Булат Окуджава
Не бродяги, не пропойцы,
за столом семи морей
вы пропойте, вы пропойте
славу женщины моей.
Շրջմոլի՜կ չենք, հարբեցող չենք։
Յոթ ծովի սեղանն է բաց։
Իմ հոգու երազ կնոջը
գովերգեք մինչ լուսաբաց։
Вы в глаза ее взгляните,
Как в спасение свое,
вы сравните, вы сравните
с близким берегом ее.
Նայեցե՜ք դուք աչքերի՜ն
իմ հանց նայեք ձեր փրկության,
ու կարծես լինի այդ կինը
մոտակա ափի նման
Мы земных земней. И вовсе
к черту сказки о богах!
Просто мы на крыльях носим
то, что носят на руках.
Երկրային ենք մենք։ Եվ ո՞ւմ է
պետք հեքիաթն աստվածային։
Թևերի վրա տանում ենք՝
ինչ վայել է ձեռքերին։
Просто нужно очень верить
этим синим маякам,
и тогда нежданный берег
из тумана выйдет к нам.
Ու եթե լինի հավատը
այս կապույտ փարոսներին,
կերևա հեռու այն ափը՝
ճեղքելով մշուշը հին։
Не бродяги, не пропойцы
за столом семи морей
вы пропойте, вы пропойте
славу женщины моей.
Շրջմոլի՜կ չենք, հարբեցող չենք։
Յոթ ծովի սեղանն է բաց։
Իմ հոգու երազ կնոջը
գովերգեք մինչ լուսաբաց։
շրջմոլիկʃɾʤmɔˈlikскиталец, бродяга
գովերգելɡɔvɛɾˈɡɛlвоспевать
հանցhɑnʦʰ(выс) как, словно
մոտակաmɔtɑˈkɑблизкий, ближайший
երկրայինземной
վայելvɑˈjɛlпристойный, подобающий; пристойно, подобающе
ճեղքելʧɛχˈkʰɛlрассекать
Դատարկ ու ամայի քաղաք։ Քաղաք, որ մի ժամանակ կոչվել է Փարիզ։ Քաղաք, որ այս մի քանի օրվա մեջ հոգնեց ու ծերացավ։ Շենքեր, որոնք խոր լռության մեջ կարծես անհարմար են զգում իրենց անիմաստ բարձրությունից։ Ամայությունն ու լռությունը քաղաքին այնպիսի տեսք էին տվել, որ կարծես այն կառուցված լիներ ստվարաթղթից և, եթե փչեիր, փուլ կգար։
Փողոցները ամայության պատճառով սովորականից ավելի երկար էին թվում, իսկ հատ ու կենտ անցորդները, որ վախեցած ինչ-որ տեղ էին շտապում, չգիտես ինչու, հաճախ մոլորվում էին քաղաքում, որն այնքան ծանոթ էր իրենց։ Բոլորից ավելի անօգնական էին արձանները, որոնք կուչ էին եկել ու կարծես ուզում էին ասել, որ այլևս չկան հանճարներ, չկա մեծություն, չկա քաղաք։ Որ իրենք այս օրերին անիմաստ են ու նույնիսկ ծիծաղելի։ Էյֆելյան աշտարակը զարմացած նայում էր բարձունքից, թե ինչո՞ւ ոչ ոք չէր հիանում իրենով և զգում էր, որ ինքն էլ քաղաքի հետ հոգնել է ու ծերացել։
Ամեն ոք կարծում էր, թե այս քաղաքում ապրում էր միայն ինքը, միայն իր ընտանիքը։ Մարդիկ հազվադեպ էին հանդիպում միմյանց։ Ու բոլորն էլ սարսափած մտածում էին, որ աշխարհի երեսին Փարիզը գուցե բոլորովին էլ գոյություն չի ունեցել, որ դա եղել է երազ, ցնորք։
Այսպես սկսվեց պատերազմը Փարիզի համար։
Ըստ Պերճ Զեյթունցյանի
կոչվելkɔʧʰˈvɛlназываться
ամայությունɑmɑjutʰˈjunпустота
կարծես կառուցված լիներсловно был построен
ստվարաթուղթstəvɑɾɑˈtʰuχtʰкартон
փչելpʰəˈʧʰɛlдуть
փուլ գալразрушиться, развалиться
սովորականից ավելի երկար էին թվումказались длиннее обычного
հատ ու կենտредкие, малочисленные
մոլորվելmɔlɔɾˈvɛlзаблудиться
կուչ էին եկելсъежились, сжались
այլևսɑjˈlɛvsотныне, впредь
էյֆելյան աշտարակЭйфелева башня
հազվադեպhɑzvɑˈdɛpредко
սարսափածужасаясь
աշխարհի երեսինна свете
բոլորովին էլи вовсе
գոյություն չի ունեցելне существовал
պատերազմpɑtɛˈɾɑzmвойна
Булат Окуджава
Эта женщина! Увижу и немею.
