Послелоги
Существительные с этими послелогами всегда ставятся в родительном падеже.
վրաvəˈɾɑна
պահարանի վրաна шкафу
սեղանի վրաна столе
ծառի վրաна дереве
Նավակը ճոճվում էր ալիքների վրա։
Лодка покачивалась на волнах.
Նա պայուսակի միջից հանեց տետրը և դրեց սեղանի վրա։
Он достал тетрадь из сумки и положил её на стол.
տակtɑkпод
պահարանի տակпод шкафом
սեղանի տակпод столом
ծառի տակпод деревом
Ծառի տակ հով էր։
Под деревом было прохладно.
մոտmɔtу, около
պահարանի մոտоколо (у) шкафа
սեղանի մոտу (около) стола
տան մոտоколо дома
Աշնան ամեն մի դեղնած տերև, որն ընկնում է մեր ոտքերի մոտ, մեր մեջ առաջացնում է ափսոսանք։
Каждый осенний пожелтевший лист, который падает нам под ноги (букв. у ног), вызывает у нас чувство сожаления.
Քո տոմսը ինձ մոտ է։
Твой билет у меня.
Личные местоимения 1 и 2 л. с послелогом մոտ ставятся в дательном падеже
ինձ մոտу меня
քեզ մոտу тебя
մեզ մոտу нас
ձեզ մոտу вас
մեջmɛʧʰв
պահարանի մեջв шкафу
գրքի մեջв книге
ջրի մեջв воде
մեր մեջ ասած
между нами говоря
Родительный падеж с предлогом մեջ имеет значение местного падежа и часто заменяет его. Существительные, не имеющие формы местного падежа, передают его значение родительным падежом с послелогом մեջ
պահարանի մեջ, պահարանումв шкафу
գրքի մեջ, գրքումв книге
ջրի մեջ, ջրումв воде
Նրա մեջ ինձ դուր է գալիս ազնվությունը։
В нем мне нравится честность.
Նրանք փսփսում էին իրար մեջ։
Они шептались друг с другом.
Նրա ծիծաղի մեջ տխրություն կար։
В его смехе была грусть.
Նրան մեղադրում են անտարբերության մեջ։
Его (они) обвиняют в безразличии.
Նա ծանր դրության մեջ է։
Он в трудном положении.
Դրա մեջ ոչ մի լավ (վատ) բան չկա։
В этом нет ничего хорошего (плохого).
Մեր մեջ ասած, ես չեմ հավատում այդ լուրերին։
Между нами говоря, я не верю этим слухам.
Գիրքը վերցրու սեղանի վրայից և դիր պահարանի մեջ։
Возьми книгу со стола и положи в шкаф.
Ճանապարհը անցնում էր անտառի միջով։
Дорога шла по лесу.
Մեջ, վրա, տակ, մոտ, в отличие от других послелогов, могут склоняться.
Родительный падеж
բաժակի միջի ջուրը
вода в стакане
սեղանի վրայի գիրքը
книга, лежащая на столе
աթոռի տակի գնդակը
мяч, находящийся под стулом
սեղանի մոտի աթոռը
стул, находящийся у стола
Исходный падеж
Բաժակի միջից ջուրը թափիր։
Вылей воду из стакана
վերցնել սեղանի վրայից
брать, взять со стола
հանել սեղանի տակից
достать из-под стола
գետնի տակից ճարել
достать из-под земли (фразеологизм)
Ես գալիս եմ Արամի մոտից։
Я иду от Арама.
Творительный падеж
Անցնել անտառի միջով
проходить по лесу (через лес)
Ինքնաթիռն անցավ անտառի վրայով։
Самолет пролетел над лесом.
Նրա մոտով անտարբեր չի կարելի անցնել։
Мимо него (неё) невозможно пройти безразлично.
Գնդակը գլորվեց սեղանի տակով։
Мяч прокатился под столом.
