Суффикс образует
Суффикс образует прилагательные и наречия
կողմkɔʁmсторона
կողմն(др.) сторона
կողմնակիkoʁmnɑˈkiпосторонний
համառոտhɑmɑˈrotкраткий, лаконичный
համառոտակիhɑmɑrɔtɑˈkiкратко, лаконично
որոշելvɔɾɔˈʃɛlрешать, принимать решение
որոշակիvɔɾɔʃɑˈkiопределенный
հանկարծhɑŋˈkɑɾʦвдруг, внезапно
հանկարծակիhɑŋkɑɾʦɑˈkiвнезапный, неожиданный
С числительными выражает значение многократности
երեքjɛˈɾɛkʰтри
եռակիjɛrɑˈkiтрижды, тройной, трехкратный
երկուjɛɾˈkuдва
երկակիjɛɾkɑˈkiдважды, двукратный
չորսʧʰɔɾsчетыре
քառակիkʰɑrɑˈkiчетырежды, четырехкратный
աշխարհի եռակի չեմպիոն
трехкратный чемпион мира
նյութի համառոտակի ներկայացում
краткое представление материала
Կողմնակի անձանց մուտքն արգելվում է։
Посторонним вход запрещен.
(Дословно – посторонних лиц вход запрещается.)
զրոzəˈɾɔ0
մեկ (մի)mɛk, mi1
երկուjɛɾˈku2
երեքjɛˈɾɛkʰ3
չորսʧʰɔɾs4
հինգhiŋɡ5
վեցvɛtsʰ6
յոթjɔtʰ7
ութutʰ8
ինը, իննinə,inː9
տասը, տասնtɑsə, tɑsn10
Числительные 9 и 10 употребляются с артиклем.
Десятки
տասը, տասնtɑsə, tɑsn10
քսանkʰəˈsɑn20
երեսունjɛɾɛˈsun30
քառասունkʰɑrɑˈsun40
հիսունhiˈsun50
վաթսունvɑˈtsʰun60
յոթանասունjotʰɑnɑˈsun70
ութսունuˈtsʰun80
իննսունinːəˈsun90
Составные числительные образуются прибавлением единиц к десяткам
տասն10
տասնմեկtɑsnəˈmɛk11
տասնութtɑsnˈutʰ18
քսանkʰəˈsɑn20
քսանմեկ21
քսանհինգ25
երեսունjɛɾɛˈsun30
երեսունյոթ37
հիսունhiˈsun50
հիսունմեկ51
հիսունութ58
У числительных 11–99 составляющие пишутся слитно
տասնմեկtɑsnəˈmɛk11
տասնվեցtɑsnəˈvɛts16
տասնութtɑsnˈutʰ18
Сотни и более
հարյուրhɑɾˈjuɾ100
հարյուր հիսուն150
երկու հարյուր200
հազարhɑˈzɑɾ1000
տասը հազար10000
հարյուր հազար100000
միլիոնmilˈjɔnмиллион
միլիարդmilˈjɑɾdмиллиард
տրիլիոնtɾiliˈɔnтриллион
Составляющие пишутся раздельно.
Образуются
1
մեկmɛk1
առաջինɑrɑˈʧʰinпервый
2, 3, 4
երկուjɛɾˈku2
երկրորդjɛɾˈkɾoɾtʰвторой
երեքjɛˈɾɛkʰ3
երրորդjɛˈɾːɔɾtʰтретий
չորսʧʰɔɾs4
չորրորդʧʰɔˈɾːɔɾtʰчетвёртый
5 и далее
հինգhiŋɡ5
հինգերորդhinɡɛˈɾoɾtʰпятый
վեցvɛtsʰ6
վեցերորդvɛtsʰɛˈɾoɾtʰшестой
հարյուր մեկ101
հարյուրմեկերորդсто первый
հազարhɑˈzɑɾ1 000
հազարերորդhɑzɑɾɛˈɾoɾtʰтысячный
Порядковое числительное
առաջինɑrɑˈʧʰinпервый
Конечное -դtʰ
երկրորդjɛɾˈkɾoɾtʰвторой
հինգերորդhinɡɛˈɾoɾtʰпятый
-երորդɛɾoɾtʰ
ութերորդuʰɛˈɾoɾtʰвосьмой
Если второй компонент числительные երկու, երեք, то ե в них произносится как ɛ, без йотирования
քսաներկու22
քառասուներեք43
При скоплении трех согласных в середине числительных после 2-го произносится ə
տասնչորսtɑsnəˈtʃʰoɾs14
Двойное -նն- произносится как длинное nː
իննinː9
իննսունinːəˈsun90
Двойное -րր- ɾпроизносится как одно
երրորդjɛˈɾːɔɾtʰтретий
չորրորդʧʰɔˈɾːɔɾtʰчетвёртый
Сочетания -իո-, -իա- jɔ, jɑ
միլիոնmilˈjɔnмиллион
միլիարդmilˈjɑɾdмиллиард
տրիլիոնtɾiliˈɔnтриллион
Слова пишутся с одним լ
միլիոնmilˈjɔnмиллион
միլիարդmilˈjɑɾdмиллиард
տրիլիոնtɾiliˈɔnтриллион
Формы ինը, տասը употребляются, когда следующее за ними слово начинается с согласного звука
Ինը դաս շատ լավ եմ սովորել։
Девять уроков (я) выучил очень хорошо.
Формы ինն, տասն употребляются, когда следующее за ними слово начинается с гласного звука
Ինն անգամ կրկնել եմ դասը։
Девять раз (я) повторил урок.