Потому-то, понимаешь, не гляжу.
Ни кукушкам, ни ромашкам я не верю
и к цыганам, понимаешь, не хожу.
Ո՜հ, այդ կինը…
Հենց տեսնում եմ՝ պապանձվում եմ,
և ուստի այլևս չեմ նայում վաղուց։
Երիցուկն էլ, թութակներն էլ հա՝ ասում են,
ու հոգնել եմ գնչուհուն այցելելուց։
Набормочут: “Не люби ее такую!”
Напророчат: “До рассвета заживёт!”
Наколдуют, нагадают, накукуют…
А она на нашей улице живет.
Մրմնջում են.
– Ախ, գիտե՞ս, նա ինչպիսին է …
Հուսադրում են, կռահում են, գուշակում,
կախարդում են, կռկռում են,
իսկ այդ կինը…
Ես գիտեմ հո՝ նա ապրում է մեր բակում։
պապանձվելpɑpɑnˈʣvɛlонеметь, замолчать
երիցուկjɛɾiˈʦʰukромашка
գնչուհիɡənʧʰuˈhiцыганка
հուսադրելhusɑdˈɾɛlобнадеживать
կռահելkərɑˈhɛlдогадывать
գուշակելɡuʃɑˈkɛlпредсказывать, прорицать
կախարդելkɑχɑɾˈdɛlколдовать, околдовывать
կռկռալkərkəˈrɑlкаркать
Մարտիրոս Սարյանն իր զգացմունքներն արտահայտում էր գույների լեզվով։ Կյանքը սիրելը հեշտ գործ չէ, դրա մեջ մտնում է նաև ողբերգությունը։ Կան մռայլ բնանկարներ, որ արտահայտում են հոգեկան խռովք։ Կան շատ դիմանկարներ՝ ծանր ճակատագիր ունեցող մարդկանց։ Դրանցից մի մասին չէին հասկանում, ինչպես չէին հասկանում իրեն՝ Մ. Սարյանին։
Ծանր ժամանակներ էին։ 1948 թվականին Սարյանին անվանում են «գաղափարազուրկ», «ժողովրդից կտրված» նկարիչ։ Մարտիրոս Սարյանը մոտ էր յոթանասունին։ Նրան հալածում էին արհեստավորները, որ իրենց ներկայացնում էին իբրև արվեստաբաններ։ Սարյանը տանջագին ապրեց այդ ամբողջ իրողությունը։
Նա ապրել է այն ամենը, ինչ ապրել են իր շատ բնորդներ ինքնահոշոտում, պարսավանք ե արվեստանոցի պատերի դատարկ մեխեր, որոնցից կտավներ էին կախված մի ժամանակ…
Ըստ Իլյա էրեսբուրգի
խռովքχrɔvkʰвозмущение, волнение
գաղափարազուրկɡɑʁɑpʰɑɾɑˈzuɾkбезыдейный
հալածելhɑlɑˈtsɛlпреследовать, травить
իրողությունiɾɔʁutʰˈjunреальность, событие
Ննջասենյակում կիսախավար էր։ Ոսկանը երկար ժամանակ պառկած էր անշարժ՝ հայացքը հառած մրոտ առաստաղին, կեղտոտ պատերին, փոշոտ դաշնամուրին։ Խառը մտքերը հանգիստ չէին տալիս նրան։ Լուսամատի գոգին, արծաթյա մոմակալի մեջ, թրթռում էր մոմի թույլ բոցը։ Այդ աղոտ լույսն ասես խաղաղեցնում էր Ոսկանի խռովված հոգին։
Հանկարծ ուժեղ մի ղող անցավ նրա մարմնով։ Նա վեր կացավ, նստեց գրասեղանի մոտ՝ թախծոտ աչքերը հառած մոմի կայծկլտացող լույսին։ Աչքերը պղտորվեցին, ե մշուշված հայացքի դեմ պատկերացան գայիք դժվարությունները։