Предлоги
Դեպիк, по направлению к, в сторону, по отношению
գնալ դեպի տուն
идти к дому
գնալ դեպի համալսարան
идти к университету
գնալ դեպի թատրոն
идти к театру
գնալ դեպի խանութ
идти к магазину
նայել դեպի անտառը
смотреть в сторону леса
նայել դեպի սարը
смотреть в сторону горы
նայել դեպի երկինքը
смотреть в сторону неба
նայել դեպի դուռը
смотреть в сторону двери
ուշադիր լինել դեպի ընկերը
быть внимательным к товарищу
ուշադիր լինել դեպի նա
быть внимательным к нему
թեքվել դեպի աջ
свернуть направо
թեքվել դեպի ձախ
свернуть налево
Слова с предлогом դեպի ставятся в прямой форме, причём существительные, обозначающие лицо, всегда употребляются с определенным артиклем.
Исключение составляют местоимения 1 и 2 лица, которые ставятся в дательном падеже
դեպի ինձв моём направлении
դեպի քեզв твоём направлении
но: դեպի նա
դեպի մեզв нашем направлении
դեպի ձեզв вашем направлении
но: դեպի նրանք
Դեպի Սևան տանող ճանապարհը շատ բարեկարգ է։
Дорога, ведущая на Севан, очень благоустроенная.
Լսելով Սուրենի ձայնը` ես շտապեցի դեպի նա։
Услышав голос Сурена, я поспешил к нему.
Նա շատ ուշադիր է դեպի երեխաները։
Он очень внимателен к детям.
Նա մտահոգ նայում էր դեպի հեռուն։
Он озабоченно смотрел даль.
Դուռը բացվում է դեպի ներս։
Дверь открывается внутрь.
Մինչևдо, по
Предлог մինչև обозначает предел, ограничение как в пространстве, так и во времени
հասնել մինչև Աբովյան
доехать до Абовяна (город в Армении)
Երևանից մինչև Սևան
от Еревана до Севана
ամսի մեկից մինչև հինգը
с 1 по 5 число
մինչև երեկո աշխատել
работать до вечера
Имя существительное с предлогом մինչև ставится в винительном падеже.
В сочетаниях, обозначающих расстояние и промежуток времени մինչև соединяет два существительных, из которых первое ставится в исходном падеже, а второе в винительном
տնից մինչև դպրոց
от дома до школы
Երևանից մինչև Մոսկվա
от Еревана до Москвы
առավոտից մինչև երեկո
с утра до вечера
մայիսից մինչև սեպտեմբեր
с мая по сентябрь
В этом случае предлог մինչև может быть опущен
Երևանից Մոսկվա
Երևանից մինչև Մոսկվա
от Еревана до Москвы
առավոտից երեկո
առավոտից մինչև երեկո
с утра до вечера
Инфинитив с մինչև ставится в винительном падеже с определенным артиклем и обозначает предшествование
Մինչև նրա գալը ես աշխատում էի։
До его прихода я работал.
Ես այդ մասին իմացա մինչև նրանից նամակ ստանալը։
Я узнал об этом до того, как получил от него письмо (до получения письма от него).
В подобных конструкциях вместо предлога մինչև может употребляться синонимичный ему предлог նախքանдо
Մինչև Լենինական ճանապարհն անցնում է սարերով։
До Ленинакана дорога проходит через горы.
Ջրավազանում ջուրը հասնում էր մինչև ծնկներս։
В бассейне вода была мне по колено (букв. доходила до моих колен).
Նա ոտքից մինչև գլուխ զինված էր։
Он был вооружён до зубов (букв. с ног до головы).
Նա աշխատում է առավոտից մինչև երեկո։
Он работает с утра до вечера.
Մինչև այսօր (երեկ) ես այդ մասին չգիտեի։
До сегодняшнего (вчерашнего) дня я об этом не знал.
Նա մինչև հոգու խորքը վիրավորված էր։
Он был оскорблен до глубины души.
Ես մինչև կյանքիս վերջը չեմ մոռանա քո լավությունը։
Я до конца (моей) жизни не забуду то хорошее, что ты для меня сделал.
Устойчивые сочетания
ոտքից մինչև գլուխ
с ног до головы
մինչև հոգու խորքը
до глубины души
Предлог մինչև со словами անգամ, իսկ образует модальные сочетания
մինչև անգամдаже
մինչև իսկдаже
Նա այնքան էր շտապում, որ գնաց մինչև անգամ (մինչև իսկ)առանց ցտեսություն ասելու։
Он так торопился, что ушёл, даже не попрощавшись. (не сказав до свидания).
В значении 'даже' наиболее употребительно модальное слово նույնիսկ
Բոլորը գիտեին այդ մասին, նույնիսկ (մինչև անգամ, մինչև իսկ) Արամը։
Все знали об этом, даже Арам.
