Արդեն որոշված է․ ես անպայման պիտի գնամ։
Уже решено – я обязательно должен пойти.
Մենք այդ մասին միշտ պիտի հիշենք։
Мы должны об этом всегда помнить.
Ես ժողովում պիտի ելույթ ունենայի, բայց…
Я должен был выступить на собрании, но…
Выделенные в предложении слова – формы долженствовательного наклонения.
Это наклонение тоже имеет два времени: будущее и прошедшее.
Формы долженствовательного наклонения образуются при помощи պիտի, պետք է'должен', которая присоединяется к соответствующим формам желательного наклонения, но пишется раздельно
будущее время
պիտի (պետք է) գրեմя должен написать
պիտի (պետք է) գրեսты
պիտի (պետք է) գրիон
պիտի (պետք է) գրենքмы должны написать
պիտի (պետք է) գրեքвы
պիտի (պետք է) գրենони
Прошедшее время
պիտի (պետք է) գրեիя должен был написать
պիտի (պետք է) գրեիրты
պիտի (պետք է) գրերон
պիտի (պետք է) գրեինքмы должны были написать
պիտի (պետք է) գրեիքвы
պիտի (պետք է) գրեինони
При образовании отрицательных форм долженствовательного наклонения отрицательная частица չ- присоединяется к показателю долженствовательного наклонения պիտի (պետք է) и пишется с ним слитно
պիտի (պետք է) գրեմ я должен писать
չպիտի (չպետք է) գրեմ я не должен писать
պիտի (պետք է) կարդայի я должен был читать
չպիտի (չպետք է) կարդայի я не должен был читать
Иногда отрицательная частица չ- может присоединяться к глаголу
պիտի գրեմ – պիտի չգրեմ
պիտի գրեի – պիտի չգրեի
Будущее время долженствовательного наклонения обозначает действие, которое должно обязательно совершиться. Это время (как и буд. вр. сослагательного наклонения) синонимично будущему времени изъявительного наклонения
Վաղը պիտի գնանք Մոսկվա։
Завтра мы должны ехать в Москву.
Վաղը գնալու ենք Մոսկվա։
Завтра мы едем (поедем) в Москву.
Դեռ շա՞տ պիտի սպասենք։
Դեռ շա՞տ ենք սպասելու։
Мы ещё долго должны ждать?
Արդեն որոշված է․ քննությունը պիտի հանձնենք երկու օր հետո։
Уже решено, экзамен должны сдавать через два дня.
Արդեն որոշված է․ քննությունը հանձնելու ենք երկու օր հետո։
Уже решено, мы сдаём экзамен через два дня.
Ճա՞րդ ինչ, ուզես-չուզես պիտի գնաս։
Ճա՞րդ ինչ, ուզես-չուզես գնալու ես։
У тебя нет выхода, хочешь не хочешь должен пойти.
Формы 2 л. будущего времени долженствовательного наклонения могут выражать повеление, побуждение к действию
Վաղը բոլորդ պիտի գաք և մասնակցեք շաբաթօրյակին։
Завтра вы все должны прийти и принять участие в субботнике.
Прочитайте текст, обращая внимание на употребление форм будущего времени долженствовательного наклонения. Замените эти формы формами будущего времени изъявительного наклонения
Մենք արդեն որոշել ենք, թե ինչպես պիտի անցկացնենք մեր արձակուրդը։ Նախ պիտի գնանք Լենինգրադ, այցելենք նրա տեսարժան վայրերը,լինենք Էրմիտաժում, Ռուսական թանգարանում, հետո պիտի մեկնենք Մերձբալթյան երկրներ, այնտեղ մնանք մեկ շաբաթ։ Արձակուրդի վերջում մեկ շաբաթ պիտի հանգստանանք ծովափում։
– Իսկ դուք ի՞նչ պիտի անեք, ինչպե՞ս եք անցկացնելու ձեր արձակուրդը։
Если в предложении несколько глагольных форм в долженствовательном наклонении, պիտի (պետք է) обычно ставится только при первом из них.
Расскажите, как вы собираетесь провести свой отпуск.
Прошедшее время долженствовательного наклонения обозначает действие, которое должно было совершиться в прошлом, но не совершилось или о его совершении неизвестно говорящему
Կիրակի օրը մենք պիտի գնայինք Սևան, բայց անձրևի պատճառով չգնացինք։
В воскресенье мы должны были поехать на Севан, но не поехали из-за дождя.