Վերջապես իրավունք էր ստացել ֆրանսիական հողի վրա տպարան հիմնելու։ Զգում էր, թե ինչպես իրեն համակած մտատանջության խավարը հետզհետե ցրվում էր։ Ոսկանը հավաքում էր ցրված մտքերը։ Փետուրե գրիչը տենդոտ սահում էր թղթի վրայով։
Թղթին հանձնած տողերը պատմում էին նրա թափառական, արկածներով լի կյանքի մասին։ Պատուհանի անցքից փչող հոսանքից մոմի թույլ բոցը, բարակ ծուխ դարձած, թեքվեց դեպի Ոսկանը։
Ըստ Հովհաննես Ղուկասյանի
մոմակալmɔmɑˈkɑlподсвечник
ասեսсловно, казалось бы
դող անցավ նրա մարմնովдрожь прошла по его телу
կայծկլտալkɑjʦklˈtɑlискриться, сверкать
գալիքɡɑˈlikʰпредстоящее, грядущее
թափառականtʰɑpʰɑrɑˈkɑnскиталец, странник; странствующий, страннический
արկածɑɾˈkɑʦприключение
Աշխարհի անցուդարձին լավատեղյակ, կոկիկ հագնված, գինեգույն թաշկինակը կրծքագրպանից ցցած, չափված շարժուձևով, անելիքը րոպեների ճշտությամբ իմացող և կարգավորող անձնավորություն։ Որևէ հավաքից գնալիս մեկնումեկին համոզում, հետը տանում էր, որ ճեմելով, զրուցելով, տեղ-տեղ կանգնելով անցնի ճանապարհը՝ մարդկանց ժպտադեմ հայացքների ներքո։
Պետք էր տեսնել Արման Կոթիկյանի գոհունակ ժպիտն ու աչքերի խորամանկ փայլը, երբ Ժան Էլոյանը պատմում էր, թե ինչպես Սունդուկյանի անվան թատրոնի մոսկովյան 1956 թվականի հյուրախաղերի առաջին օրը Արմանի հետ Կրեմլի Համագումարների պալատից հյուրանոց վերադառնալիս Արման Կոթիկյանը կանգնեցրել է իրեն, թե՝
– Մեկ վայրկյան, կաճապարե՞ս։
– Ի՞նչ կա, չգնա՞նք ճաշենք, հանգստանանք, գանք ներկայացման։
– Կեցիր, ղուն կկարծես, թե Կրեմլին դոներն ամեն ատենը բա՞ց եղած են, եկած ենք, իշտե անգամ մը ֆռռանք։
– Ի՞նչ ֆռռանք։
– Բակին մեջը տեսարժան բաներ կան, տեսնանք։
Գնացինք։ «Ցար պուշկայի» մոտ ժողովուրդ էր հավաքված,– շարունակում էր ժան էլոյանը։
– Ի՞նչ է ասիկա,– հարցրեց Արման Կոթիկյանը։
– Ռուսական առաջին թնդանոթն է։
– Ունիկում բան է, մոտենանք։
Մոտեցանք, էքսկուրսավարին ենք ունկնդրում, մեկ էլ Արմանը՝
– Դուն ռուսերեն գիտե՞ս։
– Ինչի՞ համար ես հարցնում։
– Կարճ, գիտես նե մեյ մը իմացիր՝ երբևե կրակած կա՞ սա հրանոթը։
Հարցրի, էքսկուրսավարը շատ հեռվից՝ հազար վեց հարյուր թվականներից սկսեց մանրամասն պատմությունը, մինչ Արմանը անհամբեր կտրեց՝
– Կարճ, գիտես նե մեյ մը իմացիր՝ երբևե կրակած կա՞ սա հրանոթը։ Երթանք, բավ է։
– Սպասիր, չառանք հարցի պատասխանը։
– Երթանք, չի գիտեր։
– Ի՞նչ իմացար։
– Այս չափ երկարցուց նե, ուրեմն չգիտե։
Ըստ Լևոն էլոյանի
Западноармянские выражения и их восточноармянские эквиваленты.
