Сочетания гласных редки в армянском языке. Обычно между ними произноситсяj
ունեիunejiя имел
Первая из гласных часто йотируется – если это ի, եj
ԻտալիաiˈtɑljɑИталия
հրեաhəɾɛˈɑ, həɾjɑеврей
Произношение сочетаний гласных
-իա-jɑ
օվկիանոսɔfkjɑˈnɔsокеан
կրիաkəɾˈjɑчерепаха
խավիարχɑvˈjɑɾ(кул.) икра
փասիանpʰɑsˈjɑnфазан
քի՛միաхимия
էնե՛րգիաэнергия
ստո՛ւդիաстудия
բիլ՛իարդбильярд
միլիարդmilˈjɑɾdмиллиард
հիստե՛րիաистерия
պոե՛զիաпоэзия
Անա՛նիաАнания
ԲենիամինВениямин
ԵղիաjɛʁˈɪɑИлия
Երե՛միաИеремия
ԵղիազարjɛʁjɑˈzɑɾЕлиазар
ՍուքիասСукияс
Զաքա՛րիաЗахария
ՄարիամmɑɾˈjɑmМарьям
ՍիսիանСисян
Մեծ ԲրիտանիաВеликобритания
ԳերմանիաɡɛɾˈmɑnjɑГермания
ԻտալիաiˈtɑljɑИталия
ՖրանսիաˈfəɾɑnsjɑФранция
Բուլղա՛րիաБолгария
ՀունգարիաhuŋˈɡɑɾjɑВенгрия
Հոլա՛նդիաГолландия
Эти пары произносятся одинаково
ԱսիաˈɑsjɑАзия
ԱսյաАся
ՍոֆիաsɔˈfjɑСофия (столица Болгарии)
Սո՛ֆյաСофья
ՎիկտորիաВиктория (водопад)
Վիկտո՛րյաВиктория
В иностранных именах, с ударением на слогеi-իա- произноситсяijɑ
Մարի՛աМария
Անաստասի՛աАнастасия
Լի՛աЛия
Перед ի, յ согласные не смягчаются
пример
пример
В остальных случаях -իա- произносится, как пишется
ծիածանʦiɑˈʦɑnрадуга
միակmiˈɑkединственный
թիակtʰiˈɑkвесло
-իո-jɔ
օրիորդɔɾˈjɔɾtʰдевушка
չեմպիոնʧʰɛmpˈjɔnчемпион
ամբիոնкафедра
մարմարիոն(уст.) мрамор
մարմարmɑɾˈmɑɾ(совр.) мрамор
միլիոնmilˈjɔnмиллион
-եա-jɑ
հրեաhəɾɛˈɑеврей
-էա-, -եա-ɛjɑ
էակɛˈjɑkсущество (конкретное)
էականɛjɑˈkɑnсущественный
անէանալисчезать
րոպեականɾɔpɛɑˈkɑnминутный
ասամբլեաассамблея
ԿորեաkɔˈɾɛɑКорея
ԳվինեաɡviˈnɛɑГвинея
-եի-, -էի-ɛji
էիɛji(он) был
էինքɛjiŋkʰ(они) были
րոպեիминуты
հասցեիадреса
բազեիсокола
գրեիписал бы
սիրեիлюбил бы
լսեիсказал бы
-էու-, -եու-ɛju
էությունɛutʰˈjunсущность
խաբեությունобман
րոպեումза минуту
Но: ՍեուլСеул
Сочетания сдвоенных гласных -աա-, -իի-, -ոո-, -ուու- обычно произносятся безj
ՀաագաhɑˈɑɡɑГаага
ՍաադիСаади
ԳավրիիլГавриил
ՎատեռլոոВатерлоо
վակուումˈvɑkuumвакуум
Հարավային Կորեա
Южная Корея
ռուսերենի ամբիոն
кафедра русского языка
մեծ քիմիա
большая химия
օրգանական քիմիա
органическая химия
Վատեռլոոյի կամուրջ
мост Ватерлоо
Մաշտոցի պողոտա
проспект Маштоца
Վիկտորիա ջրվեժ
водопад Виктория
աշխարհի չեմպիոն
чемпион мира
հաճելի օրիորդ
hɑʧɛˈli ɔɾˈjɔɾtʰ
приятная девушка
Суффикс -արան выражает, в основном, значения "место, помещение; предмет мебели; учреждение"
դասdɑsурок
դասարանdɑsɑˈɾɑnкласс
ննջելспать, дремать
ննջարանспальня
ճաշʧɑʃобед
ճաշարանtʃɑʃɑˈɾɑnстоловая (в городе, учреждении)
բնակվելbənɑkˈvɛlпроживать
բնակարանbənɑkɑˈɾɑnквартира
լսելləˈsɛlслушать
լսարանаудитория
համ-совместно, сообща
համալսարանhɑmɑlsɑˈɾɑnуниверситет
սուրճsuɾʧкофе
սրճարանsəɾʧɑˈɾɑnкафе
թեյtʰɛjчай
թեյարանчайная
խաշχɑʃхаш
խաշարանхашная
խորտիկχɔɾˈtikзакуска
խորտկարանзакусочная
վարժվելупражняться, учиться
վարժարանучебное заведение (не высшее)
