Հնչյունափոխություն
Гласный ե подвергается чередованию в некоторых словах, в которых он восходит к древнеармянскому է. Ե в закрытом слоге переходит в ի. Это чередование обычно происходит при словообразовании
վեճvɛʧспор
վիճելviˈʧɛlспорить
վեպvɛpроман
վիպակviˈpɑkповесть
կեսkɛsполовина
կիսատkiˈsɑtнезаконченный
տերtɛɾхозяин
տիրելtiˈɾɛlвладеть
սերsɛɾлюбовь
սիրելիsiɾɛˈliлюбимый
հանդեսhɑnˈdɛsторжество
հանդիսավորhɑndisɑˈvɔɾторжественный
հավետhɑˈvɛtвечно
հավիտյանhɑvitˈjɑnнавеки, вечно
մեջmɛʧʰвнутри, в
միջակmiˈʤɑkпосредственный
В словах սեր, տեր, մեջ указанное чередование происходит также при склонении
սերsɛɾлюбовь
սիրոлюбви
տերtɛɾхозяин
տիրոջхозяина
մեջmɛʧʰвнутри
միջիցизнутри
Двузвучие ույ в закрытом слоге переходит в ու, обычно при словообразовании
գույնɡujnцвет
գունավորɡunɑˈvɔɾцветной
գունատɡuˈnɑtбесцветный
լույսlujsсвет
լուսամուտlusɑˈmutокно
լուսանալlusɑˈnɑlсветать
բույսрастение
բուսականbusɑˈkɑnрастительный
կույրkujɾслепой
կուրանալkuɾɑˈnɑlослепнуть
կուրությունkuɾutʰˈjunслепота
զրույցzəˈɾujʦʰбеседа
զրուցելzəɾuˈʦʰɛlбеседовать
հույսhujsнадежда
հուսալнадеяться
հուսահատhusɑˈhɑtбезнадежно
հույնhujnгрек
հունականhunɑˈkɑnгреческий
ՀունաստանhunɑsˈtɑnГреция
Двузвучие յա лишь в некоторых словах в закрытом слоге ходит в ե. Это происходит обычно при словообразовании
մատյանmɑtˈjɑnкнига (др.)
մատենադարանmɑtɛnɑdɑˈɾɑnкнигохранилище
վայրկյանvɑjɾkˈjɑnсекунда
վայրկենապեսvɑjɾkɛnɑˈpɛsмоментально
ատյանɑtˈjɑnсуд
ատենակալɑtɛnɑˈkɑlприсяжный
առաքյալɑrɑkʰˈjɑlапостол
առաքելությունɑrɑkʰɛlutʰˈjunмиссия
Ձայնեղ Բաղաձայնների Խլացում
Буква բ после согласного ր в следующих корнях, а также в словах, образованных от этих корней, произносится как pʰ
դարբինdɑɾˈpʰinкузнец
որբvɔɾpʰсирота
երբjɛɾpʰкогда
սուրբsuɾpʰсвятой
լիրբliɾbбесстыжий
սրբելsəɾˈpʰɛlвытирать
հարբելhɑɾˈpʰɛlпьянеть
ուրբաթuɾˈpʰɑtʰпятница
նուրբnuɾpʰнежный
Буква բ в словах произносится, как pʰ
իբրևibˈɾɛvякобы, как будто
իբրˈipʰəɾякобы, как будто
խաբելχɑˈpʰɛlобмануть
շաբաթʃɑˈpʰɑtʰсуббота
Հակոբhɑˈkɔpʰ
ՍերոբСероп
Քերոբkʰɛˈɾɔpʰ
Буквосочетание ղբ произносится χp в следующих словах
աղբɑχpмусор
աղբյուրɑχˈpjuɾродник, источник
եղբայրjɛχˈpɑjɾбрат
ողբvɔχpплачь, рыдание
Буква գ после согласного ր в следующих корнях, а также в словах, образованных от этих корней, произносится как kʰ
երգjɛɾkʰпесня
միրգmiɾkʰфрукты
կարգkɑɾkʰпорядок, ряд
մարգարեmɑɾkʰɑˈɾɛпророк
թարգմանելtʰɑɾkʰmɑˈnɛlпереводить
մարգարիտəжемчуг
պարգևpɑɾˈɡɛvнаграда, премия
Буква գ произносится как kʰ также в собственных именах
ԳևորգГеворк
ՄարգարmɑɾˈkʰɑɾМаркар
