Տուն ու դպրոց
Home and school
Identifying things and persons. Affirming and denying states and actions. Two friends meet in the university hallway.
Բարև՛, Մերի։
baɾɛv mɛɾi
Hello, Mary!
Բարև, Լիլիթ։ Այստեղ ի՞նչ ես անում․ աշխատո՞ւմ ես։
baɾɛv, lilitʰ. ajstɛʁ inʧʰ ‿ ɛs anum. aʃχatum ‿ ɛs
Hello, Lilith! What are you doing here? Do you work (here)?
Ո՛չ, հայերեն եմ սովորում։
ʋɔʧ hajɛɾɛn ‿ ɛm sɔvɔɾum
No, I’m studying Armenian.
Ա՛հ, գիտեմ, դու շատ հայ ընկերներ ունես։
ah, gitɛm, du ʃat haj ənkɛɾnɛɾ unɛs
Oh, I know, you have many Armenian friends.
Այո՛, և հայերենը շատ են սիրում։
ajɔ, jɛv hajɛɾɛnə ʃat ‿ ɛm siɾum
Yes, and I like Armenian very much.
Բայց դու հայերեն գիտես, չէ։
bajʦʰ du hajɛɾɛn gitɛs, ʧʰɛ
But you know Armenian, don’t you?
Հասկանում եմ, մի քիչ էլ խոսում եմ, բայց գրել և կարդալ չգիտեմ։
haskanum ‿ ɛm, mi ‿ kʰiʧʰ ɛl χɔsum ‿ ɛm, bajʦʰ gɾɛl jɛv kaɾtal ʧʰgitɛm
I understand (Armenian). I also speak a little, but I don’t write or read it.
Հայկական այբուբենը դժվա՞ր է։
hajkakan ajbubɛnə dᵊʒvaɾ ‿ ɛ
Is the Armenian alphabet difficult?
Երկար է, բայց բնավ դժվար չէ։
jɛɾkaɾ ‿ ɛ, bajʦʰ bᵊnav dᵊʒvaɾ ʧʰɛ
It’s long, but not difficult at all.
Իսկ հայերեն քերականությո՞ւնը։
isk ‿ hajɛɾɛn kʰɛɾakanutʰjunə
And Armenian grammar?
Շատ լավ դասագիրք ունենք։
ʃat lav dasagiɾkʰ unɛnkʰ
We have a very good textbook.
Դրանով ամեն ինչ խաղ ու պար է։
dɾanɔv amɛn ‿ inʧʰ χaʁ ‿ u ‿ paɾ ‿ ɛ
With it, everything is child’s play.
Բոլոր տառերը կարո՞ղ ես գրել։
bɔlɔɾ tarɛɾə kaɾɔʁ ‿ ɛs gᵊɾɛl
Can you write all the letters?
Ո՛չ, բոլորը դեռ չգիտեմ։
ʋɔʧʰ, bɔlɔɾə dɛr ʧʰᵊgitɛm
No, I don’t know them all yet.
Ամեն օր հայերենի դաս ունե՞ք։
amɛn ɔɾ hajɛɾɛni das unɛkʰ
Do you have Armenian classes every day?
Ո՛չ, շաբաթը երկու անգամ։
ʋɔʧʰ, ʃapʰatʰə jɛɾku ankʰam
No, twice a week.
Ո՞ւզում ես քեզ քննեմ։
uzum ‿ ɛs kʰɛz kʰᵊnnɛm
Do you want me to examine you?
Ինչո՞ւ չէ, սկսե՛նք։
inʧʰu ʧʰɛ skᵊsɛnkʰ
Why not? Let’s start!
Սա ի՞նչ է։
sa inʧʰ ‿ ɛ
What’s this?
Սա դասարան է։
sa dasaɾan ‿ ɛ
This is a classroom.
Դասարանը փո՞քր է։
dasaɾanə pʰɔkʰɾ ‿ ɛ
Is the classroom small?
Ո՛չ, փոքր չէ։ Մեց է։
ʋɔʧʰ, pʰɔkʰᵊɾ ‿ ʧʰɛ. mɛʦ ‿ ɛ
No, it’s not small. It’s big.
Այստեղ ի՞նչ ես տեսնում։
ajstɛʁ inʧʰ ‿ ɛs tɛsnum
What do you see here?
