Звук входит в ряд
Слова, которые различаются только звуками կ, ք k, kʰ
կարkɑɾшов; был, имелся
քարkʰɑɾкамень
երեկjɛˈɾɛkвчера
երեքjɛˈɾɛkʰтри
տակtɑkпод
տաքtɑkʰтеплый
կույրkujɾслепой
քույրkʰujɾсестра
քիչkʰitʃʰмало
փոքրˈpʰɔkʰəɾмаленький
արքաɑɾˈkʰɑкороль
քոkʰoтвой
քանոնkʰɑˈnonлинейка
աչքɑʧʰkʰглаз
քամիkʰɑˈmiветер
քանիkʰɑˈniсколько
քսանkʰəˈsɑnдвадцать
քառասունkʰɑrɑˈsunсорок
հերքելhɛɾˈkʰɛlопровергать
ամենուրեքɑmɛnuˈɾɛkʰвезде, повсюду
հետաքրքիրhɛtɑkʰəɾˈkʰiɾинтересный
գիրքɡiɾkʰкнига
քաղաքkʰɑˈʁɑkʰгород
քաղաքայինkʰɑʁɑkʰɑˈjinгородской
զինելziˈnɛlвооружать
զենքzɛŋkʰоружие
քեռիkʰɛˈriдядя по матери
քույրkʰujɾсестра
քունkʰunсон (процесс)
քնելkʰəˈnɛlспать
հավաքելhɑvɑˈkʰɛlсобирать
քնքուշkʰŋkʰuʃнежный
քայլkʰɑjlшаг
քայլելkʰɑjˈlɛlшагать
մաքրելmɑkʰˈɾɛlчистить
մաքուրmɑˈkʰuɾчистый
պայքարpɑjˈkʰɑɾборьба
պայքարելpɑjkʰɑˈɾɛlбороться
քաղաքkʰɑˈʁɑkʰгород
մայրաքաղաքmɑjɾɑkʰɑˈʁɑkʰстолица
քաղաքացիkʰɑʁɑkʰɑˈʦʰiгорожанин; гражданин
քաղաքականkʰɑʁɑkʰɑˈkɑnполитический
աղմուկɑʁˈmukшум
աղմկելɑʁməˈkɛlшуметь
շերտʃɛɾtполоса, слой
վարագույրvɑɾɑˈkʰujɾзанавеска, штора
շերտավարագույրʃɛɾtɑvɑɾɑˈɡujɾжалюзи
շոգիʃɔˈɡiпар
նավnɑvкорабль
շոգենավʃɔɡɛˈnɑvтеплоход
երգիչjɛɾˈkʰiʧʰпевец
խումբχumbгруппа
երգչախումբjɛɾɡʧʰɑˈχumbхор, капелла
զույգzujkʰпара
գուլպաɡulˈpɑчулки
զուգագուլպաzuɡɑɡulˈpɑколготки
քառասուն երգիչներ
сорок певцов
քսան գրքեր
двадцать книг
մի քանի անգամ
несколько раз
շագանակագույն աչքեր
карие глаза
լոգարիթմական քանոն
логарифмическая линейка
արքայից արքա
царь царей
քիչ մարդ
несколько человек
ծանր քուն
тяжёлый сон
փաստը հերքել
опровергать факт
համառ պայքար
упорная борьба
մորաքույր ու քեռի
тётя по матери и дядя по матери
տաք քամի
теплый ветер
փոքր տուփ
маленькая коробка
գետի ափ
берег реки
քառասուն տարի
сорок лет
հետաքրքիր գիրք
интересная книга
գարունɡɑˈɾunвесна
գարնանըвесной
աշունɑˈʃunосень
աշնանըосенью
ափɑpʰберег
ափինна берегу
В некоторых словах գ произносится как кʰ
ոգիvɔˈkʰiдух
հոգիhɔˈkʰiдуша
հոգալhɔˈkʰɑlзаботиться
օգնելɔkʰˈnɛlпомогать
օգուտɔˈkʰutпольза
երգjɛɾkʰпесня
երգելjɛɾˈkʰɛlпеть
երգիչjɛɾˈkʰiʧʰпевец
երգչուհիjɛɾkʰtʃʰuˈhiпевица
հագնելhɑkʰˈnɛlнадевать
հագցնելhɑkʰʦʰ(ə)ˈnɛlодевать (кого-либо)
հագուստhɑˈkʰustодежда
շոգʃɔɡжаркий, жарко
շոգիʃɔˈɡiпар
ԳրիգորɡɾiˈkʰɔɾГокор
ԳրիգորյանɡɾikʰɔɾˈjɑnГрикорян
ՍարգիսsɑɾˈkʰisСаркис
ՍարգսյանsɑɾkʰəsˈjɑnСарксян
ավագɑˈvɑkʰстарший
արգելելɑɾkʰɛˈlɛlзапрещать
զույգzujkʰпара
կարագkɑˈɾɑkʰмасло сливочное
կարգkɑɾkʰряд; категория
մարգարեmɑɾkʰɑˈɾɛпророк
մարգարիտəжемчуг
միրգmiɾkʰфрукты
