Звук входит в ряд
ջուրʤuɾвода
ջրելполивать
ջինջʤinʤясный, чистый
ջնջելʤənˈʤɛlстирать, зачеркивать
խնջույքχənˈʤujkʰпир
էջɛʤстраница
աջаʧʰ правый
աջլիկɑʧʰˈlikправша
միջևмиʧʰэв между
մեջmɛʧʰвнутри
մեջտեղmɛʧʰˈtɛʁсередина
միջինmiˈʤinсредний, серединный
միջնադարmiʧʰnɑˈdɑɾсредневековье
միջավայրсреда, окружение
միջնորդmiʧʰˈnɔɾtʰпосредник
միջատmiˈʧʰɑtнасекомое
միջամտելmiʧʰɑməˈtɛlвмешиваться
մեջքmɛʧʰkʰспина; талия
միջազգայինmiʧʰɑzɡɑˈjinмеждународный
անմիջապեսɑnmiʧʰɑˈpɛsсразу
միջանցքmiˈʧʰɑnʦʰkʰкоридор
ողջvɔχʧʰздоровый, невредимый
առողջɑˈrɔχʧʰздоровый
առողջությունɑrɔχʧʰutʰˈjunздоровье
առողջանալɑrɔχʧʰɑˈnɑlвыздоравливать
ողջույնvɔχˈʧʰujnприветствие, привет
ողջունելvɔχʧʰuˈnɛmприветствовать
անվերջбесконечный
անվերջությունбесконечность
առջևɑrˈʧʰɛvперед
առաջɑˈrɑʧʰвперед; раньше; прежде; до, перед
առաջինɑrɑˈʧʰinпервый
առաջնորդɑrɑʧʰˈnɔɾtʰлидер, вождь
վերջvɛɾʧʰконец
վերջանալvɛɾʧʰɑˈnɑlкончаться
վերջնականvɛɾʧʰnɑˈkɑnокончательный
աղջիկɑχˈʧʰikдевочка
արջɑɾʧʰмедведь
զիջելуступать
իջնելiʤˈnɛlспускаться
առաջին գարուն
первая весна
ջինջ երկինք
ясное (чистое) небо
արդար պահանջ
справедливое требование
քաջ զինվոր
смелый солдат
առաջ գնալ
идти вперед
միջնորդ լեզու
язык-посредник
անառողջ միջավայր
нездоровая среда
վերջնական պատասխան
окончательный ответ
Звук входит в ряд
ճառʧɑrречь, выступление
ոճvɔʧстиль
ճակատʧɑˈkɑtлоб
ճագարʧɑˈɡɑɾкролик
սոճիsɔˈʧiсосна
նոճիnɔˈʧiкипарис
աճɑʧрост, увеличение
աճելɑˈʧɛlрасти; увеличиваться
կարճkɑɾʧкороткий
հակիրճкраткий
հաջողhɑˈʤoʁудачный
հաջողությունhɑʤoʁuˈʦʰjunудача, успех
ճաշʧɑʃобед
ճաշակʧɑˈʃɑkвкус (не еды)
ճաշասենյակстоловая комната
ճաշարանtʃɑʃɑˈɾɑnстоловая в городе
ճաշելʧɑˈʃɛlобедать
ճիշտʧiʃtправильный
ճշգրիտточный
ճշգրտելʧəʃɡəɾˈtɛlуточнять
պահանջpɑˈhɑnʤтребование
պահանջելpɑhɑnˈʤɛlтребовать
ջանալdʒɑˈnɑlстараться
ջանքʤɑŋkʰусилие
վեճvɛʧспор
վիճակviˈʧɑkсостояние, положение
վիճելviˈʧɛlспорить
վճարելvəʧɑˈɾɛlплатить
անվճարɑnvəˈʧɑɾбесплатный
ականջɑˈkɑnʤухо
դահլիճdɑhˈliʧзал
երջանկությունjɛɾʤɑŋkutʰˈjunсчастье
լիճliʧозеро
լուրջluɾʤсерьезный
խրճիթχəɾˈʧitʰизба
կամուրջkɑˈmuɾʤмост
կնճիռkənˈtʃirморщина
հաղարջhɑˈʁɑɾʤсмородина
հաճելիhɑʧɛˈliприятный
հաջորդhɑˈʤɔɾtʰследующий
ճահիճʧɑˈhiʧболото
ճաղատʧɑˈʁɑtлысый
ճանաչելʧɑnɑˈʧʰɛlузнать
ճանապարհʧɑnɑˈpɑɾдорога
ճանճʧɑnʧмуха
ճառագայթʧɑrɑˈɡɑjtʰлуч
ճարպիկʧɑɾˈpikловкий
նարինջnɑˈɾinʤапельсин
ննջելдремать
ջահʤɑhлампада, светильник; факел; люстра
ջարդdʒɑɾtʰ тʰизбиение, резня
ջերմʤɛɾmтеплый
ջութակʤuˈtʰɑkскрипка
սուրճsuɾʧкофе
վաճառելvɑʧɑˈrɛlпродавать
քաջkʰɑʤсмелый; смельчак
օճառɔˈʧɑrмыло
օջախɔˈʤɑχочаг, дом; печь
թույլtʰujlслабый
ուժեղuˈʒɛʁсильный
կարճkɑɾʧкороткий
երկարjɛɾˈkɑɾдлинный; долгий
նեղnɛʁузкий
լայնlɑjnширокий
փոքրˈpʰɔkʰəɾмаленький
մեծmɛʦбольшой; великий
երբեքjɛɾˈpʰɛkʰникогда
միշտmiʃtвсегда
դանդաղdɑnˈdɑʁмедленный
արագɑˈɾɑɡбыстрый
մոտիկmɔˈtikблизкий
հեռուhɛˈruдалекий
նիհարniˈhɑɾхудой
գերɡɛɾ(разг.) толстый
չաղʧʰɑʁтолстый (о человеке)
բարակbɑˈɾɑkтонкий
հաստhɑstтолстый (не о человеке)
կրտսերkəɾtˈsɛɾмладший
ավագɑˈvɑkʰстарший
կրտսեր քույր
младшая сестра
փոքր քույր
младшая сестра (разг.)