Երեկ երեկոյան նա թատրոն պիտի գնար։
Вчера вечером он должен был пойти в театр.
Прошедшее время долженствовательного наклонения синонимично будущему в прошедшем времени изъявительного наклонения
Կիրակի օրը մենք պիտի գնայինք (=գնալու էինք) Սևան։
В воскресенье мы должны были поехать на Севан.
– Երեկ ինչո՞ւ չէիր եկել։
– Почему ты вчера не пришёл?
– Պիտի գայի (=գալու էի), բայց ինձ լավ չէի զգում և չկարողացա գալ։
– Я должен был прийти, но нехорошо себя чувствовал и не смог прийти.
Երեկ պիտի կինո գնայինք (=գնալու էինք կինո), բայց տոմս չճարեցինք։
Вчера мы должны были пойти в кино, но не достали билетов.
Обратите внимание на предложение Երեկ պիտի կինո գնայինք. Показатель долженствовательного наклонения պիտի (պետք է) может быть отделен от глагольной формы другими членами предложения
Ես պիտի նամակ գրեմ։
Я должен написать письмо.
Այդ մասին պիտի նրանից իմանայի։
Об этом я должен был от него узнать.
Նա պետք է ընդունելության քննություններ հանձնի։
Он должен сдавать приёмные экзамены.
Формы прошедшего времени долженствовательного наклонения обычно употребляются в первой части сложносочинённых предложений с союзами բայց, սակայնно
Պիտի ասեի, բայց…
Я должен был сказать, но…
Պիտի շարադրություն գրեինք, բայց…
Мы должны были написать сочинение, но…
Պիտի հանդիպեինք, բայց…
Мы должны были встретиться, но…
Прочитайте предложения, обращая внимание на употребление форм прошедшего времени долженствовательного наклонения
– Ինչո՞ւ չէիր եկել ժողովի, չէ՞ որ պիտի ելույթ ունենայիր։
Քաղաքում ուսանող էի։ Ձմեռային մի օր պետք է գնայի գյուղ։
Առաջին հերթին պիտի կառուցեին դպրոցի շենքը։
Դու այդպես չպիտի վարվեիր նրա հետ, պետք է չվիրավորեիր նրան
Նա չպիտի սպանվի, ողջ պիտի մնա, գրքեր գրի։
Հրաչյա Քոչար
Ինչքա՜ն ծաղիկ պիտի բուսեր, որ չբուսավ էս հողին…
Ի՞նչ պատասխան ես պիտի տամ հող ու ծաղիկ տվողին… (Հովհաննես Թումանյան)։
Ցավում եմ, որ այս օրերում այնքան զբաղված պետք է լինեմ, որ չպիտի կարողանամ անձամբ այցելել հիվանդին։
Րաֆֆի
Ինչքան լավ կլիներ, եթե աշխարհահռչակ գրող ու գիտնական Մարիետա Շահինյանը ողջ լիներ և վերստին գար Ղափան։ Նա հավանաբար չէր գտնի այն տունը, ուր մի շաբաթ ինքն ապրել էր հազար ինը հարյուր քսանվեց թվականին, թեպետ այդ տունն այժմ էլ կա։ Լենինյան հանքերից մինչև Շահումյան հանքը, ուր քառասուն տարի ամայի էր, մի ամբողջ քաղաք է սփռված։ Եթե այն ժամանակ արդյունաբերական կենտրոնը քսան շենք էլ չուներ, ապա այժմ միանգամից հնչում են քսանից ավելի դպրոցների զանգեր։ Նա շատ կզարմանար, եթե այժմ մտներ հանքերը։ Այնտեղ նա կտեսներ էլեկտրիֆիկացված սրահներ,որտեղ հորատողը հազիվ թե տարբերվի որևէ այլ մասնագիտության բանվորից։ Նա ուրախությամբ կայցելեր լեռնարործների մշակույթի պալատները, կինոթատրոնները, պետական թատրոնը, պիոներների պալատը։ Ո՞ր մեկը ասել։ Լեռնագործ մարդկանց սիրելի գրողը այս անգամ կգրեր իր հիանալի ակնարկներից մեկը` «Նոր Ղափան»։
Ըստ Ս․ Օրբելյանի
Как было бы хорошо, если бы всемирно известная писательница и учёный Мариетта Шагинян была бы жива и вновь приехала бы в Кафан. Она, вероятно, не нашла бы тот дом , в котором жила неделю в 1926 г., хотя он стоит и сейчас. Там, где сорок лет были пустыри, от Ленинских рудников до Шаумяновского рудника, теперь раскинулся целый город. Если промышленный центр в то время не насчитывал и двадцати домов, то сейчас одновременно раздаются звонки в более чем двадцати школах. Она очень бы удивилась, если бы спустилась в рудники. Там она увидела бы электрифицированные залы, где бурильщик едва ли отличается от рабочего другой профессии. Она с радостью посетила бы дворцы культуры горняков, кинотеатры, государственный театр, дворец пионеров. Всего не перечислишь! Любимая писательница горняков на сей раз написала бы один из лучших своих очерков "Новый Кафан".