Մեկ վայրկյան, կաճապարե՞ս։
Մեկ րոպե, շտապո՞ւմ ես։
Կեցիր, դան կկարծես, թե Կրեմլին դոներն ամեն ատենը բա՞ց եղած են, եկած ենք, իշտե անգամ մը ֆռռանք։
Սպասիր, դու կարծում ես, թե Կրեմլի դոները միշտ բա՞ց են լինում, եկել ենք, արի մի անգամ շրջենք։
Բակին մեջը տեսարժան բաներ կան, տեսնանք։
Բակի մեջ (բակում) տեսարժան բաներ կան, արի տեսնենք։
Ի՞նչ է ասիկա
Սա ի՞նչ է։
Դան։
Դու։
Կարճ, գիտես նե մեյ մը իմացիր երբևէ կրակած կա՞ սա հրանոթը։
Կարճ, եթե գիտես, ապա իմացիր՝ երբևէ կրակե՞լ է այս հրանոթը։
Երթանք, չի գիտեր։
Գնանք, չի իմանում։
Այս չափ երկարցուց նե, ուրեմն չգիտե։
Եթե այսքան երկարացրեց, ուրեմն չգիտե։
Ես առհասարակ Վիլյամ Սարոյանին հարցեր չէի տալիս, թեև շատ բաների մասին կուզեի հարցնել։ Եվ ահա, մի քանի օր է՝ Երևանում էր, ու ես շատ էի ուզում իմանալ, թե սարոյանական հայացքը վաթսուն թվից հետո ի՞նչ փոփոխություններ, ի՞նչ տարբերություններ է նկատում։ Գիտեի, հարցս սովորական է, պարզունակ ու շաբլոն, բայց գիտեի նաև՝ պատասխանը ոչ սովորական է լինելու, ոչ շաբլոն։ Ու տվի այդ հարցը։
– Ամերիկա պատվական բարեկամ մը ունիմ՝ Համբարձում Քելեկյան, նշանավոր ոսկրաբան է, գրականությամբ ալ կզբաղի։ Ըսենք, ղուն անոր լավ կճանչնաս…
Թվաց, թե հարցս շրջանցել ուզեց և այլ բանի մասին է խոսակցություն սկսում։
– Օր մը Համբարձում Քելեկյան ըսավ ինձի, այս ամերիկացի ժողովուրդին մեջ դուն հայերը կրնա՞ս զանազանել… Ոչ, ըսի, հույներ, ասորիներ, իսպանացիներ, ուրիշ ազգեր ալ կան, որ հայերուն նման են, ինչպե՞ս զանազանեմ։ Ես կրնամ, ըսավ… ինչպե՞ս… Աչքերեն, ըսավ, աչքերեն կզանազանեմ, հայու աչքեր տխուր են, մելամաղձոտ… Հիշեցի բիթլիսցիներու, իմ ծանոթ մշեցիներու, վանեցիներու աչքեր և տեսա, որ մարդ ճիշտ կըսեր… Իրավ, հայու աչքեր շատ տխուր են… Հիմա հարց կուտաս ինձի՝ ի՞նչ փոփոխություն նկատեցի… Ամե-նեն մեծ փոփոխություն այն է, որ հայուն աչքերում մեջ պակսած է այդ տխրություն, այդ թախիծ, շատ է պակսած…
Տխրություն, թախիծ։
Ու Տերյանի տողերն էի հիշում.
Ո՞ր երկրի սրտում թախիծ կա այսքան,
Ու այսքան սերում՝ ո՞ր երկրի սրտում…
Հիշում էի այդ տողերն ու մտածում, որ ահա մեզ մոտ ավտոմեքենայով գնում է մի հայ, մի մարդ, որ թերես անծանոթ է այս տողերին, բայց ինքն է, որ ամենց լավ է անձնավորում այդ տողերը…
Այս հայը, այս մարդը, որ հոգեկան ծանր պահերին մեկ անգամ չէ, որ հարցրել է ինքն իրեն. «Ի՞նչ անել։ Ես ի՞նչ պիտի անեմ։ Ի՞նչ կարող եմ ասել։ Ինչպե՞ս պիտի ապրի մարդը։ Որևէ մեկին կարելի՞ է սիրել»…
Ողբերգորեն թախծալի հարցեր, որոնց սակայն հենց ինքը այսպես է պատասխանել. «Սերը անմահ է և անմահություն է տալիս այն ամենին, ինչ շրջապատում է մեզ։ Իսկ ատելությունը մեռնում է ամեն վայրկյան»։
Վիլյամ Սարոյանը մեր թախիծն է ու մեր ներումը։
Ոչ միայն մեր, աշխարհի, մարդկության ներումն է նա։
Ըստ Վահագն Դավթյանի
Западноармянские выражения и их восточноармянские эквиваленты.