ՍարգիսsɑɾˈkʰisСаркис
В некоторых корнях и словах, образованных от этих корней, буква գ после гласного произносится kʰ
ավագɑˈvɑkʰстарший
հոգալhɔˈkʰɑlзаботиться
զուգելzuˈkʰɛlукрашать
հոգնելhɔkʰˈnɛlуставать
էգɛkʰсамка
հոգնակիhɔkʰnɑˈkiмножественные
էգուցɛˈkʰutsʰзавтра
հոգիhɔˈkʰiдуша
թագավորtʰɑkʰɑˈvɔɾцарь
ձագʣɑkʰдетеныш
ծագելʦɑˈkʰɛlвосходить
ձիգʣikʰтугой
կարագkɑˈɾɑkʰмасло сливочное
ճիգtʃikʰусилие
հագնելhɑkʰˈnɛlодевать
ճրագʧəˈɾɑkʰлампада
մարագmɑˈɾɑkʰсеновал
մուգmukʰтемный
նորոգnoˈɾokʰобновленный
շոգʃɔɡжара
շոգիʃɔˈɡiпар
տեգրˈtɛkʰəɾдеверь
ոգիvɔˈkʰiдух
ուրագuˈɾɑkʰтесло
պատարագpɑtɑˈɾɑkʰобедня
օգնելɔkʰˈnɛlпомогать
սուգsukʰскорбь
օգուտɔˈkʰutпольза
Буква գ после гласного произносится как kʰ также в следующие собственных именах
ԳրիգորɡɾiˈkʰɔɾГрикор
ՕգսենОскен
Դարբին Հակոբը շաբաթ օրը չի աշխատում։
Ուրբաթ օրը դարբնոցը փակ էր։
Սերոբը նուրբ դիմագծեր ունի։
Նա չի հարբում և երբեք չի խաբում։
Ռուբենի սրբիչը մաքուր է։
Բոլորիս համար հայրենիքը սուրբ է։
Լեռնային աղբյուրի ջուրը համեղ է։
Ամեն առավոտ եղբայրս թափում է աղբը։
Ե՞րբ է արթնանում Աշոտը։
Նա ե՞րբ է սովորում դասերը։
Дни недели
երկուշաբթիjɛɾkuʃɑpʰˈtʰiпонедельник
երեքշաբթիjɛɾɛkʰʃɑpʰˈtʰiвторник
չորեքշաբթիʧʰoɾɛkʰʃɑpʰˈtʰiсреда
հինգշաբթիhiŋɡʃɑpʰˈtʰiчетверг
ուրբաթuɾˈpʰɑtʰпятница
շաբաթʃɑˈpʰɑtʰсуббота
կիրակիkiɾɑˈkiвоскресенье
Գրիգորը սիրում է մեր ազգային երգերը։
Մարգարիտը ազնիվ հոգի ունի։
Սարգիսը իմ ավագ ընկերն է։
Նա թարգմանիչ է։
Գևորգը միրգ շատ է սիրում։
Կարգապահ աշակերտը իմ օգնականն է։
Առավոտյան ծագում է արևը, և սկսվում է շոգը։
Պապը այգում շատ է հոգնում։
Այսօր շոգ է։
Կարագը հալվել է։
Հոլովներ
Ուղղական հոլով
Именительный падеж это прямая начальная форма слова. Эта форма употребляется как с определенным, так и неопределенным артиклями.
В предложении именительный падеж выступает в роли
Օդը մաքուր է։
Воздух чист.
Աչքերը կապույտ են։
Глаза синие.
Երեխան հիվանդ էր։
Ребенок был болен.
Արամը բժիշկ է։
Арам врач.
Սա լավ գիրք է։
Это хорошая книга.
Նա բարի մարդ է։
Он добрый человек.
Существительное в роли составной части именного сказуемого обычно употребляется без артикля (с артиклем употребляется, когда к этому существительному примыкают некоторые определительные слова).
Նա քար սիրտ ունի։
У него каменное сердце.
Աննան ոսկի ձեռքեր ունի։
У Анны золотые руки.
Տղան պողպատ կամք ունի։
У мальчика стальная воля.
Существительное в именительном падеже, выступая в роли определения, употребляется в неопределенном виде. В русском языке таким определениям соответствуют обычно относительные прилагательные.