по С. Орбеляну
Թեպետ'хотя (хоть)' подчинительный уступительный союз, встречается в основном в письменной речи. Широкое употребление имеет синонимичный ему союз թեև.
Если придаточное предложение с союзами թեև, թեպետ стоит перед главным предложением, то последнее присоединяется к придаточному при помощи союза բայց'но'
թեև…, բայց…хотя…, но
թեպետ…, բայց (և այնպես)…хотя…, но (все-таки)
Թեև շատ հոգնած եմ, բայց կգամ։
Хотя я и очень устал, но приду.
Թեև (թեպետ) ցուրտ էր, բայց մենք գնացինք զբոսանքի։
Хотя было холодно, мы все-таки пошли на прогулку.
Թեև ընկերներ շատ ունեմ, բայց ամենամոտ ընկերս Աշոտն է։
Хотя у меня (и) много друзей, но самый близкий друг – Ашот.
С уступительным союзом եթե'если' вы уже знакомы. Он может употребляться в сочетании с եթե… ապա'если… то'
Եթե դու ինձ լսեիր, (ապա) արդեն առողջացած կլինեիր։
Если бы ты меня слушался, (то) был бы уже здоров.
Союз Եթե… ապա часто выражает не условные, а сопоставительные отношения
Եթե այն ժամանակ…, ապա այժմ…
Հազիվ թե'едва ли, вряд ли''. С этим модальным словом сказуемое – глагол ставится в желательном наклонении
Հազիվ թե կարողանամ գալ։
Едва ли смогу прийти.
Հազիվ թե ունենա…
Вряд ли (едва ли) у него будет …
Ո՞ր մեկն ասես… вопросительное предложение со значением – "есть многое, о чем надо рассказать, поэтому мне трудно выбрать". В этом предложении инфинитив ասել может заменяться формами желательного наклонения: ո՞ր մեկն ասեմ, ասես…
Հայաստանի պատմական հուշարձանների շարքում յուրահատուկ տեղ է գրավում Գեղարդի ժայռափոր վանքի համալիրը։ Թեև ըստ ավանդույթի Գեղարդը հիմնադրվել է IV դարում, իսկ նրա պահպանված եկեղեցիներից ամենահինը, որը գտնվում է կենտրոնական վանքից դուրս, հիմնադրվել է XII դարում, սակայն այն (Գեղարդը) հիմնականում կառուցվել է XIIIդարում։ Այդ մասին վկայում են վանքի վիմագիրարձանագրությունները։ Համալիրի վերգետնյա և անձավային կառույցները միավորված են մի ընդհանուր ճարտարապետական մտահաղացմամբ։
Среди исторических памятников Армении особое место занимает высеченный в скале Гегардский монастырский комплекс. Хотя по преданию Гегард был основан в IV веке, а самая древняя из сохранившихся церквей, которая находится вне стен центрального монастыря, датируется XII веком, он был в основном построен в XIII веке. Об этом свидетельствуют наскальные надписи монастыря. Наземные и пещерные постройки комплекса объединены одним общим архитектурным замыслом.
Հիմնական կառույցը Աստվածամոր եկեղեցին է (1215 թ․), որը վեր է խոյանում ամբողջ համալիրի վրա իր հարուստ ձևավորված գմբեթով։ Իր հազվագյուտ գեղեցկությամբ աչքի է ընկնում հատկապես գլախավոր եկեղեցու գավիթը, որի երեք պատերը քարից են, իսկ չորրորդը ժայռն է։
Основная постройка – церковь Богородицы (1215 г.), которая возвышается над всем комплексом своим богато декорированным куполом. Своей редкой красотой особенно выделяется притвор главной церкви, три стены которого сложены из камня, а четвёртой служит скала.
