Суффикс образует несколько употребительных существительных
ծնելʦəˈnɛlрожать, порождать
ծնվելʦənˈvɛlрождаться
ծնունդtsəˈnundрождение
Սուրբ ԾնունդРождество
վերածնունդвозрождение
սնելкормить, питать
սնվելкормиться, питаться
սնունդsəˈnundпитание, пища
սերելдавать жизнь, происходить (от, из)
սերունդsɛˈɾundпоколение
երջանիկ սերունդ
счастливое поколение
օգտակար սնունդ
полезная пища
վաղուց սպասված ծնունդ
давно ожидаемое рождение
Суффикс образует, в основном, существительные
կորելkɔˈɾɛlпропадать
կորչելkɔɾˈʧʰɛlпропадать
կորցնելkɔɾʦʰˈnɛlтерять
կորուստkɔˈɾustпотеря
փախpʰɑχпобег
փախչելpʰɑχˈʧʰɛlубегать
փախուստpʰɑˈχustпобег, бегство
հագնելhɑkʰˈnɛlодевать, надевать
հագուստhɑˈkʰustодежда
ապրելɑpˈɾɛlжить
ապրուստɑpˈɾustжитье
մոդայիկ հագուստ
модная одежда
անվերականգնելի կորուստ
невосполнимая утрата
աղքատիկ ապրուստ
бедненькое житьё
փախուստ մարդկանցից
бегство от людей
հեռուhɛˈruдалеко
դիտելdiˈtɛlсмотреть
հեռադիտակhɛrɑdiˈtɑkбинокль, подзорная труба
մանրˈmɑnəɾмелкий
մանրադիտակmɑnɾɑdiˈtɑkмикроскоп
աստղˈɑstəʁзвезда
աստղադիտակɑstʁɑdiˈtɑkтелескоп
ժամանակʒɑmɑˈnɑkвремя
շրջանʃəɾˈʤɑnкруг, район; период
ժամանակաշրջանʒɑmɑnɑkɑʃəɾˈʤɑnэпоха
զբոսնելəzbɔsˈnɛlгулять
նավnɑvлодка
զբոսանավzbɔsɑˈnɑvяхта
ծառʦɑrдерево
ուղիuˈʁiдорога
ծառուղիаллея
ճոպանʧɔˈpɑnканат, трос
ուղիuˈʁiдорога
ճոպանուղիфуникулёр
Личные местоимения имеют формы 1, 2, 3 лиц единственного и множественного чисел
եսя
մենքмы
դուты
դուքвы
նաон
նրանքони
Возвратные формы
ինքս(я) сам
ինքներս(мы) сами
ինքդ(ты) сам
ինքներդ(вы) сами
ինքը*(он) сам
ինքները, իրենք*(они) сами
* Отмеченные звёздочкой склоняются.
1 лицо
И.
ես
մենք
Р.
իմ
մեր
Д.
ինձ
մեզ
В.
ինձ
մեզ
О.
ինձ(ա)նից
մեզ(ա)նից
Н.
ինձ(ա)նով
մեզ(ա)նով
М.
ինձ(ա)նում
մեզ(ա)նում
2 лицо
И.
դու
դուք
Р.
քո
ձեր
Д.
քեզ
ձեզ
В.
քեզ
ձեզ
О.
քեզ(ա)նից
ձեզ(ա)նից
Н.
քեզ(ա)նով
ձեզ(ա)նով
М.
քեզ(ա)նում
ձեզ(ա)նում
3 лицо
И.
նա
նրանք
Р.
նրա
նրանց
Д.
նրան
նրանց
В.
նրան
նրանց
О.
նրանից
նրանցից
Н.
նրանով
նրանցով
М.
նրանում
նրանցում
Возвратные
И.
ինքը
իրենք
Р.
իր
իրենց
Д.
իրեն
իրենց
В.
իրեն
իրենց
О.
իրենից
իրենցից
Н.
իրենով
իրենցով
М.
իրենում
իրենցում
Эти возвратные местоимения не склоняются
ինքս(я) сам
ինքներս(мы) сами
ինքդ(ты) сам
ինքներդ(вы) сами
–
ինքները(они) сами
Формы 1 лица относятся к одному и тому же субъекту
Ես գիտեմ։
Я знаю.
Ինքս գիտեմ։
(Я) сам знаю.
Ես ինքս գիտեմ։
Я сам знаю.
Формы 2 лица также относятся к одному и тому же субъекту
Ի՛նքդ ասա։
(Ты) сам скажи!
Դու ինքդ գիտես։
Ты сам знаешь.
Ինքդ գիտես։
(Ты) сам знаешь.
Դուք ինքներդ կարդացե՛ք։
Вы сами прочтите!
Иначе обстоит дело с личными местоимениями 3-го лица
Նա իր համար սեղան ու պահարան գնեց։
Он для себя купил стол и шкаф.