Ամերիկա պատվական բարեկամ մը ունիմ՝ Համբարձում Քելեկյան, նշանավոր ոսկրաբուն է, գրականությամբ ալ կզբաղի։
Ամերիկայում մի հարգարժան բարեկամ ունեմ՝ Համբարձում Քելեկյան անունով, հայտնի ոսկրաբան է, գրականությամբ էլ է զբաղվում։
Ըսենք, ղուն անոր լավ կճանչնաս…
Ասենք, դու նրան լավ գիտես…
Օր մը Համբարձում Քելեկյան ըսավ ինձի…
Մի օր Համբարձում Քելեկյանն ինձ հարցրեց…
… այս ամերիկացի ժողովուրդին մեջ ղուն հայերը կրնա՞ս զանազանել…
… այս ամերիկացի ժողովրդի մեջ դու կարո՞ղ ես հայերին տարբերել…
Ոչ, ըսի, հույներ, ասորիներ, իսպանացիներ, ուրիշ ազգեր ալ կան, որ հայերուն նման են, ինչպե՞ս զանազանեմ։
Ոչ, ասացի, հույներ, ասորիներ, իսպանացիներ, ուրիշ ազգեր էլ կան, որ հայերին նման են, ինչպե՞ս տարբերեմ։
Ես կրնամ, ըսավ…
Ես կարող եմ, ասաց…
Աչքերեն, ըսավ, աչքերեն կզանազանեմ, հայու աչքեր տխուր են, մելամաղձոտ…
Աչքերով, ասաց, աչքերով եմ տարբերում, հայերի աչքերը տխուր են, մելամաղձոտ…
Հիշեցի բիթլիսցիներու, իմ ծանոթ մշեցիներու, վանեցիներու աչքեր և տեսա, որ մարդ ճիշտ կըսեր…
Հիշեցի բիթլիսցիների, ինձ ծանոթ մշեցիների, վանեցիների աչքերը ու հասկացա, որ մարդը ճիշտ է ասում…
Իրավ, հայու աչքեր շատ տխուր են…
Իրոք, հայերի աչքերը շատ տխուր են…
Հիմա հարց կուտաս ինձի՝ ի՞նչ փոփոխություն նկատեցի…
Հիմա հարց ես տալիս ինձ՝ ի՞նչ փոփոխություն եմ նկատում…
Ամենեն մեծ փոփոխություն այն է, որ հայուն աչքերում մեջ պակսած է այդ տխրություն, այդ թախիծ, շատ է պակսած…
Ամենամեծ փոփոխությունն այն է, որ հայերի աչքերում պակասել է այդ տխրությունը, այդ թախիծը, շատ է պակասել…
Կոմիտասի անունը հայտնի է ոչ միայն Հայաստանում, այլև աշխարհի բոլոր կախերում, ուր երգ ու երաժշտություն կա։ Նրա շնորհիվ հայ ժողովրդական երգն ու երաժշտությունը տարածվեց աշխարհով մեկ, ընդհանուր ճանաչում գտավ։
Ո՞վ չի լսել նրա սքանչելի երգերն ու պարերգերը, ո՞վ չի հուզվել նրա քաղցրահնչյուն երգերով ու նվագով։ ո՞ւմ հոգու խորքը չեն թափանցել նրա «Կաքավիկը», «Հորովելը», «Կռունկը»։
Դառն ու չարքաշ է եղել Կոմիտասի մանկությունը։
Տանը նրան կոչում էին Սողոմոն։ Փոքրիկ Սողոմոնը մեծացավ առանց մոր գուրգուրանքի։ Մի տարեկան էր նա, երբ մայրը մահացավ։ Հայրը՝ կոշկակար Գևորգ Սողոմոնյանը, շատ սրտաբաց և ուրախ մարդ էր, սիրում էր երգել և նույնը սովորեցնում էր փոքրիկ Սողոմոնին։
Փոքրիկ, աշխույժ Սողոմոնն իր զվարթ ու զանգակի պես զրնգուն ձայնով ամեն երեկո կենդանացնում էր իրենց մութ ու խոնավ բնակարանը, ուր հավաքվում էին հոր ընկերներն ու հարևանները՝ ուստա Գևորգի ու նրա որդու սքանչելի երգերը լսելու։
