Суффикс образует слова со значением
Названия инструментов, приспособлений, предметов мебели и посуды
նիստnistзаседание, сидение; грань
նստելnəsˈtɛlсидеть
նստարանnəstɑˈɾɑnскамья, скамейка, парта
նվագելnəvɑˈɡɛlиграть на муз. инструменте
նվագարանnvɑɡɑˈɾɑnмузыкальный инструмент
պահpɑhхранение, охранение; момент
պահելpɑˈhɛlдержать, содержать, хранить
պահարանpɑhɑˈɾɑnшкаф
լվանալ, լվալмыть
լվացվելləvɑʦʰˈvɛlумываться
լվացարանlvɑʦʰɑˈɾɑnраковина, умывальник
վառելvɑˈrɛlжечь, сжигать
վառարանvɑrɑˈɾɑnпечь
սառը, սառնхолодный
սառնարանsɑrnɑˈɾɑnхолодильник
կախkɑχвисящий
կախելkɑˈχɛlвешать
կախարանkɑχɑˈɾɑnвешалка
մատույցmɑˈtujʦʰокрестности, подступы
մատուցելmɑtuˈʦʰɛlподавать, подносить
մատուցարանmɑtuʦʰɑˈɾɑnподнос
մատուցողmɑtuˈʦʰɔʁофициант
В современном армянском языке склонение свойственно не только существительным. Слова, относящиеся к другим частям речи, склоняются, когда выступают в роли существительного.
Указательные местоимения
Образцы склонения
nom
սա
սրանք
gen
սրա
սրանց
dat
սրան
սրանց
acc
սա, սրան
սրանց
abl
սրանից
սրանցից
ins
սրանով
սրանցով
loc
սրանում
սրանցում
nom
մյուսը
մյուսները
gen
մյուսի
մյուսների
dat
մյուսին
մյուսներին
acc
մյուսը, մյուսին
մյուսները, մյուսներին
abl
մյուսից
մյուսներից
ins
մյուսով
մյուսներով
loc
մյուսում
մյուսներում
Указательные местоимения с компонентом -տեղ не имеют форм местного падежа, поскольку их исходные формы уже указывают на место
Այստեղ ծնվել է մեծ բանաստեղծը։
Здесь родился великий поэт.
Սա իմ գրիչն է, իսկ նա՝ քոնը։
Это моя ручка, а та – твоя.
Այդ օրվանից նա չէր աշխատում։
С того дня он не работал.
Այն դեպքից հետո մենք չենք հանդիպում։
После того случая мы не встречаемся.
Այնտեղ ձուկ շատ կար։
Там было много рыбы.
Նույն օրը նրանք գնացին թատրոն։
В тот же день они пошли в театр.
Այդպիսի մեծ քար նա դեռ չէր տեսել։
Он не видел еще такого большого камня.
Վարդանը նույնպես չէր ուզում գնալ։
Вардан тоже не хотел уходить.
Նույնքան բարի էր նաև եղբայրը։
Столь же добр был и брат.
Միևնույնն է, ես չեմ կարդալու այդ նամակը։
Все равно я не буду читать это письмо.
Այստեղով առաջ գնացք էր գնում։
Здесь раньше проходил поезд.
Այդպիսիներին ամեն ինչ հաջողվում է։
Таким (подобным) всё удаётся.