Մի սեղան, գրասեղաններ և աթոռներ։
mi ‿ sɛʁan, gᵊɾasɛʁannɛɾ jɛv atʰɔrnɛɾ
A table, desks and chairs.
Ի՞նչ կա սեղանի վրա։
inʧʰ ‿ ka sɛʁani vᵊɾa
What’s on the table?
Գրկեր ու տետրեր։
gᵊɾkʰɛɾ u ‿ tɛtɾɛɾ
Books and notebooks.
Ուրիշ ի՞նչ կա։
uɾiʃ inʧʰ ‿ ka
What else is there?
Մատիտներ, գրիչներ և մի ռետին։
matitnɛɾ, gᵊɾiʧʰnɛɾ jɛv mi ‿ rɛtin
Pencils, pens and an eraser.
Այստեղ ո՞վ է նստում։
ajstɛʁ ɔv ‿ ɛ nᵊstum
Who sits here?
Ուսուցիչը։
usuʦʰiʧʰə
The teacher does.
Իսկ այստե՞ղ։
isk ‿ ajntɛʁ
And over there?
Այնտեղ ուսանողներն են նստում։
ajntɛʁ usanɔʁnɛɾn ‿ ɛn nᵊstum
The students sit there.
Պատին ի՞նչ կա։
patin inʧʰ ‿ ka
What’s on the wall?
Գրատախտակ ու նկարներ։
gᵊɾataχtak u ‿ nᵊkaɾnɛɾ
A blackboard and pictures.
Ուրի՞շ։
uɾiʃ
What else?
Մի ժամացույց։
mi ‿ ʒamaʦʰujʦʰ
A clock.
Ապրե՛ս, լավ աշակերտուհի ես։
apɾɛs, lav aʃakɛɾtuhi ‿ ⱼɛs
Good for you! You are a good pupil (female).
lav patasχan
Այս խումբը հայերեն է սովորում։
ajs χumbə hajɛɾɛn ‿ ɛ sɔvɔɾum
Աշակերտները արդեն մի քիչ խոսում են, գրում ու կարդում հայերեն։
aʃakɛɾtnɛɾə aɾtʰɛn mi ‿ kiʧʰ χɔsum ‿ ɛn, gᵊɾum u ‿ kaɾtʰum hajɛɾɛn
Այսօր էլ հաշվել են սովորում։
ajsɔɾ ‿ ɛl haʃvɛl ‿ ɛn sɔvɔɾum
Ուսուցչուհին հարցնում է։
usuʦʰʧʰuhin haɾʦʰᵊnum ‿ ɛ
– Եթե այս կավիճը կիսեմ, քանի կտոր կավիճ կունենամ։
jɛtɛ ajs kaviʧə kisɛm, kʰani kᵊtɔɾ kaviʧ kunɛnam
Մի աշակերտ պատասխանում է։
mi aʃakɛɾt patasχanum ‿ ɛ
– Երկու կտոր։
jɛɾku kᵊtɔɾ
Ուսուցչուհի նորից է հարցնում։
usuʦʰʧʰuhin nɔɾiʦʰ ‿ ɛ haɾʦʰᵊnum
– Եթե նորի՞ց կիսեմ ամեն մի կտորը։
jɛtʰɛ nɔɾiʦʰ kisɛm amɛn mi ‿ kᵊtɔɾə
– Չորս կտոր, –ասում է աշակերտը։
ʧʰɔɾs kᵊtɔɾ, asum ‿ ɛ aʃakɛɾtə
– Իսկ եթե նորից կիսեմ, ի՞նչ կունենանք։
isk jɛtɛ nɔɾiʦʰ kisɛm, inʧʰ kunɛnankʰ
– Կավիճ չի մնա․ փոշի կդառնա, –պատասխանում է աշակերտը։
kaviʧ ʧʰi mᵊna. pʰɔʃi kᵊdarna, patasχanum ‿ ɛ aʃakɛɾtə
լավ
lav
good
պատասխան
patasχan
answer
այս
ajs
this
խումբ
χumb
group
սովորել
sɔvɔɾɛl
to learn
աշակերտ
aʃakɛɾt
pupil (male)
աշակերտուհի
aʃakɛɾtuhi
pupil (female)
արդեն
aɾtʰɛn
already
մի քիչ
mi ‿ kʰiʧʰ
a little
այսօր
ajsɔɾ
today
էլ
ɛl
too, also
հաշվել
haʃvɛl
to count
ուսուցչուհի
usuʦʰʧʰuhi
teacher (female)
հարցնել
haɾʦʰᵊnɛl
to ask
եթե
jɛtʰɛ
if
կավիճ
kaviʧ
chalk
կիսել
kisɛl
to cut in half
եթե կիսեմ
jɛtʰɛ kisɛm
if I cut it in half
քանի՞
kʰani
how many?