Արև՛, դու կյանքի աղբյուր ես։
Солнце, ты источник жизни.
Երեխանե՛ր, դուք ի՞նչ եք կարդում։
Дети, вы что читаете?
Обращение всегда употребляется в неопределенном виде.
Прямого дополнения, если существительное выражает значение или выступает в значении предмета
Սիրում եմ արևը, երկինքը, կյանքը…
Люблю солнце, небо, жизнь…
Գրում եմ նամակ, հոդված, պատմվածք…
Пишу письмо, статью, рассказ…
Прямое дополнение употребляется как в определенном, так и в неопределенном виде. Названия лиц, выступающие в значении предмета, употребляются только в неопределенном виде
Նկարում եմ մարդ, կին, տղա, զինվոր…
Рисую человека, женщину, мальчика, солдата…
Прямым дополнением управляют сказуемые, выраженные переходным глаголом.
Обстоятельства места, выражающего направленность действия. Обычно такие обстоятельства употребляются в неопределенном виде
Նա գնում է այգի։
Он идет в сад.
Գնացքը մեկնում է Ռոստով։
Поезд отправляется в Ростов.
Որսորդը մտավ անտառ։
Охотник вошел в лес.
Подобными обстоятельствами места управляют сказуемые, выраженные глаголами движения.
В этой функции выступают существительные со значением времени. Они употребляются как в определенном, так и в неопределенном виде
Գիշերները նա կարդում է։
Ночами он читает.
Ամառը նա հանգստանում է գյուղում։
Летом он отдыхает в деревне.
Երկու ժամ սպասում էի քեզ։
Два часа я ждал тебя.
Ամեն օր հիշում եմ Պետերբուրգը։
Каждый день вспоминаю Петербург.
Մարզիկը վազեց երկու կիլոմետր։
Спортсмен пробежал два километра.
Մեքենան ժամում անցնում Էր հարյուր կիլոմետր։
Машина за час проезжала сто километров.
Именительный падеж употребляется с некоторыми предлогами и послелогами.
С предлогами выражающими направленность в пространство, выражающим временное значение, пояснение, сравнение
դեպիdɛˈpiк
մինչևminˈʧʰɛvдо
նախքանnɑχˈkʰɑnдо
իբրևibˈɾɛvв качестве
որպեսvɔɾˈpɛsв качестве
քանkʰɑnчем
Գնում եմ դեպի տուն։
Иду к дому.
Ուղեկցում է մինչև տուն։
Провожает до дома.
Նախքան պատերազմը աշխատում էր դպրոցում։
До войны работал в школе.
Աշխատում է որպես ուսուցիչ։
Աշխատում է իբրև ուսուցիչ։
Работает в качестве учителя.
Արամը խելացի է, քան Աշոտը։
Арам умнее, чем Ашот.
С послелогами выражающими временное значение
անցɑnʦʰчерез
առաջɑˈrɑʧʰназад
հետոhɛˈtɔчерез
Երկու օր անց նա այստեղ կլինի։
Через два дня он будет здесь.
Երկու օր առաջ նա այստեղ էր։
Два дня назад он был здесь.
Երկու օր հետո նա Մոսկվայում էր։
Через два дня он был в Москве.
Այսօր մայիսի քսանութն է: Դա Հայաստանի Հանրապետության անկախության օրն է: Երևանում տոն է։
Երևանցիները՝ տղամարդիկ, կանայք, երեխաները, դուրս են գափս փողոց: Հանրապետության հրապարակ են մտնում զինվորների շարասյուները: Նրանք տանում են ազգային բանակի դրոշները: Բազմաթիվ մարդիկ են հավաքվել հրապարակի շուրջը և դիտում են ռազմական շքերթը: Ամենուրեք հնչում են երգի ու երաժշտության ուրախ հնչյուններ: Բոլորն անսահման երջանիկ են։
Ահա և քաղաքի գլխավոր հրապարակը: Շքերթի մասնակիցների շարքերը մոտենում են հարթակին: Այստեղ նրանց ողջունում են Հայաստանի նախագահը, Ազգային ժողովի և կառավարության ղեկավարները: Երևանի օտարերկրացի հյուրերը գալիս են հրապարակ և դիտում տոնական շքերթը։
Գեղեցիկ է տոնական Երևանը: Երեկոյան քաղաքը զարդարում են գույնզգույն լույսերը, իսկ երգող շատրվանները գրավում են բոլոր մարդկանց ուշադրությունը։
Существительные մարդիկ, կանայք определенный артикль не принимают.