ուսումuˈsumучеба
ուսումն(др.) учеба
ուսումնարանучилище, техникум
առողջɑˈrɔχʧʰздоровый
առողջարանɑrɔχʧʰɑˈɾɑnздравница, курорт
ծխելtsəˈχɛlкурить
ծխարանкомната для курения
պահելpɑˈhɛlдержать, хранить
պահարանpɑhɑˈɾɑnшкаф
գիրքɡiɾkʰкнига
գրապահարանкнижный шкаф
զգեստəzˈɡɛstодежда
պահարանpɑhɑˈɾɑnшкаф
զգեստապահարանzɡɛstɑpɑhɑˈɾɑnгардероб
ջուրʤuɾвода
վիժելviˈʒɛlвыкидывать (плод); низвергаться
ջրվեժʤəɾˈvɛʒводопад
ծովʦɔvморе
ծոցʦɔʦʰпазуха; залив
ծովածոցʦɔvɑˈʦɔʦʰморской залив
հաստhɑstтолстый
բունbunствол (дерева)
հաստաբունтолстоствольный
հայելիhɑjɛˈliзеркало
պատելпокрывать, обволакивать
հայելապատуставленный зеркалами, зеркальный
Конечное -ու → -վ- в некоторых словах
В родительном падеже
առուɑˈruручей
առվիручья
կատուkɑˈtuкошка
կատվիкошки
լեզուlɛˈzuязык
լեզվիязыка
ձուʣuяйцо
ձվիяйца
Но
գնչուɡənˈʧʰuцыган
գնչուիцыгана
լորտուlɔɾˈtuуж
լորտուիужа
В местном падеже
լեզուlɛˈzuязык
լեզվումв языке
առուɑˈruручей
առվումв ручье
При словообразовании
լեզուlɛˈzuязык
լեզվաբանlɛzvɑˈbɑnязыковед, лингвист
առուɑˈruручей
առվակручеек
В армянском языке семь падежей
1. (ø) – именительный,
2. (-ի) – родительный,
3. (-ին) – дательный,
4. (-ին, ø) – винительный,
5. (-ից, -ուց) – отложительный,
6. (-ով, -ությամբ) – инструментальный,
7. (-ում) – местный.
Հոլովներ – Cases
1. ուղղական – nominative,
2. սեռական – genitive,
3. տրական – dative,
4. հայցական – accusative,
5. բացառական – ablative,
6. գործիական – instrumental,
7. ներգոյական – locative.
В армянском языке падежные формы образуются
Склоняются (изменяются по числам и падежам)
При образовании форм множественного числа к форме единственного числа добавляется показатель множественного числа, затем показатель падежа
սեղան
սեղաններ
սեղանի
սեղանների
Выражает принадлежность, соотнесенность.
Форма родительного падежа определяет тип склонения существительного. Типов склонения 8.
Родительный падеж образуется окончанием -ի
ծովʦɔvморе
ծովիморя
մազmɑzволос
մազիволоса
ոտքvɔtkʰнога
ոտքիноги
Отклоняются от нормы некоторые высокочастотные слова
մարդmɑɾtʰчеловек
մարդիկmɑɾˈtʰikлюди
կինkinженщина
կանայքженщины
տղամարդtəʁɑˈmɑɾtʰмужчина
տղամարդիկtəʁɑmɑɾˈtʰikмужчины
տիկինtiˈkinгоспожа
տիկնայքгоспожи
անձɑnʣлицо, персона
անձինքɑnˈʣiŋkʰлица
Их падежные формы будут рассмотрены позднее.
Существительные с определением в родительном падеже употребляются с определенным артиклем
ուսանողի գիրքը
книга студента
աթոռի ոտքը
ножка стула
Հայաստանի բնությունը
природа Армении
Существительные в родительном падеже употребляются с некоторыми послелогами.
սեղանի վրաна столе
Սեղանի վրա ծաղկամանի մեջ մեխակների մի մեծ փունջ կա։
На столе в цветочной вазе есть большой букет гвоздик.
սեղանի տակпод столом
Փոքրիկները շատ են սիրում խաղալ սեղանի տակ։
Маленькие (дети) очень любят играть под столом.