Послелоги
ժամանակʒɑmɑˈnɑkво время; при, за, в
կարդալու ժամանակпри чтении
ուտելու ժամանակво время еды
դասի ժամանակво время урока
գրելու ժամանակпри письме
զեկուցման ժամանակво время доклада
Послелог ժամանակ чаще употребляется с инфинитивом или отглагольным существительным, которые ставятся в род. п.
Послелогу ժամանակ синонимичен ընթացքումв течение, который употребляется в основном в письменной речи
զեկուցման ժամանակ
զեկուցման ընթացքում
во время доклада
Այսօր աշխատանքի ժամանակ ես ինձ հանկարծ վատ զգացի։
Сегодня на работе мне вдруг стало плохо.
(букв.) Сегодня во время работы я себя вдруг плохо почувствовал.
Այդ հարցը քննվեց քո բացակայության ժամանակ։
Этот вопрос рассматривался в твоё отсутствие.
Այսօր տուն գնալու ժամանակ ես հանդիպեցի իմ մանկության ընկերոջը։
Сегодня по дороге домой я встретил своего друга детства.
Այն ժամանակ ես դեռ երիտասարդ էի։
Тогда я ещё был молод.
Инфинитив с послелогом ժամանակ синонимичен деепричастной форме с окончанием -իս
կարդալու ժամանակ, կարդալիս
при чтении, читая
խաղալու ժամանակ, խաղալիս
во время игры, играя
ուտելու ժամանակ, ուտելիս
во время еды, кушая
գնալու ժամանակ հանդիպեց, գնալիս հանդիպեցի…
Сочетание այն ժամանակ нередко употребляется в сложных предложениях с местоимением երբ
այն ժամանակ… , երբ…
тогда… , когда …
Նա եկավ այն ժամանակ, երբ ես քնած էի։
Он пришёл тогда, когда я спал.
Այն ժամանակ ես դեռ երիտասարդ էի։
Тогда я ещё был молод.
Устойчивые сочетания с послелогом ժամանակ
մի ժամանակодно время, в одно время
Մի ժամանակ ես զբաղվում էի սպորտով։
Одно время я занимался спортом.
երկար ժամանակдолго, долгое время
Երկար ժամանակ ես չէի մոռանում այդ դեպքը։
Долго я не забывал этот случай.
երիտասարդ ժամանակв молодости
Երիտասարդ ժամանակ նա շատ գեղեցիկ էր։
В молодости он был очень красивый.
միևնույն ժամանակв то же время
Միևնույն ժամանակ չպետք է մոռանալ այդ մասին։
В то же время не следует забывать об этом.
ամեն ժամանակвсе время
Ամեն ժամանակ չի կարելի նույն բանը կրկնել։
Нельзя все время повторять одно и то же.
Послелог ժամանակ образует устойчивые сочетания, в которых слова при нем ставятся в прямой форме.
Слово ժամանակ'время', является также существительным.
С существительным ժամանակ существует много устойчивых сочетаний
Ժամանակ կա։
Есть время.
Ժամանակ չկա։
Нет времени.
ժամանակ ունենալиметь время
Ես ժամանակ չունեմ։
У меня нет времени.
ժամանակ կորցնելтерять время
Այսօր մենք շատ ժամանակ կորցրեցինք։
Сегодня мы потеряли много времени.
առանց ժամանակ կորցնելուне теряя времени
Առանց ժամանակ կորցնելու մենք սկսեցինք աշխատել։
Не теряя времени, мы начали работать.
ժամանակ անցկացնելпроводить время
Մենք երեկ լավ ժամանակ անցկացրեցինք։
Мы вчера хорошо провели время.
ժամանակ տալдать время
Ելույթի համար տվեցին տաս րոպե ժամանակ։
На выступление дали десять минут (времени).
ժամանակի ընթացքումсо временем
Ժամանակի ընթացքում շատ բան մոռացվում է։
Со временем многое забывается.
ժամանակ առ ժամանակвремя от времени
Ժամանակ առ ժամանակ նա հիշում էր անցյալը։
Время от времени он вспоминал прошлое.
ժամանակ գտնելнаходить время
Ոչ միայն պետք է աշխատել, այլ նաև պետք է ժամանակ գտնել հանգստանալու համար։
Надо не только работать, но и находить время для отдыха.
