Урок 10-2

Послелог Объектных Отношений

մասինmɑˈsinо, об, обо

մասին

մասինmɑˈsinо, об, обо

գրքի մասինо книге

իմ մասինобо мне

նրա մասինо нём

գալու մասինо приходе, приезде


Слова с послелогом մասին ставятся в родительном падеже.

Исключение составляют указательные местоимения այս, այդ, այն, которые не склоняются

Այդ մասին ես վաղուց գիտեմ։

Об этом я давно знаю.

Այդ մասին ես արդեն գիտեմ։

Об этом я уже знаю.

Նրա գնալու մասին ես ուշ իմացա։

О его уходе я узнал поздно.

Նրա հիվանդանալու մասին ես երեկ իմացա։

О его болезни я узнал вчера.

Քո մասին առասպելներ են պատմում։

О тебе (они) рассказывают легенды.

Մենք զրուցում էինք մեր տպավորությունների մասին։

Мы беседовали о наших впечатлениях.

Послелогу մասին синонимичны послелоги վերաբերյալ, առթիվ, շուրջ, которые имеют ограниченное употребление, в научной, публицистической и официальной речи

Այդ հարցի վերաբերյալ ընդունվեց հատուկ որոշում։

По этому вопросу было принято особое решение.

Զեկուցման շուրջը ծավալվեց մտքերի աշխույժ փոխանակություն։

По докладу развернулись оживлённые прения.

Предлоги и Послелоги Причины, Следствия, Цели

Предлоги

Послелоги

պատճառով

Послелог պատճառովpɑtʧɑˈrɔvпо, по причине, ввиду, из-за

Слова при послелоге պատճառով ставятся в родительном падеже

իմ պատճառովиз-за меня

հիվանդության պատճառովиз-за болезни

այդ պատճառովпоэтому


Ես չկարողացա գալ հիվանդության պատճառով։

Я не смог прийти из-за болезни.

Քո պատճառով ուշացա։

Из-за тебя я опоздал.

Իմ պատճառով դու էլ տուժեցիր։

Из-за меня и ты пострадал.

շնորհիվ

Послелог շնորհիվʃənɔˈɾivблагодаря

Слова при послелоге շնորհիվ ставятся в родительном падеже

աշխատանքի շնորհիվблагодаря труду


Նա հասավ մեծ հաջողության համառ աշխատանքի շնորհիվ։

Он достиг больших успехов благодаря упорному труду.

Послелоги как Предлоги

Некоторые послелоги могут употребляться и как предлоги

շնորհիվʃənɔˈɾivблагодаря

բացիbɑˈʦʰiкроме

համաձայնhɑmɑˈʣɑjnв соответствии с, согласно

հակառակhɑkɑˈrɑkв соответствии с

համապատասխանhɑmɑpɑtɑsˈχɑnвопреки


Նա հասավ մեծ հաջողության շնորհիվ համառ աշխատանքի։

Он достиг больших успехов благодаря упорному труду.

այդ որոշման համաձայն

համաձայն այդ որոշման

в соответствии с этим решением

Եկել էին բոլորը բացի նրանից։

Եկել էին բոլորը նրանից բացի։

Кроме него (они) все пришли.

համար

Послелог համարhɑˈmɑɾдля, чтобы, за

Имя существительное и инфинитив с послелогом համար ставятся в род. п, а личные местоимения ես, դու'я, ты', в дательном

հայրենիքի համարдля Родины

հայրենիքի համարдля товарища

գրելու համարчтобы писать

ինձ համարдля меня


Ես տղայիս համար խաղալիք գնեցի։

Я купил своему сыну игрушку.

Նրա համար ես պատրաստ եմ ամեն ինչի։

Ради него я готов на все.

Քեզ համար դա դժվար չի լինի։

Тебе это будет нетрудно.

Լավ աշխատանքի համար նա պարգևատրվեց։

Он был награждён за хорошую работу.

Քննությունները լավ հանձնելու համար հարկավոր է լավ պարապել։

Чтобы хорошо сдать экзамены, надо хорошо заниматься.

Ես ինձ համար, դու քեզ համար։

Я сам по себе, ты сам по себе.

ի

В публицистической и официальной речи нередко встречается предлог ի. Это древнеармянский предлог, который употребляется в основном в некоторых устойчивых сочетаниях

ի թիվսв числе

Ի թիվս այլ որոշումների կար նաև որոշում դպրոցների վերաբերյալ։

В числе других постановлений было также постановление о школах.

ի գիտությունк сведению

Հայտնում ենք ի գիտություն բոլորի։

(Мы) объявляем к сведению всех.

ի հայտ բերելвыявить

Ստուգումներն ի հայտ բերեցին մի շարք թերություններ։

Проверки выявили ряд недостатков.

ի մի բերելобобщить

Նա գրքի վերջում ի մի է բերել իր հետազոտության արդյունքները։

В конце книги он обобщил результаты своих исследований.

ի նշանв знак

Նա այդ բանը կատարեց ի նշան հարգանքի դեպի ինձ։

Он это сделал в знак уважения ко мне.