սեղանի մոտу стола
Սեղանի մոտ զրուցում էին ժողովի մասնակիցները։
У стола беседовали участники собрания.
պայուսակի մեջв сумке
Մեր տեղամասի բժիշկը ջերմաչափը միշտ պայուսակի մեջ է պահում։
Наш участковый врач всегда держит градусник в сумке.
գրքի մասինо книге
Սևակի շատ գրքերի մասին հաճախ հակասական կարծիքներ են հնչում։
О многих книгах Севака часто звучат противоречивые мнения.
երեխայի հետс ребенком
Նա սիրում էր երեխաների հետ զբոսանքի գնալ։
Он любил ходить с детьми на прогулку.
երեխայի պեսкак ребенок
Ուրախությունից երեխայի պես լաց էր լինում։
От радости (он) плакал, как ребенок.
երեխայի նմանподобно (похоже) ребенку
Երեխայի նման ուրախանում է ամեն ինչի համար։
Подобно ребенку (он) радуется всему.
երեխայի համարдля ребенка
Ծնողներն ամեն ինչ անում են երեխաների համար։
Родители делают все для детей.
Выражает значение объекта, к которому направлено действие.
Образуется окончанием -ին
Գիրքը տալու ենք Արամին։
Книгу (мы) дадим Араму.
Ուսուցիչը դիմում է երեխային։
Учитель обращается к ребенку.
Աշակերտը մոտենում է սեղանին։
Ученик подходит к столу.
Նա նայում է առաստաղին։
Он смотрит в потолок.
Возможны параллельные формы
Տետրը սեղանի վրա է։
Տետրը սեղանին է։
Тетрадь находится на столе.
Указывает предмет или лицо, на которые переходит действие субъекта, обозначенного подлежащим.
Винительный падеж совпадает с формами падежей
Արտակը գովում է մեր հարևանին։
Артак хвалит нашего соседа.
Արտակը գովում է երգչուհու վերջին ելույթը։
Артак хвалит последнее выступление певицы.
Существительное в винительном падеже (как и в именительном и родительном) может принимать определённый артикль
Ամեն օր ես սովորում եմ իմ դասը։
Каждый день я учу свой урок.
Может не иметь артикль
Ամեն օր ես դաս եմ սովորում։
Каждый день я учу уроки.
Նա վերադառնալու է Երևան։
Он вернется в Ереван.
Այստեղ նա երկու տարի է ապրելու։
Здесь он будет жить два года.
Выражает значение отделения, исходной точки с разными смысловыми оттенками.
Образуется окончаниями
-ից – существительные, прилагательные, местоимения
սեղանsɛˈʁɑnстол
սեղանիցсо стола
սպիտակəspiˈtɑkбелый
սպիտակիցиз белого
ումкто
ումիցот кого
-ուց – инфинитивы, существительные на -ի, слово սերсердце
գրելɡəˈɾɛlписать
գրելուցиз написанного
գինիɡiˈniвино
գինուցиз вина
սերsɛɾсердце
սիրուցиз сердца
Окончание -ուց встречается и в некоторых застывших формах
վաղուցдавно, издавна
մանկուցс детства
Արտաշեսը վաղուց է ապրում այս փողոցում։
Арташес давно живет на этой улице.
Դեռ մանկուց Տիգրան Պեւորոսյանը սիրում էր շախմատ խաղալ։
Еще с детства Тигран Петросян любил играть в шахматы.
Ես երբեք չեմ հոգնում գիտական ծանր աշխատանքից։
Я никогда не устаю от трудной научной работы.
Ընկերս նույնպես չի հոգնում մեզ հետ աշխատակցելուց։
(Мой) друг тоже не устает от совместной работы с нами.
Արամիկը երբեք չի հոգնում զբոսանքից։
Арамик никогда не устает от прогулки.
Սմբատը ամեն առիթով ներողություն է խնդրում եղբորից։
Смбат по каждому поводу просит прощения у брата.
Հեռվում ապրելով՝ Տիգրանը տանջվում էր կարոտից։
Живя далеко, Тигран страдал от тоски.
Ընկերուհիս շատ գոհ է իր ամուսնուց։
(Моя) подруга очень довольна своим мужем.
Ամեն օր դասի գալուց առաջ հանդիպում եմ ընկերոջս։
Каждый день, перед тем, как прийти на урок, (я) встречаю (своего) друга.
Չորսից ոչ մեկը ինձ ծանոթ չէր։
Из четверых ни один не был мне знаком.
Ալեքսանդրը ցանկացած գիրք թարգմանում է միայն բնագրից։
Александр любую книгу переводит только с оригинала.
