Ստորադասական շաղկապներ և բարդ ստորադասական նախադասություններ
Подчинительные союзы связывают придаточное предложение с главным, образуя сложноподчиненное предложение. При помощи подчинительных союзов выражаются следующие отношения
Изъяснительные
որvɔɾчто
թեtʰɛчто
Целевые
որպեսզիvɔɾˈpɛsziчтобы
որvɔɾчтобы
Причинные
որովհետևvɔɾɔfhɛˈtɛvпотому что
որvɔɾпотому что
քանի որтак как
մանավանդ որтем более что
նամանավանդ որтем более что
չէ որведь, же
Условные
եթեjɛˈtʰɛесли
թեtʰɛесли
թե որесли бы, если
որvɔɾесли, раз
միայն թեтолько бы
եթե միայնесли только
թե չէа не то, иначе
Временные
երբjɛɾpʰкогда
երբ որкогда
մինչminʧʰпока, покуда
մինչդեռminʧʰˈdɛrпока, покуда
մինչև որпока, до того
մինչև որпока, до того
հենցhɛnʦʰкак только
հենց որкак только
քանիkʰɑˈniпока
քանի դեռпока еще
թե չէкак только
որvɔɾкогда, как, как только
Уступительные
թեևхотя
թեկուզtʰɛˈkuzхотя и, если даже
թեկուզ ևхотя и, если даже
թեպետtʰɛˈpɛtхотя
թեպետ ևхотя и
չնայածʧʰənɑˈjɑʦнесмотря
չնայած որнесмотря на то, что
Следственные
հետևաբարhɛtɛvɑˈbɑɾследовательно
հետևապեսhɛtɛvɑˈpɛsследовательно
ուրեմնuˈɾɛmənстало быть, значит, поэтому
ուրեմն ևзначит и, поэтому и
ուստիusˈtiследовательно
Компаративные
քանkʰɑnчем
քան թեчем
ինչպես որкак
ոնց որкак
Союз որ примыкает ко многим союзам и относительным местоимениям, образуя составные союзы
քանի որ, մանավանդ որ, թե որ, երբ որ, հենց որ, ինչպես որ, ...
Союзы որ, թե связывают придаточные изъяснительные предложения с такими главными предложениями, в которых имеются глаголы,
Называющие самые разнообразные формы речи, передачи информации или утаивания информации
ասելɑˈsɛlсказать
հայտնելhɑjtˈnɛlсообщать
գրելɡəˈɾɛlписать
զեկուցելдокладывать
հայտարարելhɑjtɑɾɑˈɾɛlобъявлять
պատմելpɑtˈmɛlрассказывать
նկատելзамечать
ընդգծելəndɡəˈʦɛlподчеркивать
բացատրելbɑʦʰɑtˈɾɛlобъяснить
կըրկնելповторять
թաքցնելtʰɑkʰʦʰəˈnɛlтаить
ծածկելʦɑʦˈkɛlприкрывать
լռելləˈrɛlмолчать
Выражающие интеллектуальное, эмоциональное воздействие или состояние
ներշնչելnɛɾʃnˈʧʰɛlвнушать
հիանալhi(j)ɑˈnɑlвосторгаться
հանգստանալhɑŋɡəstɑˈnɑlуспокоиться
զայրանալzɑjɾɑˈnɑlсердиться
մտածելmətɑˈʦɛlдумать
ենթադրելjɛntʰɑdˈɾɛlпредполагать
կասկածելkɑskɑˈʦɛlподозревать
եզրակացնելjɛzɾɑkɑʦʰˈnɛlзаключать
պարզելpɑɾˈzɛlвыяснить
հիշելhiˈʃɛlпомнить
մոռանալmorɑˈnɑlзабывать
զգալəzˈɡɑlчувствовать
պատկերացնելpɑtkɛɾɑʦʰˈnɛlпредставлять
Иногда союзы որ, թե взаимозаменимы, но в основном они имеют существенные различия.
Союз թե связывает главным образом такие придаточные предложения, в которых либо выражается косвенный вопрос, либо сомнение говорящего, его неуверенность в отношении содержания придаточного предложения.
Изъяснительные придаточные предложения с союзами որ, թե в составе сложноподчиненного предложения могут выступать в роли придаточного-подлежащего и придаточного-дополнения (прямого и косвенного); преимущественно постпозитивные.
С союзом որ
Պարզվեց, որ նա չի կարող մեկնել գործուղման։
Выяснилось, что он не может ехать в командировку.
Հայտնի է, որ նա շատ ուշադիր է իր արտաքինի նկատմամբ։
Известно, что он очень внимателен к своей внешности.