պատարագpɑtɑˈɾɑkʰлитургия, месса
վարագույրvɑɾɑˈkʰujɾзанавеска, штора
նոր հագուստ հագնել
надевать новую одежду
հոգալ ավագների մասին
заботиться о старших
չար ոգի
злой дух
մարգարիտ գնել
покупать жемчуг
ավագ եղբայր
старший брат
մաքուր հագուստ
чистая одежда
При словообразовании и формообразовании, при потере ударения возможны чередования гласных
ա, ի → ը
միրգmiɾkʰфрукты
մրգառատməɾɡɑˈrɑtбогатый фруктами
пример
пример
ու → ø
մաքուրmɑˈkʰuɾчистый
մաքրելmɑkʰˈɾɛlчистить
սուրբsuɾpʰсвятой
պատկերpɑtˈkɛɾкартина
սրբապատկերsɾbɑpɑtˈkɛɾикона
մուգmukʰтёмный (цвет)
մգանալməkʰɑˈnɑlтемнеть
մասուրmɑˈsuɾшиповник
մասրենիmɑsɾɛˈniкуст шиповника
ե → ի
սերsɛɾлюбовь
սիրելsiˈɾɛlлюбить
կեսkɛsпол-, половина
կիսելkiˈsɛlделить
գերɡɛɾтолстый (о человеке)
գիրանալɡiɾɑˈnɑlтолстеть
տերtɛɾхозяин, владелец
տիրելtiˈɾɛlвластвовать
Слова, в которых второй компонент -բան, -գետ, -տես выражают значения "специалист, знаток, занимающийся чем-либо, носитель определенного признака"
տեսնելtɛsˈnɛlвидеть
գիտենալɡitɛˈnɑlзнать, уметь
բանbɑnслово, дело, вещь
տեսնելtɛsˈnɛlвидеть
լուրluɾновость, весть
լրտեսləɾˈtɛsшпион
հանդեսhɑnˈdɛsпредставление, праздник
հանդիսատեսhɑndisɑˈtɛsзритель
հեռուhɛˈruдалеко
հեռատեսhɛrɑˈtɛsдальновидный; дальнозоркий
անհեռատեսɑnhɛrɑˈtɛsнедальновидный
լավlɑvхороший
լավատեսlɑvɑˈtɛsоптимист
գիտենալɡitɛˈnɑlзнать, уметь
աստղˈɑstəʁзвезда
աստղագետɑstʁɑˈɡɛtастроном
հինhinстарый
հնագետhənɑˈɡɛtархеолог
գեղեցիկɡɛʁɛˈtsʰikпрекрасный
գեղագետɡɛʁɑˈɡɛtэстет
քաղաքkʰɑˈʁɑkʰгород, полис
քաղաքագետkʰɑʁɑkʰɑˈɡɛtполитик; политолог
բանbɑnслово, дело, вещь
պատմելpɑtˈmɛlсообщать, рассказывать
պատմությունpɑtmutʰˈjunистория
պատմաբանpɑtmɑˈbɑnисторик
հոգիhɔˈkʰiдуша
հոգեբանhɔkʰɛˈbɑnпсихолог
սիրտsiɾtсердце
սրտաբանsəɾtɑˈbɑnкардиолог
Суффикс от существительных образует прилагательные со значением признака
լարlɑɾструна
լարայինlɑɾɑˈjinструнный
տունtunдом
տնայինtənɑˈjinдомашний
քաղաքkʰɑˈʁɑkʰгород
քաղաքայինkʰɑʁɑkʰɑˈjinгородской
սիրտsiɾtсердце
սրտայինsəɾtɑˈjinсердечный
նյարդnjɑɾtʰнерв
նյարդայինnjɑɾdɑˈjinнервный
տունtunдом
տնայինtənɑˈjinдомашний
Суффикс от существительных образует прилагательные со значением признака
տունtunдом
տնականtənɑˈkɑnдомашний, изготовленный дома
մանուկmɑˈnukребенок
մանկականmɑŋkɑˈkɑnдетский
աշակերտɑʃɑˈkɛɾtученик
աշակերտականɑʃɑkɛɾtɑˈkɑnученический
քաղաքkʰɑˈʁɑkʰгород
քաղաքականkʰɑʁɑkʰɑˈkɑnполитический
տնային աշխատանք
домашняя работа
տնային հագուստ
домашняя одежда
տնական պանիր
сыр домашнего изготовления
տնական օղի