ավագ քույր
старшая сестра
մեծ քույր
старшая сестра (разг.)
կտրիճ զինվոր
храбрый солдат
կարճ ճանապարհ
короткая дорога
մեծ դահլիճ
большой зал
մանկական օճառ
детское мыло
հաճելի ժամանց
приятное времяпровождение (досуг)
հակիրճ ճառ
краткая речь
ծանր վիճակ
тяжелое положение
միջազգային ճանաչում
международное признание
քսան տարի առաջ
двадцать лет назад
ութ տարի անց
спустя восемь лет
տասը տարի հետո
через десять лет
դաշնամուր նվազել
играть на пианино
կիթառ նվազել
играть на гитаре
շեփոր նվազել
играть на трубе
ջութակ նվազել
играть на скрипке
Суффикс активен в образовании названий деревьев, кустов
խնձորχənˈʣɔɾяблоко
խնձորենիχənʣɔɾɛˈniяблоня
տանձtɑnʣгруша
տանձենիtɑnʣɛˈniгрушевое дерево
կեռասkɛˈrɑsчерешня
կեռասենիчерешневое дерево
նարինջnɑˈɾinʤапельсин
նարնջենիапельсинное дерево
հաղարջhɑˈʁɑɾʤсмородина
հաղարջենիhɑʁɑɾʤɛˈniкуст смородины
ընկույզəŋˈkujzорех
ընկուզենիəŋkuzɛˈniореховое дерево
Суффикс присоединяясь к существительным придает уменьшительно-ласкательное значение
ձորʣɔɾущелье
ձորակовраг
նավnɑvкорабль
նավակnɑˈvɑkлодка
հյուղхибара
հյուղակхибарка
От глагольных основ образует существительные со значением действующего лица, инструмента
բուժելbuˈʒɛlлечить
բուժակфельдшер
պահելpɑˈhɛlдержать, хранить
պահակpɑˈhɑkсторож
հենվելhɛnˈvɛlопираться
հենակкостыль
պտտելpətəˈtɛlвращать
պտուտակpətuˈtɑkвинт
Используется в сложно-производных словах с тем же значением
հեռուhɛˈruдалеко
դիտելdiˈtɛlсмотреть, наблюдать
հեռադիտակhɛrɑdiˈtɑkподзорная труба, бинокль
մանրˈmɑnəɾмелкий
դիտելdiˈtɛlсмотреть
մանրադիտակmɑnɾɑdiˈtɑkмикроскоп
աստղˈɑstəʁзвезда
դիտելdiˈtɛlсмотреть
աստղադիտակɑstʁɑdiˈtɑkтелескоп
Суффикс придает существительным уменьшительно-ласкательное значение
բադbɑdутка
բադիկуточка
ճուտʧutптенец
ճուտիկптенчик
քույրkʰujɾсестра
քույրիկсестричка
պապիկpɑˈpikдедушка
տատիկtɑˈtikбабушка
ՎահանիկВаханик
ԱշոտիկАшотик
ՍտեփանիկСтепаник
От некоторых глагольных основ образует существительные со значением действующего лица, инструмента, присоединяясь в частности к производным словам
մարզելтренировать
մարզիկmɑɾˈzikспортсмен
մարտmɑɾtбой
մարտիկmɑɾˈtikбоец
զորակոչելпризывать (в армию)
զորակոչիկпризывник
Обозначают действия, в результате которого соответствующую ответную реакцию показывает другой субъект
Ծաղիկներ աճում են։
Цветы растут.
Ծաղիկներ աճեցնել։
Выращивать цветы.
Ես զայրանում եմ։
Я злюсь.
Ես զայրացնում եմ։
Я злю.
Все каузативные глаголы относятся к первому спряжению
կարդալkɑɾˈtʰɑlчитать
կարդացնելпобуждать к чтению
К каузативным относятся и те глаголы, которые не выражают подобного значения, но совпадают с ними по форме
վերցնելvɛɾtsʰˈnɛlбрать
յուրացնելусваивать, присваивать
От стандартных глаголов образуются суффиксом -ցն-.