Փոքրիկ Սողոմոնը շուտով զրկվեց նաև հորից՝ մնալով ծեր տատի խնամքին։ Բարեկամներն ու բարի մարդիկ, տեսնելով Սողոմոնի սովորելու ձգտումն ու սերը, նրան բերեցին էջմիածին և ընդունել տվեցին Գևորգյան ճեմարանը։ Սողոմոնը շատ էր սիրում երգն ու երաժշտությունը, ուստի մեծ եռանդով ուսումնասիրում էր դրանք։ Ազատ ժամերին նա շրջում էր գյուղից գյուղ և հաճույքով լսում հայ գյուղացու երգերն ու պարերգերը, հավաքում ու գրի առնում դրանք՝ հետագայում մշակելու և կատարելագործելու համար։
ճեմարանն ավարտելուց հետո Սողոմոնը մեկնեց Եվրոպա՝ սովորելու։ Ուսումը վերջացնելուց հետո նա վերադարձավ Հայաստան՝ իր սիրելի ժողովրդին ծառայելու, իր ուժն ու եռանդը նրան նվիրաբերելու։
Ըստ Ս. Ա. Գալստյանի, Գ. Լ. Գարեգինյանի
պարերդплясовая песня
դառն ու չարքաշгорький и многострадальный
կոշկակարkoʃkɑˈkɑɾсапожник
կոշիկkɔˈʃikтуфля; обувь,
կաբելkɑˈbɛlшить
սրտաբացsɾtɑˈbɑʦʰс открытым сердцем
զրնգուն ձայնзвонкий голос
Գևորգյան ճեմարանГеворкяновский лицей, училище
հետագայում մշակելու և կաւոարելագործելու համարдля того, чтобы в дальнейшем обрабатывать и совершенствовать
մեկնելmɛkˈnɛlпротягивать; уезжать, убывать; комментировать, толковать
նվիրաբերելnviɾɑbɛˈɾɛlдарить, посвящать
Այդ ո՞վ է ասել նորից են սիրում։
Նորից չեն սիրում, սիրում են կրկի՜ն…
Ու երբ մինչևիսկ ալյուրից (դեռ տա՜ք)
Դու նույն մարմինն ես հիշում բնազդով,
Երբ հոտն էլ սուրճի նրա ն հիշեցնում
Եվ քո գունազարդ քնի փոխարեն
Անքնությունն է փռում սպիտակ.
Երբ աստղերն իրենց կլորակ սանրով
Մազերդ են սանրաւմ, իսկ դու վերստին
Շոյանքի սովոր քո մազերի մեջ
Նույն հանգստարար մատներն ես զգում.
Երբ օտար մեկի շարժումի, դեմքի
Նմանությունը հեռու– մոտավոր
Ոտներդ է ասես դնում գիպսի մեջ,
Իսկ միտքդ բեկում այնպես կտրական,
Ինչպես լույսերի վետվետումներից
Երկաթգծերն են կարծես ջարդոտվում.
Երբ անձրևներից հալն ասես թթվում
Եվ ստիպում է ռունգո՜վ էլ զգալ,
Որ մենակ ես դու իբրև մի… Իգրեկ,
Իսկ ինչ-որ մի տեղ կամ հենց քո կողքին՝
Կա մի Իքս ուրիշ, առանց որի դու
Խնդիր չե՜ս կազմի, ոչ էլ կլուծես,
-Մի՜շտ, ամե՜ն անգամ պաշարում է քեզ
Նույն զգացումը անճեղք ու անդուռ,
Եվ հասկանում ես, որ մարդն, ի վերջո,
Նորի՜ց չի սիրում, սիրում է կրկի՜ն,
Քանզի կա մթին մի կախյալություն
Ջդի և արյան, հոգու ե կրքի.
Քանզի նշանը հանման-գումարմւսն
Այդ մե՜նք չենք դնում լուծվելիք խնդրում.
