɑrнесчастный, отверженный

ամենքինն եսты всех

ամենքինвсех

անհասɑnˈhɑsнедостижимый, недосягаемый

Упражнения

Переводы

Переведите.

1. Երեխային մորից բաժանելը հակաբնական է։

2. Փոքրիկները հակաճառել շատ են սիրում։

3. Հակահրդեհային կանոնները գրվել են շատ տարիներ առաջ։

4. Մեր ազգային հակահետախուզությունը լավ է աշխատում։

5. Հակաօդային պաշտպանությունը բանակի առաջնային խնդիրներից է։


1. Разлучать ребенка с матерью – противоестественно.

2. Дети (досл. маленькие) очень любят возражать.

3. Противопожарные правила были написаны много лет назад.

4. Наша национальная контрразведка работает хорошо.

5. Противовоздушная оборона – из первостепенных задач армии.


Переведите.

1. Врачи работают каждый день.

2. Он хотел забыть всех.

3. Каждый гражданин обязан уважать законы своей страны.

4. Каждый следил за движениями танцовщицы.

5. Ты все знаешь о нем.

6. Каждый ученик имеет свое дело.

7. Каждый читает свою книгу.


1. Բժիշկները աշխատում են ամեն օր։

2. Նա ուզում էր մոռանալ ամենքին։

3. Յուրաքանչյուր քաղաքացի պարտավոր է հարգել իր երկրի օրենքները։

4. Ամեն ոք հետևում էր պարուհու շարժումներին։

5. Դու ամեն ինչ գիտես նրա մասին։

6. Ամեն մի աշակերտ իր գործն ունի։

7. Ամեն մեկը իր գիրքն է կարդում։


Переведите.

1. Никто не встретил его на вокзале.

2. Я ничего не знаю об отце Петроса.

3. В небе не было видно ни одной звезды.

4. И ни один студент не был готов к экзамену.

5. Никто не слушал, не помогал старой женщине.

6. Он ни на кого не был обижен.

7. Хирург сказал, что (он) ничем не может помочь.

8. Вардан ни от кого не получил письма.


1. Ոչ ոք չէր դիմավորել նրան կայարանում։

2. Ես ոչինչ չգիտեմ Պետրոսի հոր մասին։

3. Երկնքում ոչ մի աստղ չէր երևում։

4. Եվ ոչ մի ուսանող պատրաստ չէր քննությանը։

5. Ոչ մեկը չէր լսում, չէր օգնում ծեր կնոջը։

6. Նա ոչ ոքից նեղացած չէր։

7. Վիրաբույժն ասաց, որ ոչնչով չի կարող օգնել։

8. Վարդանը ոչ մեկից նամակ չի ստացել։

Тесты


27–04–2020