Բարակիրան նաիրուհին ինձ ժպտաց,
Նաիրուհին տխուրաչյա և համեստ․
Այնպես վառ էր լեռնադստեր դեմքը բաց,
Նայվածն այնպես հրեղեն ու անարվեստ։
Եվ հյուսիսյան հետոներում ու ցրտում,
Կարծես ցոլաց իմ նաիրյան արևն ալ,
Կարծես բոցե մի վարդ բացվեց իմ սրտում,
Եվ չի կարող արբած հոգիս լուռ մնալ,
Եվ չի կարող սիրտըս չերգել այդ անբիծ
Հուրը, որ ինձ ժպտաց այսօր ցուրտ հեռվում․
Այդպես արևն է դուրս նայում մութ ամպից
Իմ նաիրյան բարձր, բարձր աշխարհում…
Վահան Տերյան
բարակbɑˈɾɑkтонкий
բարակիրանbɑɾɑkiˈɾɑnтонкостанная
ՆաիրիnɑiˈɾiНаири
նաիրյանnɑiɾˈjɑnнаирийский
նաիրուհիnɑiɾuˈhiнаирийка
տխուրtəˈχuɾпечальный
աչ, աչք глаз
տխուրաչյաtχuɾɑʧʰˈjɑпечально-окая
լեռlɛrгора
դուստրˈdustəɾдочь
լեռնադստերдочери гор (род.п)
նայելnɑˈjɛlсмотреть
նայվածnɑjˈvɑʦвзгляд
նայվածքnɑjˈvɑʦkʰвзгляд
հուրhuɾогонь
հրեղենhəɾɛˈʁɛnогненный
հյուսhjusсевер
հյուսիսյանhjusisˈjɑnсеверный
հյուսիսայինhjusisɑˈjinсеверный
կարծելkɑɾˈʦɛlдумать; надеяться
Կարծեմкажется
կարծեսсловно
բոցbɔʦʰпламя
բոցեbɔˈʦʰɛпламенный
արբենալɑɾbɛˈnɑlопьянеть
արբածопьяненный
հեռուhɛˈruдалеко
հեռվումдалеко, вдали (лок.п)
մութmutʰтёмный
ամպɑmpоблако
մութ ամպтуча
մութ ամպիցиз, из-под тучи
մնալməˈnɑlоставаться
ցոլալʦʰɔˈlɑlсверкать, сиять
դուրս նայելвыглядывать
երգելjɛɾˈkʰɛlпеть
Եվրոպայում կատարած հյուրախաղերից մեկի ժամանակ Շալյապինի մոտ՝ հյուրանոց է գափս մի հանրահայտ երաժշտական քննադատ։ Նրան դիմավորում է Շալյապինի բարեկամը․
– Ֆեոդոր Իվանովիչը զբաղված է, բայց ձեր բոլոր հարցերին ես կարող եմ պատասխանել։
– Առաջիկայում Շալյասփնը ի՞նչ ծրագրեր ունի։
– Մենք մեկնելու ենք Սիրոն, որտեղ «Լա Սկալայում» պետք է երգենք Մեֆիստոֆել, որից հետո Լոնդոնում համերգ պետք է տանք, հետո…
– Ամեն ինչ գերազանց է, Պյո՜տր,– թնդում է Շալյապինի ձայնը հարևան սենյակից,– միայն չմոռանաս ինձ էլ հետդ տանել։
տեղtɛʁместо
տեղիtɛˈʁiместо (выс.)
տեղինtɛˈʁinуместный
խնդիրχənˈtʰiɾпросьба
խնդրանքχəntʰˈɾɑŋkʰпросьба
հյուրhjuɾгость
խաղχɑʁигра
հյուրախաղhjuɾɑˈχɑʁгастроль
հանր-обще-
հայտhɑjtзаявление, заявка
հանրահայտhɑnɾɑˈhɑjtизвестный, общеизвестный
երաժիշտjɛɾɑˈʒiʃtмузыкальный
երաժշտականjɛɾɑʒəʃtɑˈkɑnмузыкальный
քննելkʰəˈnːɛlосматривать, расследовать
քննադատkʰənːɑˈdɑtкритик
բարիbɑˈɾiдобрый, хороший
կամենալkɑmɛˈnɑlжелать
բարեկամbɑɾɛˈkɑmприятель, друг, родственник
առաջիկաɑrɑʧʰiˈkɑближайший
առաջիկայումв ближайшее время
ծիրʦiɾвращение, цикл, линия
գիրɡiɾбуква, документ
ծրագիրʦəɾɑˈɡiɾпрограмма
որից հետոпосле чего
պետք է տանք(мы) должны дать
զբաղվածzbɑʁˈvɑʦзанятой
գերազանցɡɛɾɑˈzɑnʦʰотличный
թնդալtʰənˈdɑlгрохотать
չմոռանասне забудь
ինձ էլменя тоже
հետդ տանելс собой взять
Переведите.