Բայց բախտը,
Բախտը,
Բա՜խտն է մեզ ընտրում…
Ուստի մինչևիսկ սիրառատ հոգին
Նորի՜ց չի սիրում, սիրում է կրկի՜ն…
նորիցснова
կրկինkəɾˈkinопять, вновь
բնազդbnɑzdинстинкт
շոյանքʃɔjɑŋkʰласка
հանգստարարhɑŋɡstɑˈɾɑɾуспокаивающий
կտրականkətɾɑˈkɑnрешительный
վետվետումvɛtvɛˈtumколыхание, колебание
երկաթգիծjɛɾkɑtʰˈɡiʦжелезная дорога
թթվելtʰːvɛlкиснуть
ռունգruŋɡноздря
պաշարելpɑʃɑˈɾɛlосаждать, окружать
կախյալությունkɑχjɑlutʰˈjunзависимость
ջիղʤiʁнерв, жила
կիրքkiɾkʰстрасть
սիրառատsiɾɑˈrɑtлюбвеобильный
Կարծես թե դարձել եմ ես տուն,
Բոլորն առաջվանն է կրկին.
Նորից դու հին տեղը նստում,
Շարժում ես իլիկը մեր հին.
Մանում ու հեքիաթ ես ասում,
Մանում ես անվերջ ու արագ.
Սիրում եմ պարզկա քո լեզուն,
Ձեռներդ մաշված ու բարակ։
Նայում եմ, մինչև որ անզոր
Գլուխըս ծնկիդ է թեքվում
Նորից ես մանուկ եմ այսօր,
Դրախտ է նորից իմ հոգում։
Արևը հանգչում է հեռվում,
Գետից բարձրանում է մշուշ,
Հեքիաթըդ անվերջ օրորում,
Իլիկըդ խոսում է անուշ…
կարծես թեсловно, казалось бы
առաջվանն էкак прежде, раньше
դու հին տեղը նստում (ես)ты на прежнем (старом) месте сидишь
իլիկiˈlikверетено
մանելmɑˈnɛlпрясть
պարզկաpɑɾzˈkɑясный, чистый, простой
մինչև որдо тех пор, как
գլուխս ծնկիդ է թեքվումмоя голова склоняется к тебе на колено
Այս շենքի վրա ամպերն են թառել,
Քնել է քամին։
Մեկը սենյակում կրակ է վառել
Իրիկնաժամին։
Կրակ է վառել, իսկ ինքը չկա։
Դատարկ սենյակում
Կախված է պատկերն օտար աղջկա։
Լույսը չի հանգում։
Քնել է քամին։ Ու ծառերը մունջ
Նիրհել են մուժում։
Իսկ կրակը դեռ վառվում է անխոնջ
Ներսը – մշուշում։
թառելtʰɑˈrɛlсадиться, восседать
իրիկնաժամiɾiknɑˈʒɑmвечер
մունջmunʤмолча
նիրհելniɾˈhɛlдремать
մուժmuʒмгла, туман, дымка
անխոնջɑŋˈχɔnʤнеутомимый
մշուշməˈʃuʃтуман, пелена
Խայամն ասավ իր սիրուհուն. «Ոտըդ ըզգույշ դիր հողին,
Ով իմանա՝ որ սիրունի բիբն ես կոխում դու հիմի…»
Հե յ, ջա ն, մենք էլ ըզգույշ անցնենք, ով իմանա, թե հիմի
Էն սիրուհու բի՞բն ենք կոխում, թե հուր լեզուն Խայամի։
Հեյ ճամփաներ, ճամփաներ,
Անդարձ ու հին ճամփաներ,
Ովքե՞ր անցան ձեզանով,
ո՞ւր գնացին ճամփաներ։
ասավ(диал) сказав
ասաց(лит) сказав
սիրուհիлюбовница; (уст.) возлюбленная, влюбленная
ոտըդтвоя нога (нар)
ոտքդтвоя нога (лит)
դիր հոդինставь на землю
ով իմանաкто знает, как знать
կոխելkɔˈχɛlнаступать; совать, вонзать
հիմիhiˈmiсейчас, теперь (нар)
հիմաhiˈmɑсейчас, теперь (лит)
հուրhuɾ(выс) огонь, (зд.) огненный, пламенный
08–05–2020