Պատահում էր, որ բակում խաղալիս երեխաները ծեծում էին իրար։
Случалось, что, играя во дворе, дети били друг друга.
С союзом թե
Պարզվեց, թե նա ինչու չի կարող մեկնել գործուղման։
Выяснилось, (что) почему он не может ехать в командировку.
Հայտնի է, թե նա ինչքան ուշադիր է իր արտաքինի նկատմամբ։
Выяснилось, (что) насколько внимателен он к своей внешности.
Ինձ թվում էր, թե մենք տեսնելու ենք մեր հին ծանոթներին։
Ինձ թվում էր, թե որ մենք տեսնելու ենք մեր հին ծանոթներին։
Мне казалось, что мы встретим наших старых знакомых.
С союзом որ
Հայրը հասկացավ, որ որդիներն իր կարծիքը չեն ընդունում։
Отец понял, что сыновья не согласен с его мнением.
Ուսուցչուհին զգաց, որ երեխաներն ուզում են դիտել այդ ներկայացումը։
Учительница почувствовала, что дети хотят посмотреть этот спектакль.
Քարտուղարուհին հայտնեց, որ գիտական խորհրդի նիստը կայանալու է հաջորդ շաբաթվա ընթացքում։
Секретарша сообщила, что заседание ученого совета состоится в течение следующей недели.
Թղթակիցը գրում է այն մասին, որ իրենց տնտեսությունը վերակառուցվում է։
Корреспондент пишет о том, что их хозяйство перестраивается.
Մենք համոզվեցինք այն բանում, որ առանց անցյալի ներկա չկա։
Мы убедились в том, что без прошлого нет настоящего.
С союзом թե
Հայրը հասկացավ, թե ինչու որդիներն իր կարծիքը չեն ընդու նում։
Отец понял, (что) почему сыновья не принимают его мнения.
Ուսուցչուհին զգաց, թե որ երեխաներն են ուզում դիտել այդ ներկայացումը։
Учительница почувствовала, (что) которые (какие) дети хотят посмотреть этот спектакль.
Քարտուղարուհին հայտնեց, թե նիստը երբ է կայանալու։
Секретарша сообщила, (что) когда состоится заседание.
Союзы երբ, երբ որ взаимозаменимы, однако чаще употребляется երբ
Երբ գյուղում եմ լինում, ինձ շրջապատում են իմ մանկության ընկերները։
Когда бываю в деревне, меня окружают друзья моего детства.
Գարնանը, երբ բնությունն արթնանում է, քաղաքային զբոսայգիներում հնչում են մանուկների ուրախ ձայները։
Весной, когда природа просыпается, в городском парке звучат веселые голоса детей.
Նա անկեղծ ոգևորվեց, երբ աշխատանքային ընկերները գովեցին իր աշխատանքը։
Он искренне воодушивился, когда товарищи по труду похвалили его работу.
Союзы մինչ, մինչդեռ часто взаимозаменяемы, обычно характерны для литературной речи. Придаточные предложения, связанные с главным при помощи этих союзов, преимущественно препозитивные
Մինչ աղջիկները սեղան էին գցում, տղաները նարդի էին խաղում։
Пока (тогда как) девушки накрывали на стол, парни играли в нарды.
Մինչդեռ ծնողներդ քրտինք են թափում, դու անհոգ թռչկոտում ես։
Пока твои родители пот проливают, ты беззаботно прыгаешь.
Союзы մինչև, մինչև որ часто взаимозаменяемы, придаточное предложение связанное с главным при помощи этих союзов обычно бывает постпозитивным
Մայրը չէր կարողանում ոչինչ անել, մինչև երեխան չէր քնում։
Мать не могла ничего делать, пока ребенок не засыпал.
Ամուսինը զբաղեցնում էր հյուրերին, մինչև որ կինը սեղան էր պատրաստում։
Муж занимал гостей, пока жена накрывала на стол.
Союзы հենց, հենց որ взаимозаменяемы, характерны для живой речи
Հենց նա խոսեց, բոլորը լռեցին։
Как только он заговорил, все замолчали.
Հենց որ հասանք անտառի տնակին, նկատեցինք մեր արշավախմբի մյուս անդամներին։
Как только мы дошли до лесного домика, заметили других членов нашей экспедиции.
Союзы քանի, քանի դեո часто взаимозаменяемы, широко употребляются в разговорной речи
Նա գոհ էր իր կյանքից, քանի ծնողներն օգնում էին իրեն։
Он был доволен своей жизнью, пока родители ему помогали.
Քանի դեռ զավակը թեթևսոլիկ կյանք է վարում, մայրը հանգիստ չունի։
Пока сын (дитя) ведет легкомысленную жизнь, мать не имеет покоя.