ի նշանավորումնознаменование

Ի նշանավորումն հաղթանակի տոնի եղավ հրավառություն։

В ознаменование праздника Победы был произведён салют.

ի պատիվв честь

Ի պատիվ հյուրի տրվեց ճաշկերույթ։

В честь гостя был дан обед.

ի վերջո, վերջ ի վերջոв конце концов

Ի վերջո դա իր գործն է։

В конце концов, это его дело.

ի վիճակի լինելбыть в состоянии

Ես ի վիճակի չեմ այդ գործը կատարելու։

Я не в состоянии сделать это.

ի փառքво славу

Նրանք պայքարում էին ի փառք հայրենիքի։

Они сражались во славу Родины.

ի սրտեот души

Ի սրտե ցանկանում եմ քեզ հաջողություն։

От души желаю тебе удачи.

հետ

Послелог հետhɛtс

հետ միասինвместе с


քեզ հետс тобой

ինձ հետсо мной

ընկերների հետс товарищами


Ես քեզ հետ համաձայն եմ։

Я с тобой согласен.

Դու կարո՞ղ ես գալ մեզ հետ։

Ты можешь пойти с нами?

Դու կարո՞ղ ես գալ ինձ հետ։

Ты можешь пойти со мной?

Ես այսօր ծանոթացա մի շատ հայտնի գրողի հետ։

Я сегодня познакомился с одним очень известным писателем.

Նա ուզում էր իր ընկերների հետ։

Он беседовал со своими товарищами.

Նա ուզում վիճում էր իր ընկերների հետ։

Он спорил со своими товарищами.

Նրա հետ դժբախտություն է պատահել։

С ним случилось несчастье.

Ամուսնանալ մեկի հետвыходить замуж за, жениться на

Աշոտը ամուսնանում է Աստղիկի հետ։

Ашот женится на Астхик.

Ես չեմ կարող հաշտվել այդ մտքի հետ։

Я не могу примириться с этой мыслью.

Մենք նրա հետ միասին սարեր շուռ կտանք։

Мы с ним вместе горы свернём.

Наречие հետ

Слово является не только послелогом, но и первым компонентом составных глаголов. В этом случае оно имеет значение наречия – 'назад, обратно'

հետ նայելоглянуться, посмотреть назад

Նա առանց հետ նայելու գնաց։

Он ушёл, не оглянувшись.

հետ գնալпоехать назад, обратно

Նա հետ գնաց Մոսկվա։

Он поехал обратно в Москву.

հետ գալвозвращаться, вернуться

Նա հետ եկավ Երևան։

Он вернулся в Ереван.

հետ պահելудержать

Նրա աշխատավարձից հետ պահեցին քսան ռուբլի։

Из его зарплаты удержали 20 руб.

Ես նրան հետ պահեցի այդ արարքից։

Я его удержал от этого поступка.

առանց

Предлог առանցɑˈrɑnʦʰбез

առանց բացառությանбез исключения

ուտել առանց շտապելուесть не торопясь

խոսել առանց մտածելուговорить не думая

ներս մտնել առանց դուռը ծեծելուвойти не постучавшись

աշխատել առանց հոգնելուработать без устали

Имя существительное и инфинитив с предлогом առանց всегда ставятся в родительном падеже

մնալ առանց հացի

остаться без хлеба

մնալ առանց հացի ջրի

остаться без воды

մնալ առանց փողի,

остаться без денег

մնալ առանց ընկերոջ

остаться без друга

Если предлог առանց употреблён с инфинитивом, то он может быть заменён отрицательной частицей չ-, при этом инфинитив ставится в творительном падеже

առանց մտածելու

չմտածելով

не думая, не подумав

առանց մի խոսք ասելու

ոչ մի խոսք չասելով

не сказав ни слова

Если же առանց употреблён с именем существительным, то он может заменяться отрицательной приставкой ան-, при этом существительное переходит в прилагательное или наречие

առանց հոգսիбез заботы

անհոգɑnˈhɔɡбеззаботный, беззаботно

առանց նպատակիбез цели

աննպատակбесцельный, бесцельно

Личные местоимения 1 и 2 л. с предлогом առանց ставятся в дат. п.

առանց ինձбез меня

առանց քեզбез тебя


Նա առաջադրանքը կատարեց առանց շտապելու (չշտապելով), ուշադրությամբ, շատ հանգիստ։

Задание он выполнил не торопясь, внимательно, очень спокойно.

Առանց սպասելու (չսպասելով) նրա հարցին` ես պատմեցի իմ ուղևորության մասին։

Не дожидаясь его вопроса, я рассказал о своём путешествии.

Ես բարևեցի նրան և առանց կանգնելու (չկանգնելով) շարունակեցի ճանապարհս։

Я поздоровался с ним и, не останавливаясь, продолжил свой путь.

Հնարավոր չէ ապրել առանց աշխատանքի։

Невозможно жить без работы.

Առանց քեզ չեմ կարող գնալ։

Без тебя не могу пойти.

Առանց քեզ չեմ կարող ապրել։

Без тебя не могу жить.

Առանց այդ էլ շատ զբաղված եմ։

И без того (я) очень занят.