կտոր
kᵊtɔɾ
piece
ունենալ
unɛnal
to have
պատասխանել
patasχanɛl
to answer
նորից
nɔɾiʦʰ
again
ամեն
amɛn
every, each
ասել
asɛl
to say
իսկ
isk
and, but
փոշի
pʰɔʃi
dust
մնալ
mᵊnal
to remain, to stay
չի մնա
ʧʰi ‿ mᵊna
won’t remain
դառնալ
darnal
to become, to turn
կդառնա
kᵊdarna
will become, will turn into
սենյակ
sɛnjak
room
կահույք
kahujkʰ
furniture
բազկաթոռ
bazkatʰɔr
armchair
պատշգամբ
patᵊʃgamb
balcony
լողարան
lɔʁaɾan
bathroom
մահճակալ
mahʧakal
bed (piece of furniture)
անկողին
ankɔʁin
bed (mattress and bedding)
ննջասենյակ
nᵊnʤasɛnjak
bedroom
գորգ
gɔɾg
carpet
առաստաղ
arastaʁ
ceiling
աթոռ
atʰɔr
chair
ժամացույց
ʒamaʦʰujʦʰ
clock
միջանցք
miʤanʦʰkʰ
corridor, hallway
բազմոց
bazmɔʦʰ
couch
վարագույր
vaɾakʰujɾ
curtain
ճաշասենյակ
ʧaʃasɛnjak
dining room
դուռ
dur
door
մուտք
mutkʰ
entrance
հատակ
hatak
floor
տուն
tun
house, home
խոհանոց
χɔhanɔʦʰ
kitchen
լուսամփոփ
lusampʰɔpʰ
lampshade
հյուրասենյակ
hjuɾasɛnjak
living room
հայելի
hajɛli
mirror
դաշնամուր
daʃnamuɾ
piano
ռադիո
radiɔ
radio
աշխատասենյակ
aʃχatasɛnjak
study room
սեղան
sɛʁan
table
հեռախոս
hɛraχɔs
telephone
հեռուստացույց
hɛrustaʦʰujʦʰ
TV set
զուգարան
zukʰaɾan
toilet
ծաղկաման
ʦaʁkaman
vase
պատուհան
patuhan
window
դասարան
dasaɾan
classroom
լսարան
lᵊsaɾan
auditorium
պայուսակ
pajusak
bag
նստարան
nᵊstaɾan
bench
գիրք
giɾkʰ
book
գրադարան
gᵊɾadaɾan
bookcase, library
գրապահարան
gᵊɾapahaɾan
bookcase
գրատախտակ
gᵊɾataχtak
blackboard
հաշվիչ
haʃviʧʰ
calculator
կավիչ
kaviʧ
chalk
համակարգիչ
hamakaɾkʰiʧʰ
computer
գրասեղան
gᵊɾasɛʁan
desk
բառարան
baraɾan
dictionary
ռետին
rɛtin
eraser
քննություն
kᵊnːutʰjun
exam
թղթապանակ
tʰᵊʁtʰapanak
file
դասախոսություն
dasaχɔsutʰjun
lecture
դաս
das
lesson
քարտեզ
kʰaɾtɛz
map
նկար
nᵊkaɾ
picture
ցուցափայտ
ʦʰuʦapʰajt
pointer
տետր
tɛtᵊɾ
notebook
գրասենյակ
gᵊɾasɛnjak
office
էջ
ɛʤ
page
թուղթ
tʰuʁtʰ
paper
գրիչ
gᵊɾiʧʰ
pen
մատիտ
matit
pencil
գրչատուփ
gᵊɾʧʰatupʰ
pen tray
բեմահարթակ
bɛmahaɾtʰak
podium
ամբիոն
ambiɔn
pulpit
քանոն
kʰanɔn
ruler
դասագիրք
dasagiɾkʰ
textbook
To create negative counterparts of affirmative forms, Armenian uses the negative particle չ-ʧʰ by prefixing it to the verb. This is, for instance, how the negative forms of the infinitive are formed
գրել
gᵊɾɛl
to write
չգրել
ʧʰgᵊɾɛl
not to write
կարդալ
kaɾtʰal
to read
չկարդալ
ʧʰᵊkaɾtʰal
not to read
լինել
linɛl
to be
չլինել
ʧʰᵊlinɛl
not to be
ունենալ
unɛnal
to have
չունենալ
ʧʰunɛnal
not to have
Լինել թե՞ չլինել։
linɛl tʰɛ ʧʰᵊlinɛl
To be or not to be?