самогон
աշակերտական տետր
ученическая тетрадь
մանկական հագուստ
детская одежда
լարային քառյակ
струнный квартет
քաղաքային տրանսպորտ
городской транспорт
քաղաքական մեկնաբան
политический обозреватель
Суффикс образует существительные со значением действия (отглагольные существительные), либо результата или орудия действия и с другими значениями
վազելvɑˈzɛlбежать
վազքvɑzkʰбег
արգելելɑɾkʰɛˈlɛlзапрещать
արգելքɑɾˈkʰɛlkʰзапрет
գովելɡɔˈvɛlхвалить
գովքɡovkʰхвала
զինելziˈnɛlвооружать
զենքzɛŋkʰоружие
խոսելχɔˈsɛlговорить
խոսքχɔskʰречь
գրելɡəˈɾɛlписать
գիրքɡiɾkʰкнига
բերելbɛˈɾɛlприносить
բերքbɛɾkʰурожай
մտնելmətˈnɛlвходить
մուտքmutkʰвход
հմայելhəmɑˈjɛlочаровывать
հմայքhəˈmɑjkʰочарование
հոսելтечь
հոսքhɔskʰтечение
խելացիχɛlɑˈtsʰiумный
խելքχɛlkʰум
խորχɔɾглубокий
խորքχoɾkʰглубина
տեսնելtɛsˈnɛlвидеть
տեսքtɛskʰвид (внешний)
Личные местоимения множественное число
մենքmɛŋkʰмы
դուքdukʰвы
նրանքnəˈɾɑŋkʰони
Настоящее несовершённое время множественное число
(մենք) ենք(мы) есть
(դուք) եք(вы) есть
(նրանք) են(они) есть
Прошедшее несовершённое время множественное число
(մենք) էինք(мы) были
(դուք) էիք(вы) были
(նրանք) էին(они) были
Форма будущего вспомогательного глагола времени отсутствует, он является недостаточным.
Сочетание էի произносится как эйи.
Настоящее несовершённое время множественное число
մենք գրում ենք
мы пишем
դուք գրում եք
вы пишите
նրանք գրում են
они пишут
մենք խաղում ենք
мы играем
դուք խաղում եք
вы играете
նրանք խաղում են
они играют
Прошедшее несовершённое время множественное число
մենք գրում էինք
мы писали
դուք գրում էիք
вы писали
նրանք գրում էին
они писали
մենք խաղում էինք
мы играли
դուք խաղում էիք
вы играли
նրանք խաղում էին
они играли
Будущее несовершённое время множественное число
մենք գրելու ենք
мы будем писать
դուք գրելու եք
вы будете писать
նրանք գրելու են
они будут писать
մենք խաղալու ենք
мы будем играть
դուք խաղալու եք
вы будете играть
նրանք խաղալու են
они будут играть
Отрицательные формы образуются добавлением частицы չ- к вспомогательному глаголу, который ставится перед смысловым
մենք խաղում ենք
мы играем
մենք չենք խաղում
мы не играем
դուք գրում էիք
вы писали
դուք չէիք գրում
вы не писали
նրանք խաղալու են
они будут играть
նրանք չեն խաղալու
они не будут играть
Нестандартность – формы несовершенных времен изъявительного наклонения образуются без вспомогательного глагола.
Недостаточность – они имеют формы только настоящего и прошедшего несовершенного времен.
