Урок 07-3

Употребление числительных с существительными

Թվականների գործածությունը գոյականների հետ

Числительные, сочетаясь с существительными, не согласуются с ними ни по числам, ни по падежам

երեք փողոց

три улицы

երեք փողոցի

трех улиц

երեք փողոցով

тремя улицами

երեք փողոցում

на трех улицах

երրորդ փողոց

третья улица

երրորդ փողոցի

третьей улицы

երրորդ փողոցով

третьей улицей

երրորդ փողոցում

на третьей улице

В Единственном Числе

С количественными числительными существительное употребляется в единственном числе обычно в следующих случаях

Является единицей меры, цены, времени

քսան կիլոմետր

տասներկու կիլոգրամ

հիսուն կոպեկ

երեսունհինգ օր

հարյուր տարի

В центре внимания количество

քսան ուսանող

յոթանասունհինգ աթոռ

տասներկու շարք

հազար ոչխար

В Множественном Числе

Существительное с количественными числительными употребляется во множественном числе, когда необходимо подчеркнуть каждый из предметов, названных данным существительным.

При этом логическое ударение падает на существительное

Տասը հայ բժիշկներ մասնակցում էին կոնգրեսին։

Десять армянских врачей участвовали в конгрессе.

(Цель сообщения - подчеркнуть каждого врача в отдельности.)

Տասը սովետական բժիշկ մասնակցում էր կոնգրեսին։

Десять советских врачей участвовали в конгрессе.

(В центре внимания количество врачей.)

Синтаксические функции числительных

Թվականների շարահյուսական գործառույթները

Числительные выполняют функции

Определение

Նա ունի երեք երեխա։

У него трое детей.

Նա սովորում է երրորդ դասարանում։

Он учится в третьем классе.

Составная Часть Именного Сказуемого

Հարյուրի կեսը հիսուն է։

Половина ста - пятьдесят.

Իմ աթոռը յոթերորդն է։

Мой стул седьмой.

Подлежащее и Дополнения

При субстантивации числительное получает определенный артикль, склоняется и относится к склонению ի.

Подлежащее

Երեքը գնալու են համալսարան, երկուսը՝ տուն։

Трое пойдут в университет, двое - домой.

Առաջին մեքենան գնում է, երկրորդը չի գնում։

Первая машина идет, вторая не идет.

Дополнение

Սեղանին երկու գրիչ կա, մեկը տուր ինձ։

На столе есть две ручки, одну дай мне.

Բոլորն ուզում են գնալ արշավի, բայց ուղարկելու են չորսին։

Все хотят идти в поход, но пошлют четверых.

Առաջին մրցանակը տվեցին Արամին, երկրորդը՝ Աշոտին։

Первую премию дали Араму, вторую - Ашоту.

Обстоятельство

Համերգն սկսվելու է ժամը հինգին։

Концерт начинается в пять часов.

Ես առաջին տետրում շարադրություն եմ գրելու, երկրորդում՝ խնդիրներ եմ լուծելու։

В первой тетради я напишу изложение, во второй буду решать задачи.

Тексты

Текст

Նրանք տասնհինգ օր հանգստանալու են Դիլիջանում Երևանում ձմեռը տևում է երեք կամ չորս ամիս։

Ես ուզում եմ գնել երկու կիլոգրամ խաղող և երեք կիլոգրամ դեղձ։

Մեկ կիլոգրամ կարտոֆիլն արժե երեսուն կոպեկ։

Ես գնելու եմ չորս մետր չիթ և երեք մետր մետաքս։

Երեխան առավոտյան խմում է երկու հարյուր գրամ կաթ։

Ես կարող եմ ուտել հարյուր հիսուն գրամ պաղպաղակ։

Շրջազգեստի համար պետք է երեք մետր կտոր։

Նա զեկուցումը գրելու է յոթ օրում։

Մեր ֆակուլտետն ունի հինգ հարյուր վաթսուն ուսանող։

Մեր կուրսում կա տասնմեկ գերազանցիկ և երեսուներկու հարվածաին։

Այդ հետաքրքիր դասախոսությունը լսում էր (լսում էին) յոթանասունհինգ հազար հեռուստադիտող (հեռուստադիտողներ)։