The negative counterparts of some common irreguar verbs are similarly constructed
եմ
ɛm
I am
չեմ
ʧʰɛm
I am not
ունեմ
unɛm
I have
չունեմ
ʧʰunɛm
I do not have
գիտեմ
gitɛm
I know
չգիտեմ
ʧʰᵊgitɛm
I do not know
է
ես եմ
չեմ
դու ես
չես
դուք եք
չեք
մենք ենք
չենք
նա է
չի, չէ*
նրանք են
չեն
ունենալ
(ես) ունեմ
չունեմ
(դու) ունես
չունես
(նա) ունի
չունի
(մենք) ունենք
չունենք
(դուք) ունեք
չունեք
(նրանք) ունեն
չունեն
կիտել
(ես) գիտեմ
չգիտեմ
(դու) գիտես
չգիտես
(նա) գիտի
չգիտի
(մենք) գիտենք
չգիտենք
(դուք) գիտենք
չգիտեք
(նրանք) գիտեն
չգիտեն
In the conjugation paradigm of reguar verbs for the third person singuar չիʧʰi is used rather than the reguar negative form չէ ʧʰɛ
(Նա) չի գրում։
(na) ʧʰi gᵊɾum
He is not writing. (verb)
(Նա) հայ չէ։
(na) haj ʧʰɛ
He is not an Armenian. (noun)
Reguar verbs form the negative paradigm of the Present Tense indicative by combining the negated auxiliary չեմʧʰɛm (see above) with the present participle ending in -ում
(Ես) գրում եմ։
(jɛs) gᵊɾum ‿ ɛm
I write. I am writing.
(Ես) չեմ գրում։
(jɛs) ʧʰɛm gᵊɾum
I do not write. I am not writing.
Note here the difference in word order: rather than folowing the present participle գրումgᵊrum, the negated auxiliary չեմʧʰɛm precedes it.
խոսելχɔsɛl to speak
չեմ խոսել
չենք խոսել
չես խոսել
չէք խոսել
չի խոսել
չեն խոսել
գրելgᵊrɛl to write
չեմ գրում
չենք գրում
չես գրում
չէք գրում
չի գրում
չեն գրում
կարդալkartʰal to read
չեմ կարդում
չենք կարդում
չես կարդում
չէք կարդում
չի կարդում
չեն կարդում
The three monosyllabic verbs follow the same pattern, but take the participle ending in -իս
(Ես) գալիս եմ։
(jɛs) galis ‿ ɛm
I come. I am coming.
(Ես) չեմ գալիս։
(jɛs) ʧʰɛm galis
I do not come. I am not coming.
գալgal to come
չեմ գալիս
չենք գալիս
չես գալիս
չէք գալիս
չի գալիս
չեն գալիս
տալtal to give
չեմ տալիս
չենք տալիս
չես տալիս
չէք տալիս
չի տալիս
չեն տալիս
լալlal to cry
չեմ լալիս
չենք լալիս
չես լալիս
չէք լալիս
չի լալիս
չեն լալիս
A common East Armenian complex construction that correponds to the Engish "I can" (lit.: I am able) is կարող եմkarɔʁ ‿ ɛm
(ես) կարող եմ
չեմ կարող
(դու) կարող ես
չես կարող
(նա) կարող է
չի կարող
(մենք) կարող ենք
չենք կարող
(դուք) կարող եք
չէք կարող
(մրանք) կարող են
չեն կարող
The paralel reguar verb has a slightly different aspectual meaning կարողանալkarɔʁanal "to be able" (usually / normally / in general)
(Ես) կարողանում եմ։
(jɛs) kaɾɔʁanum ‿ ɛm
I am (usually) able.
(Ես) չեմ կարողանում։
(jɛs) ʧʰɛm kaɾɔʁanum
I am (usually) not able.
11–09–2021