Աշոտը Մոսկփսյից մեկնելու է վաղ առավոտյան։
Ашот выедет из Москвы ранним утром.
Պապս ամեն գարուն ծառերից կտրում է չորացած բարակ ճյուղերը։
(Мой) дед каждой весной срезает с деревьев засохшие тонкие ветки.
Արսենը հացից մի կտոր է պոկում ու տալիս եղբորը։
Арсен отрывает от хлеба кусок и дает брату.
Երևանի շատ շենքեր կառուցվում են կարմիր տուֆից։
Многие здания Еревана строятся из красного туфа.
Երեխաներից մեկը նման էր հորը։
Один из детей был похож на отца.
Անդրանիկը հաճախ է նեղանում Անահիտից։
Андраник часто обижается на Анаит.
Չեմ սիրում բամբասել հարևանից։
(Я) не люблю сплетничать о соседе.
Դասերից առաջ մենք սովորաբար վարժություններ ենք անում։
Перед уроками мы обычно делаем упражнения.
Վարդանից բացի բոլորը ներկա էին։
Кроме Вардана, все присутствовали.
Указывает на предмет (в широком смысле), с помощью которого производится действие.
Образуется окончаниями
-ով
Սիրում եմ գրել մատիտով։
(Я) люблю писать карандашом.
Նա հպարտանում է իր ծնողներով։
Он гордится своими родителями.
Ընկերներով երեկոյան համերգ ենք գնալու։
С друзьями вечером (мы) пойдем на концерт.
Խնձորով կարկանդակ ես շատ եմ սիրում։
Я очень люблю пирожки с яблоками.
Существительные с суффиксом -ություն → -ությամբ
ազատությունɑzɑtutʰˈjunсвобода
ազատությամբ
խաղաղությունχɑʁɑʁutʰˈjunмир
խաղաղությամբ
ուրախությունрадость
ուրախությամբ
հյուրասիրությունгостеприимство
հյուրասիրությամբ
Указывает нахождение в, на чем-либо.
Образуется окончанием -ում
Երեխան խաղում է ննջասենյակում։
Ребенок играет в спальне.
Սուրենը բանալին գրպանում է պահում։
Сурен держит ключ в кармане.
Մատիտը դարակում է։
Карандаш – в ящике.
Մարդիկ հավաքվել են փողոցում։
Люди собрались на улице.
Ճառը իմացականության դեմքն է։
Սենեկա
Խոսի՛ր, որպեսզի ճանաչեմ քեզ։
Լիխտենբերգ
իմացականությունпознаваемость, познавание
որպեսզի ճանաչեմчтобы (я) узнал
Переведите.
1. Բենիամին Սուքիասյանը աշխատում է համալսարանի օտար լեզուների ամբիոնում։
2. Զաքարիան սև խավիար չի սիրում։
3. Մարիան շատ հաճելի օրիորդ է։
4. Վիկտորիան աշխարհի ամենաբարձր ու ամենագեղեցիկ ջրվեժն է։
5. Սոֆիան Բուլղարիայի մայրաքաղաքն է։
6. Երևանում անօրգանական քիմիայի մեծ գիտական ինստիտուտ կար։
7. Աշխարհի չեմպիոնը հարյուր մետր տարածությունը վազում է վայրկյանների ընթացքում։
1. Бениамин Сукиасян работает на кафедре иностранных языков университета.
2. Закария не любит черную икру.
3. Мария – очень приятная девушка.
4. Виктория – самый высокий и красивый водопад в мире.
5. София – столица Болгарии.
6. В Ереване был большой научный институт неорганической химии.
7. Чемпион мира по легкой атлетике пробегает стометровую дистанцию за (считанные) секунды.
•
Переведите.
1. В училище института есть десять классов.
2. В квартире Еремии две спальни.
3. В здравнице Дилижана сейчас отдыхают и лечатся также граждане зарубежных стран.
4. Многие молодые люди организуют приятные застолья в кафе и чайных.
5. В Сисиане есть мощный завод большой химии.
6. В Тихом океане есть гигантские морские черепахи.
1. Ինստիտուտի վարժարանում տասը դասարան կա։
2. Երեմիայի բնակարանը երկու ննջարան ունի։
3. Դիփջանի առողջարանում այժմ հանգստանում ու բուժվում են նաև օտար երկրների քաղաքացիներ։
4. Շատ երիտասարդներ հաճելի խնջույքներ են կազմակերպում սրճարաններում ու թեյարաններում։
5. Սիսիանում մեծ քիմիայի հզոր գործարան կա։
6. Խաղաղ օվկիանոսում ծովային հսկա կրիաներ կան։
26–04–2020