Դուրս են գալիս – настоящее время сложносоставного глагола դուրս գալ.
Сложносоставные глаголы с компонентом դուրս обычно переводятся на русский язык при помощи приставочных глаголов с префиксом "вы-"
դուրս գալвыйти
դուրս բերելвынести
դուրս անելвыгнать
դուրս գցելвыкинуть
դուրս գրելвыписать
դուրս քաշելвытащить
В личных формах сложносоставных глаголов вспомогательный глагол обычно находится между двумя компонентами
դուրս է գալիս
դուրս է գցում
դուրս է բերում
դուրս է գրում
դուրս է անում
դուրս է քաշում
В армянском языке несогласованное определение выражается родительным падежом и предшествует определяемому слову
մայիսի քսանութր
двадцать восьмое мая
Անկախության օրը
День независимости
շքերթի մասնակիցները
участники парада
քաղաքի գլխավոր հրապարակ
главная площадь города
Հանրապետության հրապարակը
площадь Республики
երգի ու երաժշտության հնչյուններ
звуки песни и музыки
մասնակիցների շարքերը
ряды участников
Ազգային ժողովի ու կառավարության ղեկավարները
руководители Национального собрания и правительства
Երևանի հյուրերը
гости Еревана
մարդկանց ուշադրությունը
внимание людей
ռազմական շքերթ
военный парад
Ցուցական Դերանուն
Указательные местоимения в армянском языке делятся на четыре разряда
Указательные местоимения существительные
սաsɑэто
դաdɑэто
նաnɑто
սրանքsəˈɾɑŋkʰэти
դրանքэти
նրանքnəˈɾɑŋkʰте
Местоимения նա, նրանք одновременно являются личными место имениями.
Эти местоимения в предложении могут быть подлежащим, дополнением, именной частью составного сказуемого
Սա մեր փողոցն է։
Это наша улица.
Մեր փողոցը սա է։
Наша улица эта.
Ես սա սիրում եմ։
Я это люблю.
Указательные местоимения прилагательные
այսɑjsэтот
այդɑjdэтот
այնɑjnтот
նույնnuɪ̯nтот же
այսպիսիɑjspiˈsiтакой
այդպիսիɑjdpiˈsiтакой
այնպիսիɑjnpiˈsiтакой
նույնպիսիnujnpiˈsiтакой же
միևնույնmiɛvˈnujnтот же
Эти местоимения в предложении обычно выступают в роли определения и с определяемым существительным не согласуются ни в числе, ни в падеже
Այս գիրքը հետաքրքիր է։
Эта книга интересная.
Դու կարդու՞մ ես այս գիրքը։
Ты читаешь эту книгу?
Ես այդպիսի գրքեր ունեմ։
У меня есть такие книги.
Указательные местоимения числительные
այսքան, այդքան, այնքանстолько, столь
այսչափ, այդչափ, այնչափстолько, столь
նույնքան, նույնչափстолько же, столь же
Эти местоимения в предложении обычно выступают в роли обстоятельства меры и количества или определения
Այդքան խոսել չի կարելի։
Столько говорить нельзя.
Արմենը այնքան խելացի է։
Армен так умен!
Այսքան խաղող մեր այգում։
Столько винограда в нашем
Դ եռ չի եղել։
Cаду еще не было.
Указательные местоимения наречия
այսպեսɑjsˈpɛsтак
այդպեսɑjdˈpɛsтак
այնպեսɑjnˈpɛsтак
այստեղɑjsˈtɛʁздесь, сюда
այդտեղɑjdˈtɛʁтам, туда
այնտեղɑjnˈtɛʁтам, туда
В предложении местоимения այսպես, այդպես, այնպես выступают в роли обстоятельства образа действия
Ես այսպես եմ գրում։
Я так пишу.
Դու այդպե՞ս ես կարծում։
Ты так считаешь?
В предложении местоимения այստեղ, այդտեղ, այնտեղ обычно употребляются в функции обстоятельства места
Նա այստեղ է գ ալի ս։
Он сюда идет.
Դու գնա այնտեղ։
Ты иди туда.
30–05–2020