1. Դպրոց հաճախելու և դասարան մտնելու առաջին օրը հայ մանուկները իրենց ձեռքն են վերցնում այբբենարանը։
2. Դա նրանց համար միայն դասագիրք չէ։
3. Այբբենարանը նաև զրուցարան ու երգարան է, քանի որ ընդգրկում է ժողովրդական հեքիաթներ ու մանկական երգեր։
4. Փոքրիկները այբբենարանից բացի օգտվում են տարբեր բառարաններից՝ պատկերազարդ, բացատրական, թարգմանական։
1. В первый день посещения школы и входа в класс армянские дети берут в свои руки букварь.
2. Это для них не только учебник.
3. Букварь также является разговорником и песенником, так как охватывает народные сказки и детские песни.
4. Малыши, кроме азбуки, пользуются разными словарями – картинными, толковыми, переводными.
•
Переведите.
1. Портрет Анны Бурназян – второй жены Айвазовского – маринист создал с таким мастерством, что он считается одним из лучших его произведений.
2. Анна изображена в армянском национальном костюме, с шелковой косынкой на голове.
3. Глубоко выразительны ее большие черные глаза.
4. Такой взгляд навсегда запечатлевается в мозгу зрителя.
5. Портрет Анны Бурназян имеет и обобщающие черты.
6. Ованнес Айвазовский создал здесь образ молодой армянки, образ армянской женщины.
7. И как таковой он интересен для истории национальной портретистки.
1. Աննա Բուռնազյանի՝ Այվազովսկու երկրորդ կնոջ դիմանկարը ծովանկարիչը կերտել է այնպիսի վարպետությամբ, որ այն համարվում է նրա լավագույն ստեղծագործություններից մեկը։
2. Աննան պատկերված է հայկական ազգային տարազով, մետաքսե գլխաշորը գլխին։
3. Խորապես արտահայտիչ են նրա մեծ, սև աչքերը։
4. Այդպիսի հայացքը ընդմիշտ տպավորվում է դիտողի ուղեղում։
5. Աննա Բուռնազյանի դիմանկարը միաժամանակ ունի ընդհանրացնող գծեր։
6. Հովհաննես Այվազովսկին այստեղ ստեղծել է երիտասարդ հայուհու հայ կնոջ կերպարը։
7. Եվ որպես այդպիսին այն հետաքրքրական է ազգային դիմանկարչության պատմության համար։
•
Переведите.
1. Հայկական տպագրության հիմնադիր Հակոբ Մեղապարտը 1512 թվականին հրատարակեց հայերեն առաջին տպագիր գիրքը։
2. Այդ գրքից մեկական օրինակ պահպանվել է Երևանի ազգային գրադարանում և Եղիշե Չարենցի անվան գրականության թանգարանում։
3. Գրքի հինգ օրինակներից պահպանվել են չորսը, իսկ հինգերորդը հրդեհից այրվել է Իզմիրում։
4. Երկրորդ հայ տպագրիչը 1560-ական թվականներին նախ Վենետիկում, ապա Կոստանդնուպոլսում տպագրեց մի շարք գրքեր, այդ թվում առաջին տպագիր այբբենարանը։
1. Основатель армянского книгопечатания Акоп Мегапарт в 1512 году издал первую печатную книгу на армянском языке.
2. По одному экземпляру этой книги сохранилось в Национальной библиотеке Армении и в Музее литературы имени Егише Чаренца.
3. Из пяти экземпляров книги сохранилось четыре, а пятый сгорел при пожаре в Измире.
4. Второй армянский книгопечатник в 1560-х годах сначала в Венеции, потом – в Константинополе издал ряд книг, в том числе и первый печатный букварь.
ՎենետիկvɛnɛˈtikВенеция
ԿոստանդնուպոլիսkɔstɑndnupɔˈlisКонстантинополь
26–04–2020