Արմենը երկու մտերիմ ընկեր (ընկերներ) ունի։

Իմ սենյակում չորս աթոռ կա։

Մեր շենքն ունի վեց մուտք։

Ամեն մուտքում կա տասնհինգ բնակարան։

Ես այս երկու գիրքը (գրքերը) վերցնում եմ, իսկ այդ երեքը չեմ վերցնում։

Երկուսդ սենյակներն եք հավաքելու, իսկ ես ճաշ եմ պատրաստելու։

Տարին ունի տասներկու ամիս։

Շաբաթն ունի յոթ oր։

Օրն ունի քսանչորս ժամ։

ժամն ունի վաթսուն րոպե։

Րոպեն ունի վաթսուն վայրկյան։

Տարին ունի երեք հարյուր վաթսունհինգ կամ երեք հարյուր վաթսունվեց օր։

Перевод

Мы двадцать пять дней отдыхали в горной деревне.

Наши занятия будут длиться четыре или пять месяцев.

Он хотел купить два килограмма мяса и три килограмма фруктов.

Один килограмм сахара стоит двести пятьдесят драмов.

Я хотела купить двенадцать метров ситца и три метра шелка.

Ребенок может выпить сто восемьдесят граммов молока.

Для зимнего пальто надо купить четыре метра материала.

Он здесь работает восемнадцать лет.

В нашей школе учатся тысяча двести пятьдесят учеников.

В нашем классе шестнадцать девочек и девятнадцать мальчиков.

Эту интересную передачу смотрели два миллиона сто двадцать пять тысяч телезрителей.

В этой комнате два окна.

В нашем доме четыре подъезда.

В нашем подъезде двадцать пять квартир.

Эти две книги Я должна купить сегодня, завтра куплю те две книги.

Ребенок будет спать, а мы будем готовить обед и убирать комнаты.

В году двенадцать месяцев.

В неделе семь дней.

В каждом дне Двадцать четыре часа.

В одном часу шестьдесят минут.

В минуте шестьдесят секунд.

В году триста шестьдесят пять или триста шестьдесят шесть дней.

Обозначение времени

Слова

Время может обозначаться с помощью единиц времени и вспомогательных слов

ժամʒɑmчас

րոպեɾɔˈpɛминута

վայրկյանvɑjɾkˈjɑnсекунда

կեսkɛsполовина

քառորդkʰɑˈrɔɾtʰчетверть

անցɑnʦʰбольше

պակասpɑˈkɑsменьше

Который час

Ժամը քանի՞սն է։

Сколько времени? Который час?

Час

Сообщается конкретный час

Ժամը հինգն է։

Пять часов.

Ժամը յոթն է։

Семь часов.

Ժամը քսաներկուսն է։

Двадцать два часа.

В разговорной речи часто слово ժամ опускается

Քանիսն է։

Հինգն է։

Վեցն է։

До

Сообщается время до конкретного часа

Ժամը հինգից պակաս է տասը րոպե։

Без десяти минут пять часов.

В разговорной речи ответ часто выражается короче

Հինգին տաս է պակաս։

Հինգին տաս պակաս։

После

Сообщается время после конкретного часа

Ժամը յոթն անց է քսան րոպե։

Двадцать минут восьмого.

В разговорной речи ответ выражается короче

Յոթն անց է քսան րոպե։

Յոթն անց է քսան։

Յոթն անց քսան։

Четверть

Четверть часа выражается словом քառորդ в сочетании с պակաս, անց

Տասին տասնհինգ պակաս։

Без пятнадцати десять.

Տասին քառորդ պակաս։

Без четверти десять.

Տասն անց տասնհինգ։

Пятнадцать минут одиннадцатого.

Տասն անց քառորդ։

Четверть одиннадцатого.

Половина

Половина часа выражается словом կես в сочетании с անց

Հինգ անց կեսն է։

Հինգ անց է կես։

Половина шестого.

Ինն անց կեսն է։

Ինն անց է կես։

Половина десятого.

Половина часа выражается также в минутах

Հինգն անց է երեսուն րոպե։

Пять часов тридцать минут.

Ինն անց է երեսուն րոպե։

Девять часов тридцать минут.