եմɛmя есть (вообще)
կամkɑmя есть (существую, нахожусь)
գիտեմɡiˈtɛmя знаю
ունեմuˈnɛmя имею
արժեմɑɾˈʒɛmя стою (о цене)
հուսալ[huˈsɑl]надеяться
ցանկալtsʰɑnˈkɑlжелать
կարամkɑˈɾɑmя могу
եմɛmя есть
ես եմ
մենք ենք
դու ես
դուք եք
նա է
նրանք են
ես էի
մենք էինք
դու էիր
դուք էիք
նա էր
նրանք էին
կամkɑmя есть
ես կամ
մենք կանք
դու կաս
դուք կաք
նա կա
նրանք կան
ես կայի
մենք կայինք
դու կայիր
դուք կայիք
նա կար
նրանք կային
ես գիտեմя знаю
ես գիտեմ
մենք գիտենք
դու գիտես
դուք գիտեք
նա գիտի
նրանք գիտեն
ես գիտեի
մենք գիտեինք
դու գիտեիր
դուք գիտեիք
նա գիտեր
նրանք գիտեին
ես ունեմя имею
ես ունեմ
մենք ունենք
դու ունես
դուք ունեք
նա ունի
նրանք ունեն
ես ունեի
մենք ունեինք
դու ունեիր
դուք ունեիք
նա ուներ
նրանք ունեին
ես արժեմя стою
ես արժեմ
մենք արժենք
դու արժես
դուք արժեք
նա արժի (արժե)
նրանք արժեն
ես արժեի
մենք արժեինք
դու արժեիր
դուք արժեիք
նա արժեր
նրանք արժեին
Иные формы восполняются следующими глаголами
կամ → լինելбыть
գիտեմ → գիտենալзнать, уметь
ունեմ → ունենալиметь
արժեմ → արժենալстоить
ցանկալ → ցանկանալжелать
կարամ → կարողանալмочь
հուսալимеет не все формы
Все отрицательные формы этих нестандартных глаголов образуются добавлением перед глаголом отрицательной частицы չ-
արժեն → չարժեն
Դուք ընտրական ցուցակներում չկաք, իսկ մենք կանք։
Вас нет в избирательных списках, а мы есть.
Սոնան ու Մանեն այս տարի նոր դասագրքեր չունեին։
У Соны и Мане в этом году не было новых учебников.
Այդ դասը Արամը լավ գիտի, իսկ մենք չգիտենք։
Этот урок Арам знает хорошо, а мы не знаем.
Այս գիրքն արժի 100 դրամ։
Эта книга стоит 100 драм.
Այդ կինոնկարի մասին չարժե խոսել։
Об этом фильме не стоит говорить.
Ով խոսել գիտե, գիտե նաև խոսելու ժամանակը։
Արքիդամիդաս Սպարտացի
Խելացիների բերանը իրենց սրտում է, հիմարների սիրտը՛ բերանում։
(Անգլիական)
Խավարը մայրն է քաոսի։
Վահրամ Փափազյան
ով գիտեкто знает
խոսելու ժամանակըвремя говорить
խելացիχɛlɑˈtsʰiумный
իրենցiˈɾɛnʦʰих
հիմարhiˈmɑɾглупый
խավարχɑˈvɑɾневежество
քաոսkʰɑˈosхаос
Переведите.
1. Ես և քո քեռին հին ընկերներ ենք։
2. Մենք նստում ենք Արաքս գետի ափին ու երազում ենք։
3. Մեղմ ու տաք քամի է փչում գետի հակառակ կողմից։
4. Գետը մաքուր ու խաղաղ է։
5. Արաքսը չի աղմկում։
6. Աշնանը մենք քիչ ենք լինում այս գետի ափին։
1. Я и твой дядя по матери – старые друзья.
2. Мы сидим на берегу реки Аракс и мечтаем.
3. Мягкий и теплый ветер дует с противоположной стороны реки
4. Река – чистая и тихая.
5. Аракс не шумит.
6. Осенью мы мало бываем на берегу этой реки.
հակառակ կողմիցс противоположной стороны
•
Переведите.
1. Я и моя старшая сестра учимся в одной школе, которая в центре города.
2. Наш учитель – Геворг Сарксян.
3. Он очень известный педагог и политический обозреватель.
4. Сарксян иногда опаздывает, видимо у него много забот.
5. Мы нетерпеливо ждем его.
6. Наша классная комната всегда чистая.
7. Сарксян доволен своими учениками.
1. Ես և իմ ավագ քույրը սովորում ենք նույն դպրոցում, որը քաղաքի կենտրոնում է։
2. Մեր ուսուցիչը Գևորգ Սարգսյանն է։
3. Նա շատ հայտնի մանկավարժ ու քաղաքական մեկնաբան է։
4. Սարգսյանը երբեմն ուշանում է, երևի շատ հոգսեր ունի։
5. Մենք անհամբեր սպասում ենք նրան։
6. Մեր դասասենյակը միշտ մաքուր է։
7. Սարգսյանը գոհ է իր աշակերտներից։
գոհ է աշակերտներից(он) доволен учениками
•
Составьте предложения со словосочетаниями.
հայտնի երգիչ
փակ դուռ
տաք քամի
խաղաղ երեկո
հին առակ
26–04–2021