Независимый дербай результативное причастие – выражает результат завершенного действия как длительный или временный признак произведшего или подвергнутого ему лица или предмета.
Результативное причастие употребляется
Результативное причастие образуется суффиксом -ած от основ
I спряжение, обычные и страдательные – от основ инфинитива
գրելɡəˈɾɛl
գրածнаписанный
ասելɑˈsɛl
ասածɑˈsɑʦговорящий
բերելbɛˈɾɛl
բերածприносящий
բացվել
բացվածоткрытый
պոկոտելpɔkɔˈtɛl
պոկոտածвыкорчеванный
I спряжение, с псевдосуффиксами – от основ прошедшего времени
գտնելɡətˈnɛl
գտածнайденный
թողնելtʰɔʁˈnɛl
թողածброшенный, оставленный
առնելɑrˈnɛl
առածɑˈrɑʦвзятый, купленный
ելնելjɛlˈnɛl
ելածвыходящий
տեսնելtɛsˈnɛl
տեսածвиденный
փախչել – փախածбегущий
փախչել – փախածбегущий
I спряжение, каузативные – от основ прошедшего времени
նստեցել
նստեցրածпосаженный
եռացնելjɛrɑʦʰˈnɛl
եռացրածвскипяченный
կորցնելkɔɾʦʰˈnɛl
կորցրածпотерянный
II спряжение, обычные и с псевдосуффиксами – от основ прошедшего времени
կարդալkɑɾˈtʰɑl
կարդացածkɑɾdɑˈʦʰɑʦчитающий
ուրախանալuɾɑχɑˈnɑl
ուրախացածрадующийся
մոտենալmɔtɛˈnɑl
մոտեցածприближающийся
Ряд глаголов I спряжения образует результативное причастие от основ прошедшего времени
անելɑˈnɛl
արածɑˈɾɑʦсделанный
դնելdəˈnɛl
դրածлежащий
տանելtɑˈnɛl
տարածнесомый
լինելliˈnɛl
եղածjɛˈʁɑtsсуществующий
Ряд глаголов II спряжения образует результативное причастие нестандартно
գալɡɑl
եկածjɛˈkɑʦходящий
տալtɑl
տվածдающий
բառնալbɑrˈnɑl
բարձածнагруженный
դառնալdɑrˈnɑl
դարձածвозвращенный
վերադառնալvɛɾɑdɑrˈnɑl
վերադարձածвозвращенный
կենալkɛˈnɑl
կացածподнявшийся
վերկենալvɛɾkɛˈnɑl
վերկացածподнявшийся
При самостоятельном употреблении – в предложении выполняет функции
Переводится причастием, деепричастием, наречием.
Подлежащее
ժամանածը դիվանագետ էր
прибывший был дипломатом
նկարածն անհաջող էր
нарисованное было неудачно
գրածդ հետաքրքիր էր
написанное (тобой) было интересно
Определение
զարգացած երեխա
развитой ребенок
կարդացած ուսանող
начитанный студент
խմած մարդ
пьяный человек
բացված վարդ
распустившаяся роза
Обстоятельство
Հուզված երգում է։
(Он) поет взволнованно.
Զայրացած խոսում է։
(Он) говорит разгневанно.
Լարված աշխատում է։
(Он) работает напряженно.
Պառկած կագում է։
(Он) читает лежа.
Употребляясь в роли обстоятельства и определения как и все другие обстоятельства и определения не склоняется
չորացած ճյուղ
засохшая ветка
չորացած ճյուղի
засохшей ветки
չորացած ճյուղից
от засохшей ветки
չորացած ճյուղով
засохшей веткой
В роли существительного принимает артикли и склоняется по типу -ի
Քնածն արթնացավ։
Спящий проснулся.
Խոսում էին եկածների մասին։
(Они) говорили о пришедших.
Մոտեցանք կանգնածներին։
(Мы) подошли к стоящим.
Նստածներից ոմանք վեր կացան։
Некоторые из сидевших (они) встали.
Արևոտ, պայծառ օր է։
Արմենը ուղղում է մարմինը, հաճույքից կկոցում աչքերը։
Սի նրբանցքում խաղում է մի փոքրիկ տղա։
Արմենին տեսնելով` բարձրացնում է փայտե հրացանը և ուրախ ճչում․
– Քեռի՜, ձեռքերդ վեր։
Երեխան դուր է գալիս Արմենին։
Նա բարձրացնում է ձեռքերը։
Երեխան, «թըխ, թըխ, թըխ» ասելով, կրակում է և ոգևորված բացականչում
– Քեռի՜, դու մեռար։
Արմենն ընկնում է։
Երեխան ուրախանում է ու երջանիկ զգում իրեն։
Արմենը վեր չի կենում տեղից։
Դա է լ ավելի հրճվանք է պատճառում երեխային։
Անցորդները նկատում են ընկած մարդուն, անմիջապես մոտենում են, կռանում։
– Ի՞նչ է պատահել,– հարցնում են չորս կողմից։
– Մեռած է,– զարմացած ասում է ինչ-որ մեկը` բաց թողնելով Արմենի ափը։
Երեխան ժպտում է և ներողամտությամբ նրանց նայում։
Գետնին ընկած մարդու շուրջը հետզհետե ավելի շատ մարդիկ էին հավաքվում։
Երեխան, մի կողմ քաշված, քմծիծաղ է տալիս։
Մարդիկ դեպքի մասին հուզված պատմում են իրար, պատմում են ափսոսանքով ու ցավով։
Ամբոխն աստիճանաբար ցրվում է։
Երեխան կանգնած է մայթի վրա ու մեկ առ մեկ ուշադիր նայում անցորդներին` հայտնագործած, որ բոլորն էլ դյուրահավատ են ու ծիծաղելի։