ժամանակ սպանելубивать время
Իզուր ժամանակ մի՛ սպանիր։
Понапрасну не убивай время!
ժամանակ շահելвыиграть время
Ես դրանով ժամանակ շահեցի։
На этом я выиграл время.
Ժամանակը ոսկի է։
Время – золото.
Послелог առաջɑˈrɑʧʰперед, до
քնելուց առաջдо сна, перед сном
ուտելուց առաջдо еды, перед едой
դասից առաջдо урока, перед уроком
մեկ ժամ առաջчас назад
քեզնից առաջдо тебя
В значении предшествования употребляется главным образом с инфинитивом и отглагольными существительными, которые ставятся в исходном падеже, и с существительными, обозначающими время, которые ставятся в вин. п.
Ես նրան վերջին անգամ տեսել եմ երեք օր առաջ։
В последний раз я его видел три дня назад.
Ամեն երեկո քնելուց առաջ նա դուրս է գալիս զբոսանքի։
Каждый вечер перед сном он выходит на прогулку.
Քեզնից առաջ ինձ այդ մասին արդեն ասել են։
До тебя мне (они) об этом уже говорили.
Ես եկա օդանավակայան թռիչքից երկու ժամ առաջ։
Я пришёл в аэропорт за два часа до вылета.
Послелог առաջ с родительным падежом обозначает пространственные отношения нахождения впереди чего-либо, кого-либо
տան առաջперед домом
իմ առաջпередо мной
քո առաջперед тобою
դռան առաջперед дверью
սեղանի առաջперед столом
նկարի առաջперед картиной
Տան առաջ գեղեցիկ այգի կար։
Перед домом был красивый сад.
Իմ առաջ փռված էր Արարատյան դաշտավայրը։
Передо мной расстилалась Араратская долина.
Քանի՜ քանիսն անցան քեզ պես, քեզնից առաջ, քո առաջ (Թումանյան)։
Многие прошли как ты, до тебя, перед тобою! (Туманян)
Слово является также наречием и в этом значении образует устойчивые сочетания
առաջ անցնելпревзойти, опередить
Նա իր գիտելիքներով առաջ է անցել բոլորից։
Он своими знаниями превзошёл всех.
առաջ գնալдвигаться вперёд, продвигаться
Նա իր աշխատանքի մեջ շատ է առաջ գնացել։
Он очень продвинулся на своей работе.
առաջ քաշելвыдвинуть
Նրան առաջ քաշեցին և նշանակեցին բաժնի վարիչ։
Его выдвинули и назначили заведующим отделом.
հետոhɛˈtɔпосле, через
Слова с послелогом հետո в значении времени, ставятся в исходном или винительном падеже
քնելուց հետոпосле сна
ուտելուց հետոпосле еды
դասից հետոпосле уроков
մեկ ժամ հետոпосле час
քեզնից հետոпосле тебя
Մեկ ժամ հետո (մեկ ժամից հետո) այնտեղ արդեն ոչ ոք չկար։
Через час там уже никого не было.
Այդ դեպքից հետո հայրս հիվանդացավ։
После этого случая мой отец заболел.
Անձրևից հետո ճանապարհը փայլում էր արևի շողերի տակ։
После дождя дорога блестела под лучами солнца.
Քիչ հետո մենք էլ գնացինք։
Спустя некоторое время мы тоже ушли.
Համալսարանն ավարտելուց հետո նա վերադարձավ գյուղ։
После окончания университета он вернулся в деревню.
Слово հետո не всегда является послелогом.
Наречие времени
հետո կխոսենք(мы) потом поговорим
Այդ մասին մենք հետո կխոսենք։
Об этом мы потом поговорим.
Вопросительное слово, требующее продолжения повествования (в диалогах)
Հետո՞, նա քեզ ուրիշ ինչ պատմեց։
Дальше, что он тебе ещё рассказал.
Выражение упрёка (произносится с вопросительной интонацией)
Հետո՞,երկա՞ր պիտի լռես։
Ну и долго ты будешь молчать?
Հետո՞ ինչ, որ չեմ կարող գալ։
Ну и что, что (я) не могу пойти.
В устойчивом сочетании
Հետո՞ ինչ։
Ну и что?
24–05–2020