Союз թե չէ характерен для живой речи, употребляется в конце придаточного предложения, которое всегда бывает препозитивным.
Լուսը բացվում էր թե չէ, պապը գնամ էր այգի աշխատելու։
Как только светало, дед шел в сад работать.
Союз որ характерен для разговорной речи, придаточное предложение, присоединяемое при помощи этого союза, всегда бывает препозитивным
Որ տղան ուշ էր վերադառնում, մայրը անհանգստանում էր։
Когда (как только) сын поздно возвращался, мать беспокоилась.
Որ պապը մեռավ, տունը կարծես դատարկվեց։
Когда дед умер, дом как будто опустел.
Արարատյան դաշտի հյուսիս-արևելյան եզրին, Մեծ և Փոքր Մասիսների դիմաց փռված է Հայաստանի մայրաքաղաքը՝ Երևանը, որն ունի մեկ միլիոնից ավելի բնակչություն։
Երևանն աշխարհի հնագո ւ յն քաղաքներից է։
Մեր թվականությունից առաջ 782 թվականին Արգիշտի Աոաջին թագավորն այժմյան Երևանի տարածքի հարավ-արևելյան կողմում հիմնեց Էրեբունի բերդաքաղաքը՝ այդ մասին թողնելով սեպագիր արձանագրություն։
Երկար դարեր հողի տակ մնալուց հետո արձանագրությունը լույս աշխարհ եկավ 1950 թվականին՝ Արինբերդի պեղումների ժամանակ։
Այդ արձանագրությունը Երևանի ծննդյան վկայականն է։
Պեղումների վայրում կառուցվեց Էրեբունի թանգարանը, որտեղ պահվում են պեղումների ժամանակ հայտնաբերված հետաքրքիր ցուցանմուշները։
2018 թվականին նշվելու է Երևանի հիմնադրման 2800-ամյակը։
Երևանը զբաղեցնում է 230 քառակուսի կիլոմետր տարածություն։
Կլիման արևոտ է ու չոր, գարունը կարճատև է, իսկ շոգ ամառը տևում է գրեթե 4 ամիս։
Սքանչելի է Երևանի մեղմ ու արևաշող ոսկե աշունը։
Երևանի պատմությունը վերելքների ու վայրէջքների պատմություն է։
Երևանը մեր հանրապետության նաև կրթական ու մշակութային կենտրոնն է։
Նա ունի բազմաթիվ բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ, որտեղ կրթություն են ստանում հազարավոր պատանիներ ու աղջիկներ։
Այսօրվա Երևանն ունի բազմաթիվ գեղեցիկ հրապարակներ ու լայն պողոտաներ, հիանալի ժամանակակից կառույցներ։
Արևաշող ու վարդագույն Երևանը շարունակում է իր վերելքի ուղին՝ հաստատելով հայ ժողովրդի վերածնունդը։
փռված էрасстилается
բերդաքաղաքbɛɾdɑkʰɑˈʁɑkʰгород-крепость
արձանագրությունнадпись
հայտնաբերվածвыявленные, найденные
ցուցանմուշներըэкспонаты
հյուսիս արևելյան եզրին
на северо-восточном конце, на северо-восточной окраине
Մեծ և Փոքր Մասիսների դիմաց
напротив Большого и Малого Масисов
մեկ միլիոնից ավելի
больше одного миллиона
մեր թվարկությունից առաջ
до нашей эры
հարավ-արևելյան կողմում
на юго-восточной стороне
երկար դարեր
долгие годы, века
լույս աշխարհ եկավ
явился, появился на белый свет
տասնյակ ինստիտուտներ
десятки институтов
մշակութային կենտրոն
культурный центр
այլ օջախներ
другие очаги
Որտե՞ղ է գտնվում Երևանը։
Որքա՞ն է Երևանի բնակչությունը։
Արգիշտի Աոաջին թագավորը ե՞րբ հիմնեց Էրեբունի բերդաքաղաքը։
Ինչի՞ մասին է վկայում Արգիշտիի սեպագիր արձանագրությունը։
Արգիշտիի արձանագրությանը ե՞րբ հայտնաբերվեց (լույս աշխարհ եկավ)։
Որտե՞ղ կառուցվեց Էրեբունի թանգարանը։
Ե՞րբ նշվեց Երևանի հիմնադրման 2750-ամյակը։
Քանի՞ քառակուսի կիլոմետր է Երևանի տարածքը։
Ինչպիսի՞ն է Երևանի կլիման։
Որքա՞ն է տևում Երևանի ամառը։
Ինչպիսի՞ն է Երևանի աշունը։
Կրթական ու մշակութային ի՞նչ օջախներ կան Երևանում։
09–06–2020