Ըստ Պերճ Զեյթունցյանի
ուշադիրuʃɑˈdiɾвнимательный
հաճույքhɑˈʧujkʰудовольствие
կկոցելkːɔˈʦʰɛlщурить
հրճվանքhəɾʧˈvɑŋkʰудовольствие, восторг
ներողամտությունnɛɾɔʁɑmtutʰˈjunснисходительность
քմծիծաղkʰəmʦiˈʦɑʁусмешка
հետզհետեhɛtzhɛˈtɛпостепенно, с течением времени
հայտնագործելhɑjtnɑɡɔɾˈʦɛlобнаруживать, открывать
դյուրահավատdjuɾɑhɑˈvɑtлегковерный
դյուրինdjuˈɾinлегкий, нетрудный
հավատhɑˈvɑtвера
ծիծաղելիʦiʦɑʁɛˈliсмешной
ծիծաղելʦiʦɑˈʁɛlсмеяться
…Եկեք այսօր մենք համբուրենք որդիաբար`
Մեզ աշխարհում ծնած-սնած,
Մեզ աշխարհում շահած-պահած,
Մեզնից երբեք չկշտացած,
Փոշի սրբող – լվացք անող,
Անվերջ դատող – անվերջ բանող
ա՜յս ձեռքերը,
Թող որ ճաքած ու կոշտացած,
Բայց մեզ համար մետաքսի պես
խա՜ս ձեռքերը…
Պարույր Սևակ
որդիաբարvɔɾdjɑˈbɑɾпо-сыновьи
շահած-պահածлелеянный
կշտանալkʃtɑˈnɑlнасыщаться
կուշտkuʃtсытый
լվացքləˈvɑʦʰkʰстирка
ճաքելʧɑˈkʰɛlтрескаться
կոշտանալkɔʃtɑˈnɑlзатвердевать
խասχɑs(нар.) тонкий, нежный
Переведите.
1. Ճարտարապետ Ալեքսանդր Թամանյանը Երևանի գլխավոր հատակագծի հեղինակն է։
2. Նրա ստեղծած այդ հատակագիծը Երևանի հետագա բոլոր գլխավոր հատակագծերի համար հիմք է ծառայում, քանի որ կանխանշում է ապագա զարգացումը։
3. Ալեքսանդր Թամանյանը պարբերաբար անդրադարձել է իր կատարած այդ աշխատանքին, մշակել ու կաւոարելագործել է այն։
4. 1934-ին նա սկսել էր նախագծել «Մեծ Երևանի» հատակագիծը, որը, ցավոք սրտի, մնացել է անավարտ։
5. Ռուսաստանում ու Հայաստանում Ալեքսանդր Թամանյանի կառուցած շենքերը սկզբունքորեն տարբերվում են մյուս շենքերից նախ և առաջ ճարտարապետական ազգային ավանդույթներով։
6. Այսօր Երևանում՝ նրա անունը կրող թանգարանում, պահվում են իր նախագծած, բայց դեռ չկառուցված շենքերի բազմաթիվ գծագրեր։
1. Архитектор Александр Таманян – автор генерального плана Еревана.
2. Этот созданный им проект служит основой для всех последующих генеральных планов, так как (он) предусматривает последующее развитие.
3. Александр Таманян периодически возвращался к этой проделанной им работе, обрабатывал и совершенствовал ее.
4. В 1934-м он начал проектировать план "Большого Еревана", который, к сожалению, остался незавершенным.
5. Построенные Александром Таманяном в России и Армении здания отличаются от других зданий прежде всего национальными традициями.
6. Сегодня в Ереване, в музее, носящем его имя, хранятся многочисленные чертежи спроектированных им, но еще не построенных зданий.
կանխանշելkɑŋχɑnˈʃɛlпредусматривать, намечать
•
Глаголы в скобках употребите в форме результативного причастия. Переведите.
1. Մայրը մոտեցավ օրորոցում (քնել) երեխային։
2. Գետնին (թափվել) էին աշնան (դեղնել) տերևները։
3. Դա իմ (կարդալ) գրքերից է։
4. Աշոտը չնկատեց բազկաթոռին (նստել) ընկերոջը։
5. Գաբրիելը, բազմոցին (պառկել), հեռուստացույց էր նայում։
6. Մեր հարևանը շատ (զարգանալ) մարդ էր։
7. Բանակից ընկերս վերադարձավ հասուն տղամարդ (դառնալ)։
8. Ես չէի ճանաչում (գալ) մարդկանցից ոչ մեկին։
9. Կանգառում (կանգնել) մի խումբ մարդիկ սպասում էին տրամվայի։
10. Ընթերցումը (չավարտել)` մենք դուրս եկանք գրադարանից։
11. Նա հեռացավ ինձանից (նեղանալ)։
12. Պատուհանի մոտ (կանգնել)` Աստղիկը նայում էր անցորդներին։
1. Мать подошла к спящему в колыбели ребенку. (քնած)
2. На земле были рассыпаны осенние (досл. осени) пожелтевшие листья. (թափված, դեղնած)
3. Это – из прочитанных мною книг. (կարդացած)
4. Ашот не заметил сидящего в кресле друга. (նստած)
5. Габриель, лежа на диване, смотрел телевизор. (պառկած)
6. Наш сосед был очень развитым человеком. (զարգացած)
7. Из армии (мой) друг вернулся ставшим зрелым мужчиной. (դարձած)
8. Я не знал ни одного из пришедших людей. (եկած)
9. Стоящая на остановке группа людей ждала трамвая. (կանգնած)
10. Не окончив чтения, мы вышли из библиотеки. (չավարտած)
11. Он удалился, обиженный на меня. (նեղացած)
12. Стоя у окна, Астхик смотрела на прохожих. (կանգնած)
27–04–2020