Եկել էին բոլորը առանց բացառության։

(Они) пришли все без исключения.

Текст

Ժամանում Երեվան
Приезд в Ереван

Մենք Երևան եկանք գնացքով։ Դեռ գնացքում մենք հիացանք Արարատի` Մեծ ու Փոքր Մասիսների, անպատմելի գեղեցկությամբ։ Արևի շողերով լուսավորված` վեհորեն դեպի երկինք էր ձգվել ձյունափառ Արարատը։ Գագաթների ձյունը փայլում էր երկնքի անհունում, ցածում տարածվում էր կապույտ մշուշը Արարատյան դաշտի վրա։

Мы приехали в Ереван поездом. Ещё в поезде мы восхищались непередаваемой красотой Арарата – Большого и Малого Масисов. Освещённый лучами солнца, величественно устремился ввысь белоснежный Арарат. Снежные вершины сверкали в бесконечности неба, а внизу над Араратской долиной расстилалась синяя мгла.

Երբ Երևան հասանք, արդեն մութն ընկնում էր։ Առաջին անջնջելի տպավորությունը, որ մշտապես կմնա իմ հիշողության մեջ, Սասունցի Դավթի հուշարձանն է երկաթուղային կայարանի հրապարակում։ Իր նժույգին հեծած մեր անպարտելի հերոսը, թուրը ձեռքին, մարմնացնում է մեր ժողովրդի հզորությունը, հայրենասիրությունն ու հաղթանակի կամքը։

Когда мы приехали в Ереван, уже вечерело. Первое неизгладимое впечатление произвёл на меня памятник Давиду Сасунскому на привокзальной площади. Это впечатление навсегда останется в моей памяти. Верхом на коне, с саблей в руке наш непобедимый герой олицетворяет силу нашего народа, его патриотизм и волю к победе.

Ուշ էր արդեն,որ մենք տեղավորվեցինք «Անի» հյուրանոցում։ Այսօր եղանք կենդանաբանական և բուսաբանական այգիներում։ Վաղը այցելելու ենք Երևանի տեսարժան վայրերը, Մատենադարանը և թանգարանները։

Было уже поздно, когда мы поселились в гостинице "Ани". Сегодня побывали в зоологическом и ботаническом садах. Завтра осмотрим достопримечательности Еревана, Матенадаран и музеи.

Словообразование

Каузативные Глаголы

В тексте вы встретили глагол մարմնացնում է'олицетворяет' (букв. воплощает) с суффиксом -ցն-.

Это суффикс, который ставится перед окончанием глагола, образуя каузативные глаголы

խմելχəˈmɛlпить

խմեցնելχmɛʦʰˈnɛlнапоить

մեծանալmɛʦɑˈnɑlрасти

մեծացնելmɛʦɑʦʰˈnɛlрастить, вырастить

առողջանալɑrɔχʧʰɑˈnɑlвыздоравливать

առողջացնելɑrɔχʧʰɑʦʰˈnɛlпоставить на ноги (букв. сделать здоровым)

խոսելχɔˈsɛlговорить

խոսեցնելзаставлять говорить

В прошедшем совершённом времени суффикс -ցն- переходит в -ցր-

մեծացրի(я) вырастил

մեծացրիր(ты) вырастил

մեծացրեց(он) вырастил

մեծացրինք(мы) вырастили

մեծացրիք(вы) вырастили

մեծացրին(они) вырастили


Каузативные глаголы в инфинитиве всегда имеют окончание -ել.

Взаимные Местоимения

իրարiˈɾɑɾдруг друга

միմյանցmimˈjɑnʦʰдруг друга

մեկմեկուmɛkmɛˈkuдруг друга

Взаимные местоимения имеют формы исходного и творительного падежей

իրար – իրարից – իրարով

միմյանց – միմյանցից – միմյանցով

մեկմեկու – մեկմեկուց – մեկմեկով

Наиболее употребительным из этих местоимений является իրար

հանդիպել իրար

встретиться друг с другом

մոտենալ իրար

подойти друг к другу

հեռանալ իրարից

отойти друг от друга

ան-

Отрицательная приставка

անպատմելիɑnpɑtmɛˈliнесказанный, непередаваемый

անջնջելիɑnʤnʤɛˈliнеизгладимый

անպարտելիɑnpɑɾtɛˈliнепобедимый

Образует прилагательные от глаголов

սիրելիsiɾɛˈliлюбимый

վիճելիviʧɛˈliспорный

հուսալիhusɑˈliнадёжный

կասկածելիkɑskɑʦɛˈliсомнительный, подозрительный

Суффикс часто употребляется одновременно с приставкой ան-

անհասկանալիɑnhɑskɑnɑˈliнепонятный

անտեսանելիɑntɛsɑnɛˈliневидимый

անճանաչելիɑnʧɑnɑʧʰɛˈliнеузнаваемый

անցանկալիɑnʦʰɑŋkɑˈliнежелательный

աննկատելիɑnːkɑtɛˈliнезаметный

անտանելիɑntɑnɛˈliневыносимый


24–05–2020