Упражнения

Իմ Օրը

Ես տասնութ տարեկան եմ և սովորում եմ Երևանի պետական համալսարանում։

Ամեն օր ժամը ութին իմ սենյակում հնչում է զարթուցիչի գանգը։

Ութն անց տասնհինգ րոպեին վերջացնում եմ մարզանքը և գնում լվացվելու։

Ռւթն անց կեսին ես նախաճաշում եմ, մի գավաթ սուրճ եմ խմում և դուրս եմ գալիս տանից։

Իննից չորս կամ հինգ րոպե պակաս հասնում եմ համալսարան։

Մեր դասերն սկսվում են ժամը իննին։

Ամեն դասաժամը տևում է քառասունհինգ րոպե։

Առաջին դասն ավարտվում է տասին քառորդ պակաս։

Երկրորդ դասն սկսվում է տասին հինգ պակաս և ավարտվում է տասնմեկին քսան պակաս։

Դասամիջոցը տևում է տաս րոպե։

Երրորդ դասն սկսվում է տասնմեկին տաս պակաս և ավարտվում է տասներկուսին քսանհինգ պակաս։

Տասներկուսին քառորդ պակաս սկսվում է չորրորդ դասը։

Տասներկուսն անց կես սկսվում և տասներեքին տաս պակաս ավարտվում է մեծ դասամիջոցը, այն տևում է քսան րոպե։

Հինգերորդ դասն ավարտվում է տասներեքն անց երեսունհինգ րոպեին։

Վեցերորդ դասն սկսվում է տասնչորսին քառորդ պակաս և ավարտվում է տասնչորսն անց կեսին։

Դասերից հետո՝ ժամը տասնհինգին ես հասնում եմ տուն, ճաշում և կես ժամ կամ քառասուն րոպե հանգստանում եմ։

ժամը տասնվեցին ես գնում եմ գրադարան և մոտ երկու ժամ պարապում եմ գրադարանի ընթերցասրահում։

Երկուշաբթի և չորեքշաբթի օրերը ժամը տասնիննին ես գնում եմ համալսարանի մարզադահլիճ և մասնակցում մարմնամարզության խմբակի պարապմունքներին։

Պարապմունքը տևում է մեկ ժամ։

Պարապմունքից հետո ես մի փոքր զբոսնում եմ ընկերներիս հետ և վերադառնում եմ տուն։

Այնուհետև փոխում եմ զգեստներս, լվացվում եմ և ընթրում։

Սովորաբար քնում եմ ժամը քսանչորսին, իսկ մինչ այդ կարդում եմ, կարգի եմ բերում հաջորդ օրվա համար անհրաժեշտ գրքեր՜ը, դասախոսությունների և գործնական աշխատանքների տետրերը։


ցերեկվաдня

գիշերվաночи

ցերեկվա ժամը երկուսն է

два часа дня

գիշերվա ժամը երկուսն է

два часа ночи

Ես տասնութ տարեկան եմ։

Мне восемнадцать лет.

Հնչում է զարթուցիչի զանգը։

Раздается звонок будильника.

դուրս եմ գալիս տանից

выхожу из дома

դասերից հետո

после уроков

պարապմունքից հետո

после занятий

մոտ երկու ժամ

около двух часов

մի փոքր զբոսնում եմ

немного гуляю

գրեթե միշտ

почти всегда

մինչ այդ

до этого

Կարգի եմ բերում։

Привожу в порядок.

Հաջորդ օրվա համար անհրաժեշտ։

Необходимый для следующего дня.

Перевод

Դու քանի՞ տարեկան ես։

Ե՞րբ է հ ն չում քո զարթուցիչի զանգը։

Ե՞րբ ես վերջացնում մարզանքը։

Ութն անց կեսին դու ի՞նչ ես անում։

Դու ե՞րբ ես հասնում համալսարան։

Ձեր դասերը ժամը քանիսի՞ն են սկսվում։

Որքա՞ն է տնում ամեն դասաժամը։

Ե՞րբ է ավարտվում աոաջին դասաժամը։

Վեցերորդ դասը ժամը քանիսի՞ն է ավարտվում։

Դասերից հետո դու ի՞նչ ես անում։

Ժամը քանիսի՞ն ես գնում գրադարան։

Ինչքա՞ն ժամանակ ես պարապում գրադարանի ընթերցասրահում։

Շաբաթվա որ օրերին ես մասնակցում մարմնամարզության խմբակի պարապմունքներին։

Որքա՞ն է տնում պարապմունքը։

Ի՞նչ ես անում պարապմունքից հետո։

Շաբաթվա մյուս օրերին երեկոները ի՞նչ ես անում։

Ժամը քանիսի՞ն ես քնում։

Тесты


04–06–2020