Անասանելի մեծ ազդեցություն է թողնում Գեղարդի վանքի ժայռափոր համալիրը իր ոգեշունչ և խորհրդավորությամբ պատված ճարտարապետությամբ։
Об этом свидетельствуют наскальные надписи монастыря. Наземные и пещерные постройки комплекса объединены одним общим архитектурным замыслом.
Ամեն ինչ նպաստում է դրան։ Ե՛վ վերևի անցքից` երդիկից ներհոսող լույսը` և՛ շթաքարային գմբեթի նուրբ փորագրությունները, և՛ ժայռի մեջ տեղադրված սյունաշարի զարմանահրաշ ճշտությունը,կամարակապ կեղծ լուսամուտները․ ընդհանրապես ճարտարապետական այն բոլոր տարրերը, որոնք սովորական ճարտարապետության մեջ կառուցվում են, իսկ այստեղ փորված են ժայռի մեջ, ստեղծված են ժայռից։ Գավիթի կիսախավարի մեջ խորհրդավոր հոսում է աղբյուրը, նրա վերևում ժայռպատի վրա փորագրված է Պռոշյան իշխանների գերբը (նրանք են XIII դարում կառուցել Գեղարդի համալիրը)։
Все способствует этому: и струящийся через верхнее отверстие – "ердик" – свет, и тонкая резьба на сталактитовом куполе, и изумительная строгость расположения колонн в скале, и сводчатые ложные окна, и вообще все те архитектурные элементы, которые при обычной архитектуре сооружаются, а здесь высечены в скале, созданы из скалы. В полумраке притвора таинственно бьёт родник, над ним на скальной стене высечен фамильный герб князей Прошьянов (они в XIII в. построили Гегардский комплекс).
Գեղարդը հարուստ է խաչքարերով, որոնք փորագրված են ամբողջ Գեղարդի համալիրին հատուկ մեծ վարպետությամբ։
Гегард богат хачкарами, которые покрыты резьбой, выполненной с присущим всему Гегардскому комплексу большим мастерством.
Երդիկертʰик отверстие в крыше, кровле старых армянских домов, пропускающее свет и служащее дымоходом.
Предлог ըստ'по, согласно, в соответствии с', употребляется в основном в официальной речи, научных текстах, печати. Его синонимами являются
համաձայնhɑmɑˈʣɑjnсогласно
համապատասխանhɑmɑpɑtɑsˈχɑnв соответствии с
Существительные с предлогом ըստ всегда употребляются в родительном падеже
ըստ այդ որոշման
в соответствии с этим решением
ըստ գրաֆիկի
по графику
Запомните некоторые употребительные устойчивые сочетания с предлогом ըստ
ըստ երևույթի
по-видимому
Ըստ երևույթի այսօր շոգ է լինելու։
По-видимому, сегодня будет жарко.
ըստ սովորության
по привычке
Ըստ սովորության ես արթնացա վաղ առավոտյան, թեև աշխատանքի չէի գնալու։
По привычке я проснулся утром рано, хотя и не должен был пойти на работу.
ըստ էության
по существу
ըստ էության ելույթ ունենալ
выступать по существу
Հարցին պետք է մոտենալ ըստ էության։
К вопросу надо подойти по существу.
ըստ հնարավորին
по (мере) возможности
Այդ աշխատանքը պետք է կատարել ըստ հնարավորին արագ։
Эту работу надо выполнить по возможности быстро.
ըստ իս
по-моему
Ըստ իս դու սխալվում ես։
По-моему, ты ошибаешься.
ըստ ձեզ (ըստ քեզ, ըստ նրա, ըստ նրանց)
по-вашему, по вашему мнению (по-твоему, по его мнению, по их мнению)
Сочетания ըստ իս, ըստ ձեզ… менее употребительны в разговорной речи, чем синонимичные им сочетания со словом կարծիք "мнение"
իմ կարծիքով
по-моему (по моему мнению)
ձեր կարծիքով…
по-вашему (по вашему мнению)
Իմ կարծիքով դու սխալվում ես։
По-моему, ты ошибаешься.
Քո կարծիքով ո՞րն է ավելի ճիշտ։
Что, по-твоему, правильнее?
27–05–2020