Глаголы имеющие псевдосуффикс утрачивают его.
I спряжение
От стандартных глаголов I спряжения
-ել → -եցնել
նստելnəsˈtɛlсидеть, садиться
նստեցնելсажать
От псевдосуффиксальных глаголов I спряжения
-ն-ել → -ցն-ել
մտնելmətˈnɛlвходить
մտցնելmətʦʰˈnɛlзасовывать
-չ-ել → -ցն-ել
փախչելpʰɑχˈʧʰɛlубегать
փախցնելpʰɑχʦʰˈnɛlпохищать
II спряжение
От стандартных глаголов II спряжения
-ալ → -ացնել
կարդալkɑɾˈtʰɑlчитать
կարդացնելпобуждать к чтению
От псевдосуффиксальных глаголов II спряжения
-ան-ալ → -ացն-ել
ուրախանալрадоваться, веселиться
ուրախացնելuɾɑχɑʦʰˈnɛlрадовать, веселить
-են-ալ → -եցն-ել
վախենալvɑχɛˈnɑlбояться
վախեցնելпугать
К псевдосуффиксальным относятся и глаголы, не имеющие соответствующего парного инфинитива
յուրjuɾ(уст.) свой
յուրացնելприсваивать
վեր առնեбрать
վերցնելvɛɾtsʰˈnɛlбрать
Ես սիրում եմ քո մեղավոր աչքերը խոր,
Գիշերի պես խորհրդավոր․
Քո մեղավոր, խորհրդավոր աչքերը մութ,
Որպես թովիչ իրիկնամուտ։
Քո աչքերի անծայր ծովում մեղքն է դողում,
Որպես գարնան մթնշաղում․
Քո աչքերում կա մի քնքուշ բախտի վերհուշ,
Արբեցումի ոսկե մշուշ։
Մոլորվածին անխոս կանչող – փարոսի շող
Քո աչքերը հոգի տանջող,
Ես սիրում եմ գգվող – անգութ աչքերըդ մութ,
Որպես գարնան իրիկնամուտ…
Վահան Տերյան
գիշերի պես = գիշերվա պեսкак ночь
իրիկնամուտвечерний закат
դողալdoˈʁɑlдрожать
մթնշաղmətʰənˈʃɑʁзакат, рассвет
վերհուշвоспоминание
արբեցում(пер) опьянение
մշուշməˈʃuʃтуман, мгла
մոլորվածինзаблудившегося
կանչողзовущий
տանջելtɑnˈdʒɛlмучить
գգվելɡəkʰˈvɛlласкать, обвивать
անգութнемилосердный
Դատավարության ժամանակ դատավորը հարցնում է մեղադրյալին․
– Դուք վաղո՞ւց է, որ վատ միջավայրում եք։
– Աստվա՜ծ գիտի,– պատասխանում է մեղադրյալը,– արդեն քսան տարի է, որ շփվում եմ ոստիկանության ու դատավորների հետ։
դատավարության ժամանակво время судебного процесса
մեղադրյալобвиняемый
վաղուցдавно
որvɔɾчто (союз)
Աստվա՜ծ գիտի։Бог знает!
շփվելсоприкасаться; общаться
դատավորների հետс судьями
Переведите.
1. Քաջ զինվորը երկու տարի անց վերադառնում է տուն։
2. Մովսեսը ջութակ է նվագում։
3. Համառ աղջիկները ոչ մի հարցում չեն զիջում։
4. Սոնայի պապիկը ճաղատ է։
5. Երեխաները ճաշում են դպրոցում։
6. Վահանիկը պարտեզում փոքրիկ ճուտիկ ունի։
7. Ննջասենյակում այս ամառ ճանճեր չկան։
8. Անահիտի եղբայրը բուժակ է։
1. Храбрый солдат спустя два года возвращается домой.
2. Мовсес играет на скрипке.
3. Упрямые девочки ни в одном вопросе не уступают.
4. Дедушка Соны – лысый.
5. Дети обедают в школе.
6. У Вааника в саду есть маленький птенец.
7. В спальне в этом году нет мух.
8. Брат Анаит – фельдшер.
ջութակ նվազելиграть на скрипке
•
Переведите.
1. Раньше здесь было озеро, а сейчас – болото.
2. В лесах Арцаха много ореховых, черешневых деревьев.
3. У Цовинар тонкий вкус.
4. Асмик – серьезная девушка.
5. Желтый мел хорошо пишет.
6. Девочка хотела играть в столовой.
7. Перед Геворком открывается широкая дорога.
1. Առաջ այստեղ լիճ էր, իսկ հիմա ճահիճ է։
2. Արցախի անտառներում ընկույզի, կեռասի ծառեր շատ կան։
3. Ծովինարը նուրբ ճաշակ ունի։
4. Հասմիկը լուրջ աղջիկ է։
5. Դեղին կավիճը լավ է գրում։
6. Աղջիկն ուզում էր ճաշասենյակում խաղալ։
7. Գևորգի առջև բացվում է լայն ճանապարհ։
26–04–2020