Возможны отклонения
Նկարիչը ինը օր աշխատել է այդ նկարի վրա։
Художник над этой картиной работал девять дней.
Числительные могут выступать в функции существительных. При этом они склоняются. При склонении
Տասից հանած երեք հավասար է յոթի։
От десяти отнять три равно семи.
Երկուսը սովորել են նույն դպրոցում։
Двое учились в той же школе.
Сочетаясь с количественными числительными, существительные часто употребляются в единственном числе
Ընկերս երկու երեխա ունի։
У (моего) друга двое детей.
Հարյուր քսանհինգ տարի է անցել։
Прошло 125 лет.
Գրադարանում վեց երկլեզվյան բառարան կա։
В библиотеке есть шесть двуязычных словарей.
Существительные употребляются в единственном числе в сочетании с մի քանի'несколько'
Ուսուցչուհին մի քանի առաջին դասարան ունի։
У учительницы есть несколько первых классов.
Существительные употребляются в ед. числе когда из ситуации очевидно, что речь идет о нескольких предметах
Ձեր բանջարանոցում լոլիկ աճո՞ւմ է։
В вашем огороде помидоры растут?
Այս խանութում վարունգ կա՞։
В этом магазине есть огурцы?
Сравните։
Պետք է ձմերուկ գնել։
Нужно купить арбуз.
Ձմերուկները չեն տեղավորվում սառնարանում։
Арбузы не помещаются в холодильнике.
Существительное ставится во множественном числе при подчеркивании множественности, а также при необходимости согласования
Ուսուցիչը խոսել է չորս աշակերտների հետ։
Учитель поговорил с четырьмя учениками.
Երեք աշակերտները արագ էին քայլում։
Трое учеников шагали быстро.
Երկու լուծումներից ընտրում ենք մեկը։
Из двух решений выбираем одно.
Распределительные числительные образуются
Повторением количественного числительного
Զինվորները վեց-վեց շարվեցին։
Солдаты построились по шестеро.
Աշակերտները երեք-երեք կանգնեցին։
Ученики встали по трое.
Добавлением к количественному числительному суффикса -ական
յոթjɔtʰ7
յոթականjɔtʰɑˈkɑnпо семь
ութutʰ8
ութականutʰɑˈkɑnпо восемь
Ուսուցիչը աշակերտներին հնգական տետր բաժանեց։
Учитель раздал ученикам по 5 тетрадей.
Ուսանողներին կինոյի երկուական տոմս տվեցին։
Студентам дали по два билета в кино.
От числительных образуются сложные слова, описывающие объект с количественной точки зрения
երեքjɛˈɾɛkʰ3
հատորhɑˈtɔɾтом
եոահատոր վեպтрехтомный роман
երեք ＋ -յակ
եռյակjɛrˈjɑkтрио
երկուjɛɾˈku2
փեղկpʰɛʁkстворка
երկփեղկ պատուհանдвустворчатое окно
հինգhiŋɡ5
նիշniʃзнак
հնգանիշ թիվпятизначное число
չորսʧʰɔɾs4
հարկhɑɾkэтаж
քառահարկ շենքчетырехэтажное здание
չորս ＋ -յակ
քառյակkʰɑˈrjɑkквартет, четверостишие
ութ ＋ -յակ
ութնյակutʰnˈjɑkоктет, восьмистишие
Здесь եռ-, քառ- варианты основ երեք, չորս.
Հին աշխարհքը ամեն օր
Հազար մարդ է մտնում նոր,
Հազար տարվան փորձն ու գործ
Ըսկըսվում է ամեն օր։
Հովհանես Թումանյան
աշխարհք(нар.) мир
աշխարհɑʃˈχɑɾ(лит.) мир
տարվան(нар., род.п.) года
տարիtɑˈɾiгод
ըսկըսվում = սկսվումначинается
Переведите.
1. Պարզ է, որ քսանը տասից մեծ է։
2. Երկուսը զույգ թիվ է։
3. Յոթից հինգը հիվանդ էին։
4. Ութն էլ լավ են սովորել դասը։
5. Այս գիրքը երկուսով ենք կարդալու։
6. Աշակերտը յոթերը լավ էր գրել, իսկ ինները՛ ոչ այնքան լավ։
7. Նա տեսել էր երեխաներից երեքին։
8. Չորրորդը երկրորդից լավ էր վազում։
9. Մրցավարը նայում էր երրորդին։
10. Դատավորը սպասում էր հինգերորդին։
1. Ясно, что двадцать больше десяти.
2. Два – четное число.
3. Из семи пятеро были больны.
4. Все восемь (они) хорошо выучили урок.
5. Эту книгу (мы) будем читать вдвоем.
6. Ученик семерки написал хорошо, а девятки – не так хорошо.
7. Он видел троих из детей.
8. Четвертый бежал лучше второго.
9. Судья смотрел на третьего.
10. Судья ждал пятого.
•
Переведите.
– Арам, можешь купить полкило колбасы?
– В ближнем магазине есть?
– Да, дорогой.
– Хорошо, какого сорта?
– Нежирного (досл. без жира) и молочного сорта.
– Прямо сейчас иду.
– Արա՛մ, կարո՞ղ ես կես կոլի երշիկ գնել։
– Մոտիկ խանութում կա՞։
– Այո՛, սիրելիս։
– Բարի, իսկ ո՞ր տեսակից։
– Անյուղ և կաթնային տեսակից։
– Հենց հիմա գնում եմ։
սիրելիս(мой) дорогой (в обращении)
26–04–2020