Պետրոսը նրա համար աթոռներ գնեց։
Петрос для него (кого-то другого) купил стулья.
Նա բերեց իր պայուսակը։
Он принес свою сумку.
Նա բերեց նրա պայուսակը։
Он принес его (кого-то другого) сумку.
Ես եմ, դու ես, ես ու դու
Գիշերում այս դյութական,
Մենք մենակ ենք, – ես ու դու․
Ես էլ դու եմ՝ ես չըկամ…
Չըկան օրերն ահարկու,
Չըկա ժամ ու ժամանակ,
Ուրվական ենք մենք երկու
Միշտ իրար հետ, միշտ մենակ…
Մոռացել ենք անցյալում
Տրտունջ, թախիծ ու խավար․–
Մի ուրիշ լույս է ցոլում
Մեղմ ու անուշ մեզ համար…
Ես եմ, դու ես, ես ու դու
Գիշերում այս դյութական,
Մենք մենակ ենք, – ես ու դու․
Ես էլ դու եմ՝ ես չկամ…
Վահան Տերյան
ուրուuˈɾuпризрак
ուրվականuɾvɑˈkɑnпризрак, привидение
դյութволшебник
դյութականколдовской
ահɑhстрах
ահավորстрашный
ահարկուстрашный
մոռանալmorɑˈnɑlзабыть
մոռացել ենք(мы) забыли
թախիծпечаль
տխուրtəˈχuɾпечальный
մենակmɛˈnɑkодин, одни (без никого)
էլɛlтоже, также
իրար հետвместе, друг с другом
տրտունջсетование, ропот
ուրիշuˈɾiʃдругой, иной
ցոլալсверкать, сиять
մեղմmɛʁmмягкий, тихий, нежный
անուշɑˈnuʃсладкий, любимый
մեզ համարдля нас
Սերը նայում է հեռադիտակով, նախանձը՝ մանրադիտակով։
Բեռնարդ Շոու
Այն ժողովուրդը, որ չի խոնարհվում զավթիչների առաջ, զավթիչների աչքում բարբարոս ժողովուրդ է։
Լուի Արագոն
Իմաստուն մարդը հասունանում է, բայց չի ծերանում։
Վիկտոր Հյուգո
նախանձnɑˈχɑnʣзависть
խոնարհվելсклоняться, покоряться
զավթիչзахватчик
աչքɑʧʰkʰглаз
զավթիչների աչքումв глазах (дословно в глазу) завоевателей
բարբարոսbɑɾbɑˈɾosварвар
հասունhɑˈsunзрелый
հասունանալсозревать
ծերʦɛɾстарик
ծերունիʦɛɾuˈniстарый
ծերանալстареть
Переведите.
1. Արարատն ամենուրեք է՝ հայոց լեզվում, հայերի հիշողության մեջ, պոեզիայում և կյանքում։
2. Այն այժմ մեր հանրապետության տարածքում չէ։
3. Մինչդեռ ժամանակին Արարատը Հայկական պետության կենտրոնում էր։
4. Արարատը, իրոք, աշխարհի գեղեցկագույն լեռներից է։
5. Այն ունի 5165 մետր բարձրություն։
6. Նրա վեհաշուք գլխավոր գագաթից ամռանը և ձմռանը սահում են ձյան նուրբ շերտերը։
1. Арарат везде – в армянском языке, в памяти армян, в поэзии и жизни.
2. Он сейчас не на территории нашей республики.
3. Между тем, в свое время Арарат был в центре Армянского государства.
4. Арарат, действительно, (одна) из самых красивых гор мира.
5. Её высота – 5165 метров.
6. С её величественной главной вершины летом и зимой скользят тонкие слои снега.
•
Переведите.
1. В литературном наследии Туманяна важное место занимают переводы.
2. С 1880-х годов до конца своей жизни он занимался переводами.
3. За этот довольно длинный период Туманян из поэзии других народов перевел примерно восемьдесят произведений – стихотворения, детские стихи, поэмы, баллады.
4. По количеству не так много, но по жанрам и географии – достаточно разнообразно.
1. Թումանյանի գրական ժառանգության մեջ կարևոր տեղ են գրավում թարգմանությունները։
2. Սկսած 1880-ական թվականներից մինչև իր կյանքի վերջը նա զբաղվել է թարգմանություններով։
3. Այդ բավական երկար ժամանակաշրջանում Թումանյանն ուրիշ ժողովուրդների պոեզիայից թարգմանել է շուրջ ութսուն ստեղծագործություն՝ բանաստեղծություններ, մանկական ոտանավորներ, պոեմներ, բալլադներ։
4. Քանակով ոչ այնքան շատ, բայց ժանրերով ու աշխարհագրությամբ բավական բազմազան։
26–04–2020